درباره کتاب اختیارات بدیعی
«اختيارات بديعى» تنها اثر باقيمانده از على بن حسين انصارى شيرازى مشهور به حاج زين العطار يا زين الدين عطار است كه ابتدا در سه رساله جداگانه در ادويه مفرده، ابدال و اصلاح داروها تنظيم يافته و در سال 767 قمری به نام مفتاح الخزائن منتشر شده است. مؤلف بعداً تغييراتى در كتاب داده و در سال 770 قمری و به نام «اختيارات بديعى» به شاهزاده بديع الجمال هديه كرده است.
آشنایی با محتوای کتاب اختیارات بدیعی
كتاب اختيارات بديعى يكى از مراجع معتبر و مهم عطاران زمان خود بوده بهگونهاى كه حتى حكيم مؤمن در كتاب تحفة المؤمنين كه در مذمت اين كتاب سطورى چند نگاشته از ذكر اين مطلب خوددارى نكرده است.
حاج زين العطار از آثار اطباى پيش از خود، چه كسانى كه در كتاب خود به شرح داروها پرداختهاند و چه كسانى كه قبل از وى كتابى خاص در اين زمينه داشتهاند سود جسته است؛ البته اين كتابها يا ترجمه آثار پزشكان يونانى و يا كتب نويسندگان ايرانى بوده است.
تقريباً در متن كتاب از نظرات متجاوز از سى طبيب استفاده كرده است، اما از دو اثر كه احتمالاً آنها را با مبناى كتاب خود قرار داده بسيار سود جسته است، گاهى عقيده يكى را بر ديگرى رجحان داده و زمانى نظر هر دو مؤلف را رد كرده و عقيده شخصى خود را ابراز داشته است.
اين دو مأخذ يكى كتاب جامع و ديگرى كتاب منهاج است. همچنين در اين اثر نام جالينوس و ديسقوريدوس زياد برده شد و از كتب آنها مسلماً غيرمستقيم استفاده يشده است.
