نگاهی نو به مبحث «هوای وبایی» در طب سنتی ایران

تدبیر اهویه (آب و هوا) از مهمترین مباحث شش گانه حفظ الصحه در طب سنتی ایران است. یکی از زیرشاخه های تدبیر آب و هوا مساله هوای وبایی است. از دیدگاه سنتی، هوای وبایی به سبب تعفن و فساد جوهر هوا عارض می شود. علائم این وضعیت وجود هوای گردآلود و دودآلود است که استنشاق آن سبب اذیت افراد می شود. از دیگر علائم هوای وبایی خارج شدن فصول سال از وضع طبیعی، زیاد شدن مگس، حشرات و گزندگان در محیط و کاهش محصولات کشاورزی است. آلودگی های محیطی مانند تجمع زباله و اجساد و تعفن آنها، وجود منابع تولیدکننده بخارات سمی مثل معادن گوگرد و مرداب ها در اطراف شهر و موقعیت جغرافیایی شهرها مثل محصور شدن آنها بین کوه ها سبب بروز هوای وبایی می شوند. شباهت بین علائم و اسباب هوای وبایی با آلودگی هوا و شیوع بیماری های واگیردار، امکان بهره گیری از توصیه های طب سنتی را در مقابله با این پدیده مطرح می کند. طب سنتی برای مدیریت و جلوگیری از اثر عوارض هوای وبایی در انسان، استفاده از مفرحات را پیشنهاد می کند. مطالعات جدید نشان دهنده آن است که مفرحات با مقابله با استرس اکسیداتیو می توانند اثر محافظ قلبی داشته باشند. همچنین تعدادی از داروهای مفرده و مرکبه سنتی که در هوای وبایی توصیه شده اند دارای اثرات تقویت سیستم ایمنی یا ضد میکروبی هستند که می توان از آنها در هنگام شیوع بیماری های واگیردار استفاده کرد. این مطالعه به معرفی تعدادی از این ترکیبات می پردازد. مطالعات بیشتر بر تدابیر طب سنتی در هوای وبایی امکان بهره مندی از این تدابیر در زندگی امروز را مهیا می کند.