جدوار با نام علمی (Curcuma zedoaria) یا زردچوبه سفید از گیاهان دارویی چندساله و عضو سرده زردچوبه و از خانواده زنجبیلیان است. این گیاه بومی هند و اندونزی است اما در حال حاضر در جاهای دیگر از جمله ایالت فلوریدا در آمریکا می‌روید. بازرگانان عرب آن را در قرن ششم به اروپا معرفی کردند اما امروزه استفاده از آن به عنوان یک ادویه در غرب بسیار نادر بوده است و جای آن را زنجبیل و تا حدودی زردچوبه گرفته است. این گیاه خاصیت درمانی نیز دارد و از آن به طور سنتی برای درمان التهاب و درد و انواع ناراحتی‌های پوستی از جمله زخم‌ها و همچنین بی نظمی‌های قاعدگی و زخم‌های داخلی استفاده می‌شود. اسانس تولید شده از ساقه خشک گیاه جدوار در ساخت عطر و صابون و نیز به عنوان یکی از ترکیبات تونیک‌ها استفاده می‌شود.
نام های دیگر: نام‌های دیگر این گیاه در کتب طب سنتی، زَدوار، ژَدوار، سَطوال، زرنباد، زرمباد، زرمبه و زنجبیل بیابانی نامیده شده است.
مشخصات ظاهری
گیاهی است با برگ‌هایی به ارتفاع حدود یک متر، غلافدار و نوک تیز و در پهنک برگ‌ها یک رگبرگ اصلی و دو رگبرگ موازی همراه با رگبرگ‌های فرعی بسیار دیده می‌شود. گل‌های آن مجتمع و به شکل سنبله می‌باشند.
جدوار دارای ساقه‌ی زیرزمینی به ضخامت یک انگشت دست است و از آن ریشه‌هایی منشعب می‌شود. سطح خارجی ساقه‌ی زیرزمینی که به آن ریزوم یا بیخ گیاه نیز گفته می‌شود به رنگ خاکستری تیره یا سیاه و در بعضی موارد زرد رنگ، مغز آن به رنگ بنفش و روی آن خطوط مارپیچی مشاهده می‌شود.
بوی آن معطر و مشابهِ بوی زنجبیل و هل و مزه آن نیز تلخ می‌باشد.
طبیعت و مزاج
طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک می‌باشد.
بخش مورد استفاده
ساقه‌ی زیرزمینی (زدوار)
نحوه مصرف
معمولاً جدوار را به صورت دم کرده، جوشانده و یا گرد استفاده می‌کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.
موارد مصرف درمانى
- در موارد ضعف هاضمه، بی اشتهائى، نفخ، تنبلى کبد، تهوع و نفخ شکم از آن استفاده می نمایند.
- در هند خواننده ها براى نرم کردن صدا آن را می جوند و در موارد سرماخوردگى، برونشیت، سرفه و تب همراه با فلفل دراز، دارچین، شیرین بیان و عسل از آن استفاده سنتى به عمل می آورند.
- همچنین در بیماری هاى مزمن پوستى مورد استفاده قرار می گیرد.
- در چین از آن به عنوان ضد ورم و به منظور پیشگیرى از پیشرفت سرطان گردن رحم و همچنین به عنوان داروى کمکى در رادیوتراپى و شیمى تراپى استفاده مى شود.
توصیه
- به دلیل گران بودن جدوار در بعضی مواقع ریشه‌های گیاهان دیگری به جای جدوار به بازار عرضه می‌شود که باید از اصل بودن آن اطمینان پیدا کرد.
- برای گرم مزاجان نیاز به مصلح دارد که مصلح آن شیر تازه و سکنجبین است.
- در اوایل بارداری استفاده نشود.
برای آشنایی بیشتر با خواص، شیوه استفاده و موارد منع مصرف جدوار، اینجا کلیک کنید.
