بادمجان، عدس و کلم و … سودازا هستند و بهتره مصرف نشوند! این کار را نکنید در بدن تولید سودا می‌کند! بارها با این جملات مواجه شده‌اید و در ذهن شما غولی با «سودا» شکل گرفته است، بنابراین ما در این پست قصد داریم شما را با خلط سودا، خصوصیات و نقش آن در بدن آشنا نماییم و بررسی کنیم که وجود این خلط در بدن، مضر است یا خیر!
اخلاط؛ فرآورده‌های حاصل از هضم کبدی
بر پایه دانش طبیعیات حکمای پیشین، از هر ماده غذایی که می‌خوریم، چهار نوع فرآورده مختلف در کبد قابل تولید است. این فرآورده‌ها حاصل هضم کبدی غذاها هستند و در چند وجه با هم متفاوت‌اند:
- تفاوت در ویژگی‌های ظاهری: مانند تفاوت در قوام (غلظت و رقت)، رنگ، بو ، و مزه آن‌ها
- تفاوت در عملکردها و اثرات آن‌ها بر روی بدن: شامل اثرات کیفیتی و طبعی، اثرات مربوط به تولید ساختارها و بافت‌های بدنی، اثرات اختصاصی بر عملکرد اعضا
حکما این چهار نوع فرآورده را «خلط» نامیده‌اند و به نام‌های «دم (خون)، بلغم، صفرا، و سودا» معرفی کرده‌اند که در زبان انگلیسی به نام‌های Blood, Phlegm,Yellow bile, Black bile موسوم شده‌اند.
از همه غذاها همه این چهار خلط پدید می‌آید اما…
نکته این است که چون غذاهای گوناگون در ترکیب اجزای عنصری با هم یکسان نیستند، خلط‌های حاصل از آن‌ها نیز با هم یکسان نیست. بنابراین از بعضی غذاها مانند گوشت و انگور شیرین و زرده تخم مرغ، خلط خون بیشتری می‌تواند تولید شود و از غذاهای دیگری بلغم یا صفرا یا سودای بیشتری قابل تولید است.
باید دانست که یک بدن سالم در حالت اعتدال مزاج و اعضا، به همه این اخلاط نیازمند است زیرا اعضای مفرد بدن (مانند عصب، غضروف، گوشت، چربی، استخوان…) از این اخلاط ساخته می‌شوند و هر یک در ترکیب خود به مقادیر متفاوتی از این اخلاط نیازمند هستند.
سودا چیست؟
در بین اخلاط، خلط سودا:
- معادل خاک است و طبع سرد و خشکی دارد.
- در واقع رسوبات خون است که ته نشین می‌شود.
- از سایر اخلاط سنگین‌تر و غلیظ‌تر است.
- بخش عمده این خلط در طحال ذخیره می‌شود و مقدار کمی از آن همراه خون جریان پیدا می‌کند تا به اعضایی مانند استخوان، که برای تغذیه نیاز به سودا دارند غذا برساند.
در پاسخ به سودا چیست می‌توان گفت که:
سودا خلطی است سیاه رنگ که معمولاً از تجمع، تهاجم، تکاثر، رسوب، سوختن یا متابولیسم سایر اخلاط دیگر خصوصاً صفرا در بدن تولید می‌شود. این خلط همچنین با خوردن غذاهایی که سودازا است در کبد تولید می‌شود امّا «رفتار و نحوه زندگی» عامل بسیار مهمی در تولید سودا در بدن است.
خصوصیات خلط سودا
هر خلط مشخصه‌های منحصر به فردی دارد که در قسمت ذیل به مشخصات خلط سودا اشاره می‌گردد:
- دو نوع سودا داریم: طبیعی و غیر طبیعی
- مزاج آن سرد و خشک است.
- سیاه رنگ است.
- مزه آن بین شیرین، گس و ترش است.
- مقدار متعادل سودا در بدن حیاتی است، اما افزایش و رسوب آن در هر کدام از اندام‌های بدن، به‌دلیل غلیظ و سنگین بودن آن، باعث بروز بیماری می‌شود.
- از بین چهار خلط بلغم، خون، سودا و صفرا؛ سودا سنگین‌ترین خلط است.
انواع خلط سودا
خلط سودا بر دو نوع است: طبیعی و غیر طبیعی
1) سودای طبیعی
سودای طبیعی در کبد تولید شده و حاصل فرآیند هضم کبدی و دُرد، رسوبات خون طبیعی مطلوب و در واقع گوهری است که نسبت به مابقی خون غلظت بیشتری دارد. مزه آن بین شیرین، گس و ترش است. بخشی از سودایی که از کبد (جگر) بیرون می‌رود، (همراه گلبول‌های قرمز و سفید) به طحال (سپرز، لین، اسپیلین) رفته و باقی با خون جریان می‌یابد و به مصارف بدن (تغذیه استخوان و مو و ناخن) می‌رسد.
آن بخش که به طحال می‌رود، بعد از هضم در طحال بر دهانه معده می‌آید، آن را نیرومند می‌کند و با ترشی خود گرسنگی را تحریک می‌کند. نبودن یا ضعف و ناکارآمدی طحال باعث زیادی سودا در خون می‌شود.
2) سودای غیرطبیعی
سوداى غیر طبیعى سودایى است که به روش رسوب و ته نشین شدن خون طبیعی، به دست نمى‌آید، بلکه تولید آن به فرایند خاکستر شدن و سوختن است.
انواع سودای غیرطبیعی
سودای غیر طبیعی به سه روش به وجود می‌آید:
- یکى آنکه محصول احتراق اخلاط باشد.
- دوم آنکه از طریق عامل خارجى یا داخلى، خلطى از اخلاط منجمد شود و سوداى ناطبیعى گردد.
- سوم آنکه در وى خون ناطبیعى باشد، زیرا که هرگاه خون ناطبیعى باشد بدیهى است که رسوب او نیز ناطبیعى خواهد بود.
سودای غیرطبیعی محترقه
باید دانست هر خلطى از اخلاط اربعه که محترق شود، اجزاى لطیفه او به تحلیل می‌رود و کثیفه و بخش زائد آن باقى می‌ماند و سودای غیر طبیعى حادث می‌شود.
شدت سوداى محترق در قوت و ضعف، بر حسب شدت هر خلطى که از او حاصل مى‌شود ، مختلف مى‌باشد. (مثلاً: آن چه متولّد از احتراق خون است، شدت آن کم تر و آن چه از صفراست، ردائت و فساد آن زیاد است).
- هرگاه گرمی و خشکی و به ویژه حرارت بدن به دلایل مختلف افزایش یابد، از شدت افزایش حرارت، مواد داخل بدن و ترکیبات خون دچار نوعی احتراق و سوختگی می‌شوند و از این احتراق و سوختگی، رسوباتی ایجاد می‌گردد به نام سودای سوخته یا محترقه که به عنوان سودای زائد و غیرطبیعی در بدن رسوب می‌کند. سودایی که از صفراست، طعم آن تلختر است و شدید الفسادتر.
- خون اگر رطوبتش گرفته شود و حرارت خون بیشتر شود، خون سوخته می‌شود و تولید سودا غیرطبیعی می‌کند که دارای شدت و فساد کمتری می‌باشد و مزه آن شور است که کمى به شیرینى مى‌زند.
- بلغم هم اگر سردی آن بیشتر شود غلیظ می‌شود و حرکتش کند می‌گردد تا یخ ببندد، به این نوع بلغم هم سودای غیرطبیعی گفته می‌شود، سودای متولد از بلغم، در ردائت و ضرر کم‌تر است.
- از احتراق سودای طبیعی، هم امکان ایجاد سودای سوداوی وجود دارد که اگر از نوع غلیظ باشد، عاصى از نضج و تحلیل و قبول دفع و علاج است.
وظایف خلط سودا
از جمله وظایف مهم خلط سودا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تحریک اشتها
- استخوان سازی
- کمک به تسریع رشد مو و ناخن
- حفظ ساختار دندان، وتر، رباط، و دیواره سلول‌ها
خلط سودا برای بدن ضروریست…
به عقیده حکما، بافت گوشت در بدن، عمدتاً از خلط دم ساخته می‌شود و از آن تغذیه می‌کند و استخوان بیشتر از خلط سودا بهره می‌گیرد. بنابراین همان قدر که خلط دم برای حفظ بافت‌های گوشتی بدن ضروری است، خلط سودا هم برای حفظ استخوان و ساختارهای دیگری مانند دندان، وتر، رباط، و دیواره سلول‌ها ضروری است.
گاه به شوخی در کلاس‌های درس می‌گویم که اگر سودا در کار نبود ما جزو نرم تنان بودیم و بر زمین می لغزیدیم… (دکتر مجید انوشیروانی)
نتیجه گیری پایانی
خلط سودا در زیست ما ضروری است و استفاده معتدل از غذاهای سوداساز برای افراد تندرست و حتی بسیاری از بیماران مفید است، البته چگونگی پخت و تدابیر آشپزی طبی همیشه برای بهترین نتیجه لازم خواهد بود…
بنابراین مصرف معتدل گوشت گوساله، ماش و عدس، کلم، قارچ، و خرمای خشک را بطور مطلق زیانبار نمی‌دانیم و بیماری‌زا نمی‌شماریم.
منبع
- تیم محتوایی طبایع
- برگرفته از کانال تلگرامی دکتر مجید انوشیروانی
حسین
سپاس‌گزارم