یبوست یا خشکی مزاج عارضهای در دستگاه گوارش است که به موجب آن مواد دفعی در روده بزرگ سفت میشوند و دفع آنها با درد و سختی همراه میشود. عوامل متعددی میتوانند در ایجاد یبوست نقش داشته یا حتی آن را تشدید کنند، که یکی از این موارد رژیم غذایی کمفیبر یا به عبارتی مصرف موادغذایی یبوست زا است، که در ادامه به معرفی این مواد غذایی خواهیم پرداخت.
یبوست چیست؟
- یبوست را «ام امراض» یعنی مادر بیماریها نامیدهاند و در بسیاری از منابع طب جدید، دفع کمتر از سه بار در هفته، یبوست واقعی در نظر گرفته میشود.
- حال آنکه در دیدگاه طب ایرانی دفع باید مطابق با وعدههای غذایی اصلی هر فرد صورت گیرد.
- طب ایرانی معتقد است دفع کمتر از 2 بار در روز و هرگونه سختی و احساس فشار در زمان دفع، یبوست است و با توجه به این نکته، آمار یبوست درجامعه ما بسیار بالا خواهد بود.
- بنابراین هرگز نگذارید یبوست بیش از سه روز طول بکشد، وگرنه عوارض حاد همورویید (بواسیر) گریبان شما را میگیرد.
- در طب سنتی، یبوست یک بیماری مجزا در نظر گرفته نمیشود و در واقع یبوست نشانه ای است که وجود اسباب بیماری و از میان رفتن اسباب سلامت در فرد را نشان میدهد.
چرا دچار یبوست می شویم؟
علت اصلی یبوست، ناشناخته است، اما عوامل متعددی هستند که در ایجاد یا تشدید آن دخیل هستند از جمله:
- فعالیت بدنی کم (کم تحرکی) یا فعالیتهای ورزشی خیلی شدید
- صنعتی شدن و تغییر رژیم غذایی
- رژیم غذایی کم فیبر
- استرسهای روانی از قبیل افسردگی
- غلبه سردی بر امعا یا روده و معده
- خشکی غذاها
- استفاده بیش از حد از مدرات (ادرار آور)
- کثرت تعریق و حرارت هوا
- برخی از بیماریها مانند کم کاری تیروئید، بیماری دیابت، تومورها و سرطانهای روده
یکی از مهمترین مواردی که بیشترین تأثیر را در ایجاد یبوست دارد، نوع و میزان مواد غذایی مصرفی یا به اصلاح یبوست زاست که در ادامه به معرفی این موادغذایی خواهیم پرداخت.
غذاهای یبوست زا
مصرف مواد غذایی زیر، نقش زیادی در ایجاد یبوست دارند، پس تا حد امکان از مصرف آنها خودداری کرده یا مصرف آن ها را محدود کنید:
- برنج غیر ایرانی
- ماکارونی و لازانیا
- رشته فرنگی
- گوشت گاو و گوشت های مانده
- آب سرد (بویژه همراه غذا)
- سیب زمینی سرخ شده
- مصرف زیاد لبنیات و پنیرهای کهنه
- چیپس و پفک
- انواع غذاهای مصنوعی و غذاهای آماده و حاوی مواد نگهدارنده مانند فست فود، کالباس و سوسیس
- بادمجان
- قهوه، نسکافه و چای تیره رنگ
- ترشی ها
- قارچ
- مواد غذایی شور یا پر ادویه
میوه های یبوست زا
- موز
- خیار
- میوه های ترش