آسم چیست؟
آسم، یک بیماری التهابی رایج بین مردم است که در آن راه های تنفسی تنگ و متورم شده و بیش از نیاز در بدن مخاط تولید می شود. به طور کامل درمان نخواهد شد اما می توان با رعایت کردن مسائلی آن را تا حدودی کنترل کرد. در موارد حاد آن بیمار معمولا دچار حملات آسمی شدید می گردد و باید از اسپری های مخصوصی استفاده کند. این بیماری معمولا با تنگی نفس، خس خس گلو و سرفه همراه می باشد.
در طب جدید آسم چگونه درمان می‌شود؟
شما می توانید در ابتدا به پزشک خانواده خود یا یک پزشک عمومی مراجعه کنید. اما بعد از این ویزیت ممکن است به یک پزشک متخصص آلرژی (آلرژیست) یا پزشک متخصص بیماری های تنفسی (پولمونولوژیست) ارجاع داده شوید. معمولا برای درمان آسم پزشک متخصص با توجه با علائم آن وداروهایی را تجویز می کنند که در زیر به آن پرداخته شده است.
درمان دارویی
- پیشگیری و کنترل طولانی مدت بیماری مهم ترین راه برای جلوگیری از شروع حملات آسم می باشد.
- درمان بیماری معمولاً شامل شناسایی محرک های بروز علایم بیمار، اقدامات لازم برای جلوگیری از بروز این علایم. و بررسی نحوه نفس کشیدن بیمار برای اطمینان از اثر مثبت داروهای مصرفی در کنترل علایم می باشد.
- در مواقع شروع حملات آسم شما ممکن است نیاز به استفاده از داروهای استنشاقی سریع اثر مانند آلبوترول داشته باشید.
داروها
- تعیین نوع داروهای مناسب برای شما به برخی عوامل. مانند سن، علایم بیماری، محرک های ایجاد علایم و اثر داروها برای کاهش علایم بستگی دارد.
- داروهای پیشگیری کننده و داروهای مصرفی برای کنترل طولانی مدت بیماری، التهاب مسیرهای تنفسی که باعث بروز علایم بیماری می شود را کاهش می دهند.
- داروهای استنشاقی سریع اثر( گشادکننده های برونش ها) .به سرعت مسیرهای تنفسی ملتهب که باعث محدود شدن تنفس بیمار می شوند را باز می کنند. در برخی بیماران مصرف داروهای آلرژی لازم است.
داروهای کنترل طولانی مدت آسم
این داروها که معمولاً به صورت روزانه مصرف می شوند، مهم ترین داروها در کنترل بیماری آسم هستند. این داروها بیماری آسم را به صورت روزانه تحت کنترل قرار می دهند و احتمال بروز حملات آسم را کاهش می دهند.
انواع داروهای کنترل طولانی مدت آسم عبارتند از:
کوتیکواستروئیدهای استنشاقی
- این داروهای ضدالتهاب شامل فلوتیکازون (Flovent HFA)، بودزونید (Pulmicort Flexhaler)، فلونیزولید (Aerobid)، سیکلزونید (Alvesco)، بکلومتازون (Qvar) و مومتازون (Asmanex) هستند. ممکن است نیاز باشد. که شما این داروها را به مدت چند روز تا چند هفته مصرف کنید تا حداکثر اثرات مفید خود را نشان دهند. برخلاف کورتیکواستروئیدهای خوراکی، این داروهای کورتیکواستروئید نسبتاً اثرات جانبی کمتری دارند . و معمولاً مصرف طولانی مدت آنها بدون خطر می باشد.
مهارکننده های لکوترین ها
- این داروهای خوراکی شامل مونتلوکاست (Singulair)، زافیرلوکاست (Accolate) و زیلتون (Zyflo) در عرض 24 ساعت به کاهش علایم آسم کمک می کنند. در برخی بیماران مصرف این داروها باعث ایجاد علایم روانی مانند تحریک پذیری، آشفتگی، توهم، افسردگی و افکار خودکشی می شود. در صورت بروز هر واکنش غیرمعمول با مصرف این داروها به توصیه های پزشکی عمل کنید.
آگونیست های گیرنده های بتای طولانی اثر
- این داروهای استنشاقی که شامل سالمترول (Serevent) و فورموترول (Foradil و Perforomist) هستند مسیرهای تنفسی را باز می کنند. نتایج برخی مطالعات نشان داده است. که این داروها ممکن است خطر بروز حملات آسم را افزایش دهند بنابراین باید این داروها را تنها همراه با داروهای کورتیکواستروئید استنشاقی استفاده کرد. همچنین چون این داروها مانع تشخیص بدتر شدن وضعیت بیمار مبتلا به آسم می شوند، در زمان حمله آسم شدید نباید از آنها استفاده کرد.
داروهای استنشاثی ترکیبی
- این داروها مانند فلوتیکازون-سالمترول (Advair Diskus)، بودزونید-فورموترول (Symbicort) و مومتازون-فورمترول (Dulera) شامل یک داروی آگونسیت گیرنده بتای طولانی اثر همراه با یک کورتیکواستروئید هستند. به دلیل اینکه این داروهای استنشاقی ترکیبی حاوی آگونسیت های گیرنده بتای طولانی اثر هستند، می توانند خطر بروز حملات شدید آسم را افزایش دهند.
تئوفیلین
- داروی تئوفیلین (Theo-24، Elixophyllin و غیره) یک قرص با مصرف روزانه است. از طریق شل کردن عضلات اطراف مجاری تنفسی به باز نگه داشتن مسیرهای تنفسی کمک می کند (گشاد کننده برونش است). برخلاف گذشته، جدیداً این دارو کاربرد زیادی در درمان بیماران مبتلا به آسم ندارد.
داروهای استشاقی سریع اثر
- این داروها در زمان نیاز به کاهش سریع و کوتاه مدت علایم بیماران در حملات آسم یا با توصیه پزشک قبل از انجام ورزش مورد استفاده قرار می گیرند.
انواع داروهای استشاقی سریع اثر عبارتند از
آگونیست های گیرنده های بتای کوتاه اثر
- این گشادکننده های برونش سریع اثر استنشاقی در عرض چند دقیقه عمل کرده و در زمان حملات آسم به سرعت علایم بیمار را کاهش می دهند. این داروها شامل آلبوترول (ProAir HFA، Ventolin HFA و غیره)، لوالبوترول (Xopenex) و پریبوترول (Maxair) است. آگونیست های گیرنده های بتای کوتاه اثر می توانند به صورت استنشاقی یا با یک نبولایزر (ماشینی که داروهای آسم را به ذرات ریز مه مانند تبدیل می کند) به صورت اسپری مصرف شوند.
ایپراتروپیوم (Atrovent)
- ایپراتروپیوم مانند سایر گشاد کننده های برونش ها سریعاً اثر کرده و به طور فوری عضلات مسیرهای هوایی را شل می کند و باعث راحت تر شدن تنفس می شود. ایپراتروپیوم بیشتر در درمان آمفیزم و برونشیت های مزمن استفاده می شود اما در برخی موارد برای درمان حملات آسم نیز استفاده می شود.
کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا داخل وریدی
- این داروها که شامل پردنیزون و متیل پردنیزون است، التهاب مسیرهای تنفسی که در آسم شدید رخ می دهد را کاهش می دهند. این داروها در صورت مصرف طولانی مدت دارای برخی عوارض جانبی هستند بنابراین تنها برای درمان علایم آسم شدید در کوتاه مدت استفاده می شوند.
اگر شما دچار حملات آسم می شوید داروهای استنشاقی سریع اثر می توانند به سرعت علایم شما را کاهش دهند. اما اگر داروهای کنترل طولانی مدت آسمی که مصرف می کنید عملکرد مناسبی داشته باشند شما نیازی به استفاده زیاد از داروهای استنشاقی سریع اثر نخواهید داشت.
مقدار تنفس خود را در طول هفته ثبت نمایید. اگر مقدار استفاده شما از داروهای استنشاقی سریع اثر بیشتر از مقداری باشد که پزشکتان توصیه کرده است، به پزشک مراجعه کنید. احتمالاً در این شرایط لازم است دوز داروهای کنترل طولانی مدت مصرفیتان تغییر کند.
داروهای آلرژی در مواردی که آسم به دلیل آلرژی ایجاد شده است یا با آلرژی تشدید می یابد می توانند مفید باشند. این داروها عبارتند از:
- تزریق آلرژی(ایمونوتراپی). تزریق آلرژی به تدریج واکنش سیستم ایمنی شما را به آلرژن های خاص کاهش می دهد. به مدت چندین ماه معمولاً یک بار در هفته تزریق به بدن شما صورت می گیرد سپس به مدت 3 تا 5 سال، یک بار در ماه تزریق انجام می شود.
- اومالیزوماب(Xolair). این دارو برای افرادی که مبتلا به آلرژی و آسم شدید هستند هر 2 تا 4 هفته یک بار تزریق می شود. این دارو با تغییر سیستم ایمنی اثر خود را اعمال می کند.
- داروهای آلرژی. این دسته از داروها شامل اسپری های بینی آنتی هیستامین و ضداحتقان. مانند کورتیکواستروئیدها و اسپری بینی کرومولین هستند.
ترموپلاستی برونشی
این درمان برای افرادی به کار گرفته می شود. که بیماری آسم شدید آنها با استفاده از کورتیکواستروئیدهای استنشاقی یا سایر داروهای کنترل طولانی مدت درمان نشده است. البته این روش درمانی در حال حاضر به طور کامل و برای همه افراد در دسترس نیست.
در این روش معمولاً در طول سه جلسه ویزیت سرپایی، قسمت های داخلی مجاری تنفسی داخل ریه ها با استفاده از یک الکترود حرارت داده می شود و با این کار عضلات صاف داخل مسیرهای تنفسی کمتر می شود. این کار باعث کاهش قابلیت تنگ شدن مجاری تنفسی شده و نفس کشیدن بیمار را راحت تر کرده و حملات آسم را کاهش می دهد.
درمان بر اساس شدت برای کنترل بهتر: یک رویکرد گام به گام
درمان شما باید قابل تغییر و بر اساس تغییرات علایم شما باشد. که باید در زمان های مشخص با مراجعه شما به پزشک مورد بررسی قرار گیرد. بر این اساس پزشک شما می تواند تغییراتی در درمان شما ایجاد کند. به عنوان مثال اگر اسم شما به خوبی کنترل شده باشد، پزشکتان می تواند داروی کمتری را برای شما تجویز کند. اگر آسم شما به خوبی کنترل نشود یا شدیدتر شود، پزشکتان ممکن است دوز داروهای مصرفی شما را افزایش دهد. و به شما توصیه کند که تعداد مراجعات خود را به پزشکتان افزایش دهید.
نکات اساسی درمان
درمان های جایگزین خاص می توانند به کاهش علایم آسم کمک کنند. اما به خاطر داشته باشید. این درمان ها نمی توانند جایگزین درمان های پزشکی و دارویی شوند به ویژه اگر شما مبتلا به آسم شدید باشید.
قبل از مصرف هر نوع گیاه دارویی یا مکملی با پزشک خود مشورت کنید. زیرا برخی از این مواد می توانند با داروهای مصرفی شما تداخل داشته باشند. با وجود اینکه برخی از درمان های جایگزین در بیماران مبتلا به آسم به کار گرفته می شوند، در برخی موارد نیاز به انجام تحقیقات بیشتر در زمینه اثرات این درمان ها و اثرات جانبی احتمالی آنها وجود دارد.
درمان های جایگزین بیماری آسم شامل موارد زیر هستند:
- تکنیک های نفس کشیدن. این تمرین ها می توانند نیاز شما به داروها را برای کنترل بیماری آسم کاهش دهند. کلاس های یوگا که تناسب اندام را بیشتر کرده و استرس را کاهش می دهند می توانند برای بیماری آسم نیز مفید باشند.
- طب سوزنی. این روش شامل وارد کردن سوزن های بسیار باریک در نقاط خاصی از بدن می باشد. طب سوزنی روش بی خطری بوده و معمولاً بدون درد است.
- تکنیک های تمدد اعصاب (ریلکسیشن). تکنیک هایی مانند مدیتیشن، بیوفیدبک، هیپنوتیزم و شل کردن عضلات می توانند با کاهش استرس و کشش عضلات در بیماری آسم مفید باشند.
- درمان های گیاهی و طبیعی. برخی درمان های گیاهی و طبیعی که می توانند در بهبود علایم آسم مؤثر باشند شامل کافئین، منیزیم و پیکنوژنول هستند. با این وجود در مورد اثرات درمان های گیاهی در درمان بیماری آسم نیاز به انجام مطالعات بیشتر وجود دارد.
- اسیدهای چرب امگا- 3. اسیدهای چرب امگا- 3 در ماهی، دانه بذر کتان و سایر غذاها وجود دارند. این روغن های مفید می توانند التهابی که منجر به ایجاد علایم آسم می شوند را کاهش دهند.
