چرا بعد از غذا خوردن احساس خواب آلودگی می‌کنیم؟

معمولاَ اکثر افراد با احساس خواب آلودگی و خستگی که بعد از خوردن غذا به سراغشان آمده، آشنا هستند. این حس خستگی و نیاز به خواب که به «خواب آلودگی بعد از غذا» معروف است، از منظر طب سنتی دلایل خاص خود را دارد. که در ادامه به آن ها اشاره ای خواهیم داشت، پس اگر برای شما نیز سوال است که علت خواب آلودگی بعد از غذا چیست و درمان خواب آلودگی بعد از غذا چگونه است با ما همراه باشید.

مهم ترین علت خواب آلودگی بعد از غذا از منظر طب سنتی

• مشکلات معده و صعود بخارات معده به مغز

خواب آلودگی بعد از غذا+طب سنتی عموماً مربوط به مشکلاتی از معده است.

از منظر طب سنتی اگر دهانه معده محکم نباشد و نتواند هضم غذا را مدیریت کند و هنگام هضم، دهانه معده جمع نشود، مقداری از بخارات حاصل از هضم غذا، غذایی که تحت تاثیر حرارت معده قرار گرفته است، متصاعد می‌شود و این بخارها بر مسیرهای عصبی نشسته و نوع و حالتی از خواب آلودگی را در فرد ایجاد می‌کنند.

بسیاری از افراد این احساس خواب آلودگی را با کمبود انرژی اشتباه می‎‌گیرند درحالی که مشکلات معده و بسته نشدن کامل دهانه معده باعث صعود بخارات معده به سمت مغز شده و سیستم عصبی احساس نیاز به استراحت را در فرد ایجاد می‌کند.

پرخوری بزرگترین دلیل و علت خواب آلودگی بعد از غذا است یعنی معده اگر بیش از ظرفیت خود پر شود و دهانه معده نتواند خودش را جمع کند، عارضه پیدا کرده، بخارات متصاعد شده و به مغز می‌رسد و باعث خواب آلودگی می‌گردد.

• هدایت جریان خون به سمت روده

ممکن است دلیل این احساس خستگی و خواب آلودگی این باشد که بعد از خوردن غذا انرژی و جریان خون به سمت روده هدایت می‎شوند نه به سمت مغز.

بعد از خوردن یک وعده ی غذایی حجیم، جریان خون از مغز به معده و روده هدایت می‎شود تا از منابع مورد نیاز برای هضم غذا استفاده شود. این بدان معناست که در جاهای دیگر همچون مغز جریان خون کاهش می‎یابد و ممکن است باعث ایجاد خواب آلودگی در فرد شود.

• کم خونی، ضعف هضم و کبد چرب

از منظر برخی از اطبای طب سنتی، ضعف هضم یا کبد چرب می‌تواند علت خواب آلودگی بعد از غذا باشد که که هر دو با کم خونی ارتباط دارند. در واقع 70 درصد کسانی که بعد از وعده غذایی ناهار احساس خواب آلودگی دارند دچار کبد چرب هستند.

• تند غذا خوردن یا خوردن غذاهای بخاردار

علت خواب آلودگی بعد از غذا نیز می‌تواند به دلیل تند غذا خوردن باشد. می‌تواند به دلیل خوردن غذاهای نفاخ و غذاهایی که در بدن بخار تولید می‌کنند باشد که بخار در بدن می‌پیچد و باعث بدهضمی می‌شود،

• سردی مزاج

سردی مزاج هم می‌تواند موجب خواب آلودگی بعد از غذا شود، چون مغز دارای مزاج سرد و تر است, بنابراین مصرف غذاهای سرد و تر مثل ماست و دوغ, آب سرد, آب یخ و … موجب افزایش رطوبت مغز شده و خواب‌آلودگی و کسلی را به دنبال دارد.

دلایل فرعی و غیر رایج خواب آلودگی بعد از غذا

• عدم تعادل قند خون
• حساسیت غذایی
• مصرف دارو با وعده غذایی

درمان خواب آلودگی بعد از خوردن غذا

• در چنین شرایطی، از فرد خواسته می شود در درجه اول به تمامی تدابیر حفظ الصحه خوردن و آشامیدن دقت کند:
• دور مواردی که موجب سستی معده شده و به آن آسیب می رسانند خط بکشد:

1. گرسنگی مفرط
2. نوشیدن زیاد آب گرم
3. نوشیدن آب سرد
4. غذاهای غلیظ و سنگین
5. غذاهای لزج مانند حلیم و کله‌پاچه و ماهیچه و حلوای مغزی
6. غذاهای پرروغن
7. همه اقسام شیرینی‌ها
8. مشروبات الکلی
9. مصرف زیاد میوه‌های مرطوب که رطوب در معده را زیاد می‌کند مانند هندوانه، آلو، شفتالوی شیرین، زردآلو، آلبالو، به ویژه اگر این میوه ها سرد باشند، ضرر آن ها بیشتر است.
10. مصرف غذاهای سرد و خام
11. شنبلیله و کنجد که آن هر دو ضعیف کننده معده‌اند.
12. عسل و خربزه و همچنین مغز استخوان‌ها و مغز حیوانات
13. نگهداشتن مدفوع و ریح (باد شکم)

• از پرخوری و خوردن غذاهای سنگین و دیر هضم خودداری شود،
•  بیشتر غذا های گرم و پخته شده به جای غذاهای سرد و خام مصرف شود.
• بهتر است که مصرف شام حداقل یک تا 2 ساعت قبل از خواب باشد: تا غذا از سر معده عبور کند و مراحل هضم آغاز شود.
• ترتیب غذاها را رعایت کند: یعنی این که اگر فردی خواست دو نوع غذا را با هم استفاده کند، ابتدا بهتر است غذای لطیف مانند سوپ و سپس غذای غلیظ (مثل پلو و خورشت) مصرف کند.
• غذا به خوبی جویده شود:این امر باعث می ‎شود که دستگاه گوراش راحت تر غذا را هضم کند و انرژی کمتری صرف هضم غذا شود.
• اگر دچار سوء هاضمه یا کبد چرب و سوء مزاج های معده است سریعتر به درمان آن اقدام کند.
• ورزش کند: ورزش راهی مناسب برای مقابله با هضم ضعیف است و پیاده روی در هوای تازه بعد از خوردن غذا راه حل مناسبی برای افرادی است که دچار هضم ضعیف هستند.
•  افرادی که دچار مشکل عدم تعادل قندخون هستند، از خوردن موادغذایی که منبع کربوهیدرات ساده هستند پرهیز کنند. مانند( برنج سفید، نان سفید، آرد سفید و سی زمینی سفید خودداری شود) و در عوض مواد غذایی سبوس دار و کربوهیدرات های پیچیده که قند را به آرامی آزاد می‎ کنند جایگزین شوند.
• گنجاندن دارچین در وعده های غذایی مصرفی شخص، به تعادل سطح قندخون کمک می ‎کند و برای درمان خواب آلودگی بعد از غذا نیز موثر است.

نحوه خوابیدن به هضم غذا کمک می‌کند…

• یکی دیگر از راهکارهای درمان خواب آلودگی بعد از غذ خوابیدن و نوع خوابیدن است. ابتدا چند دقیقه به پهلو راست بخوابید و بعد چند دقیقه به پهلو چپ بخوابید.
• این فرم خوابیدن کمک می‌کند تا فرد مشکلات کمتری داشته باشند.
•  وقتی به پهلوی راست می‌خوابید معده گنجایش بیشتری پیدا می‌کند و غذا کاملاً درون معده جایگزین می‌شود چون انحنای معده به سمت راست است و غذا به سمت دهانه معده که وسط قفسه سینه و مایل به پهلوی چپ است, بر نمی‌گردد.
• اگر به پهلوی چپ بخوابند غذا به سمت دهانه معده میل پیدا می‌کند و ممکن است که سوزش‌ سر معده بروز پیدا کند.
• یک مقدار به پهلو راست خوابیدن موجب می‌شود که غذا کاملاً درون معده قرار گیرد و بعد که به پهلو چپ خوابیدن موجب می‌شود که کبد روی معده قرار گیرد و حرارت کبد معده را گرم کرده و موجب می‌شود که غذا بهتر هضم شود.

نتیجه

یکی از مشکلاتی که برخی از افراد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند خواب آلودگی بعد از خوردن وعده‌های غذایی است. این مشکل مانع از سر حال بودن افراد و بروز مشکلات زیاد در زندگی فردی و کاری فرد می‌شود. در این مقاله در خصوص علت خواب آلودگی بعد از غذا نکاتی را بیان کردیم. امیدوارم استفاده از این نکات و راهکارهای درمان خواب آلودگی بعد از غذا به شما در درمان کمک کند.

منبع: با سپاس از همکاران محترم دکتر مژده پورحسینی، دکتر غلامرضا کردافشاری و دکتر سید سعید اسماعیلی