اوتیسم چیست؟
اوتیسم یا درخودماندگی یک بیماری رشدی عصبی است که هنگام ارتباطات اجتماعی نمایان می گردد. انواع اختلال در این بیماری اختلال فکری، زبان، عصبی، کاتاتونیا(حالت خلسه ای) و مرتب با یک بیماری زمینه ای که فرد مبتلاء ممکن است یک یا چند نشانه از آن را داشته باشد و به صورت مشکلاتی نمایان گردد.
از جمله این مشکلات می تواند مسائل ارتباطی و عاطفی، مشکل در ارتباطات غیر کلامی، حرکات تکراری، پایبندی محکم به قواعد و روال های خاص افزایش یا کاهش واکنش به مسائل محیطی خود و داشتن دغدغه های ثابت باشند. عوامل به وجود آورنده اوتیسم ژنتیک، مبتلاء بودن اعضای درجه یک، سندرم ایکس شکننده، وزن کم زمان تولد، عدم تعادل متابولیک، تاثیر مواد شیمیایی و فلزات سنگین، عفونت ویروسی قرار گرفتن جنین تحت تاثیر برخی داروهای مشکل آور می باشند.
آیا درمان اوتیسم در پزشکی جدید وجود دارد؟
اگرچه با درمان‌های رفتاری، کودکان مبتلا به اوتیسم پیشرفت زیادی در زمینه‌های اجتماعی و رفتاری می‌کنند. اما متاسفانه هیچ درمان دارویی یا معالجه رسمی برای اوتیسم وجود ندارد. با این حال اگر علائم اوتیسم در کودکی هر چه سریعتر شناسایی شوند. با استفاده از روش‌های درمانی که در ادامه ذکر می‌کنیم، تا حد زیادی می‌توان به کنترل بیماری و کاهش علائم آن امیدوار بود. اما قبل از هرچیزی شناسایی به موقع اختلال اهمیت دارد.
1. رفتار درمانی
خانواده ها می‌توانند با کمک روش‌های مختلف رفتار درمانی، توانایی‌ها و مهارت‌های کلامی و ارتباط اجتماعی کودکان مبتلای خود را تقویت کنند. این روش‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
- الف_ روش ABA : تفکر غالب در این روش این است که رفتارهایی که مورد تشویق قرار بگیرند، احتمال تکرار و افزایش خواهند داشت و رفتارهایی که نادیده گرفته شوند، احتمال حذف شدن دارند. به این صورت می‌توان علائم را تا حدودی کاهش داد.
- ب_ روش تیچ (TEACCH) :در این روش کودک یاد می‌گیرد که محیط اطراف و رفتارهای اطرافیان خود را بهتر درک کند. مثلا به کودک آموزش داده می‌شود تا در هنگام درد چگونه به جای فریاد زدن احساس خود را به اطرافیان بگوید.
- پ_ روش ارتباط با تبادل تصویر : از این روش برای کودکان اوتیسمی که توانایی صحبت ندارد، استفاده می‌شود. به این کودکان یاد می‌دهند که چگونه نیازهای خود را از طریق تصاویر برآورده کنند. این روش در درمان سایر کودکان استثنایی نیز تاثیرگذار است. برای آگاهی بیشتر در زمینه کودکان استثنایی کلیک کنید.
- ت_ روش فلور تایم (floor time) : روش فلور تایم بسیار شبیه به بازی درمانی است. در این روش از طریق بازی‌های مرحله‌ای، ارتباط کودک با یک فرد دیگر بیشتر می‌شود. برای آگاهی بیشتر در زمینه بازی درمانی کلیک کنید.
- ج_ داستان‌های اجتماعی : از طریق برخی داستان‌ها به کودک آموزش داده می‌شود که چگونه احساسات، منظور و برنامه‌های دیگران را درک کند. کودک از طریق گوش کردن به داستان می‌فهمد که چه جواب یا عکس العمل مناسبی را باید از خود نشان دهد.
- د_ درک مجموعه حواس : روش درک مجموعه هواس به کودک کمک می‌کند تا بهتر از حواس پنجگانه خود بهره ببرد. مثلاً اگر کودک با حس لامسه‌اش مشکل دارد از او خواسته می‌شود تا اشیاء متفاوت با جنس‌های مختلف را لمس کرده و با آن‌ها کار کند.
2.رژیم غذایی مناسب
کودکان اوتیستیک به غذاهای حاوی گلوتن و کازیین پاسخ منفی می‌دهند. این پروتیین‌ها در گندم و لبنیات وجود دارد و باعث افزایش علایم بیماری می‌شوند. رژیمGFCF (رژیم بدون گلوتن و کازیین) می‌تواند در روند درمان کمک کننده باشد. در این رژیم غذایی گندم و محصولات حاصل از آن و لبنیات باید حذف شده و یا بسیار محدود شوند.
بسیاری از والدین گزارش کرده‌اند که مهارت‌های اجتماعی و تکلم در فرزندانشان بر اثر این رژیم افزایش یافته است.
مصرف میوه‌جات و سبزیجات تازه، گوشت قرمز و سفید، قرص اُمگا سه، ویتامین ب، ویتامین د، قرص کلسیم و آب زیاد در درمان ناهنجاری‌های اوتیسم بسیار مفید است.
همچنین شير شتر به دلیل دارا بودن پروتیين‌های محافظ و آنزيم‌های ضد باكتری تاثیر زیادی در بهبود این اختلال دارد.
3.دارو
داروها نقش آنچنانی در درمان ندارند بلکه بیشتر برای کنترل ناهنجاری‌های رفتاری تجویز می‌شوند. فقط دو داروی مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان تحریک‌پذیری مرتبط با اوتیسم وجود دارد: ریسپریدون و آریپیپرازول که هر دو در گروه داروهای آنتی سایکوتیک آتیپیک قرار دارند.
4. موسیقی درمانی
موسیقی درمانی یکی از روش‌های نوین و مؤثر در درمان اختلالات طیف اوتیسم است. در این روش درمانگر تلاش می‌کند به کمک روش‌هایی نظیر بداهه نوازی، خواندن شعرهای ریتمیک و گوش دادن به موسیقی تعاملات مثبتی را با مراجع ایجاد نماید. از آنجایی که هسته اصلی اختلالات اوتیسم ناتوانی در برقراری ارتباط است، موسیقی درمانی با تمرکز بر ارتباط به خصوص ارتباط غیر کلامی می‌تواند مشکلات درمانجویان را تا حد زیادی بهبود ببخشد و منجر به تجربه هیجانات سالم و مثبتی در آن‌ها شود.
موسیقی درمانی می‌تواند در جریان درمان‌های روان شناختی توسط روانشناسان کودک یا کاردرمانگران مورد استفاده قرار بگیرد. علاوه بر این گفتار درمانگران نیز هنگام تلاش برای رفع اختلالات زبانی و گفتاری در کودکان و سایر افراد مبتلا به اوتیسم می‌توانند از موسیقی درمانی به عنوان یک روش کمکی استفاده نمایند.
5. بازی درمانی
بازی درمانی از جمله روش‌های مؤثری است. که در درمان انواع اختلالات دوران کودکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. درفرایند درمانی درمانگر به کودک کمک می‌کند تا در جریان بازی احساسات و هیجانات مختلف را تجربه و ابراز نماید.
از آنجایی که کودکان مبتلا به اوتیسم در تشخیص احساسات دیگران اغلب با مشکل مواجه می‌شوند و در ابراز هیجانی نیز مشکل دارند، بازی درمانی به آن‌ها کمک می‌کند تا در فضایی بدون تنش این موارد را یاد گرفته و تمرین نمایند. بازی درمانی نیز توسط متخصصانی نظیر روانشناسان کودک، کار درمانگران و گفتار درمانگران در درمان مشکلات مختلف مرتبط با اختلال اوتیسم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
6. درمان یکپارچگی شنیداری
به جز درمان‌های رایج؛ درمان‌های دیگری نیز برای بهبود علائم اختلالات طیف اوتیسم وجود دارد که بر پایه فرضیات مطرح شده در زمینه آسیب‌شناسی این اختلالات بنا شده‌اند. برای مثال درمان یکپارچگی شنیداری اینگونه فرض می‌کند که اختلال اوتیسم در نتیجه حساسیت نامناسب فرد به طیف‌های مختلف صدا ایجاد می‌شود.
در نتیجه درمانگران در این روش تلاش می‌کنند تا بیمار را در معرض فرکانس‌های متفاوتی از صدا قرار دهند تا این حساسیت بر طرف گردد. با وجود ادعای مبتکران این روش در مورد اثرات درمانی آن شواهد پژوهشی چندان از این روش حمایت نمی‌کنند.
7. روان کاوی کودک
در این روش درمانگر تلاش می‌کند با تقویت ارتباط مادر فرزندی و ایجاد رابطه‌ای غنی همراه با تماس بدنی کافی و ارتباط چشمی مناسب بین مادر و کودک علائم اوتیسم را بهبود بخشد.
روانکاوی برای کودکان و به خصوص برای مبتلایان اختلال اوتیسم حمایت پژوهشی بسیار اندکی دارد و رویکرد پذیرفته‌شده‌ای برای درمان این مشکل محسوب نمی‌شود. اما با این وجود اهمیت ارتباط کودک اوتیسم با والدین بسیار زیاد است و نحوه برخورد آنان با کودک تاثیر بسیار زیادی در درمان او دارد.
8. استفاده از شوک الکتریکی
القای شوک الکتریکی در مغز یکی از اولین گزینه‌هایی بود که در درمان اختلال اوتیسم مطرح شد. در گذشته متخصصان نمی‌توانستند این مشکل را از اختلالاتی نظیر اسکیزوفرنی تفکیک دهند. همین مسئله باعث می‌شد که از درمان‌های مرتبط با اختلال اسکیزوفرنی برای بهبود اوتیسم نیز استفاده کنند. امروزه استفاده از شوک الکتریکی در درمان اوتیسم کاربرد چندانی ندارد.
9. درمان به کمک نوروفیدبک
در درمان به کمک نوروفیدبک الکترودهایی روی سر فرد قرار می‌گیرد. که جریان الکتریکی مغز را در صفحه‌ای مانیتوری نشان می‌دهند. درمانجو در حین مشاهده این جریانات می‌تواند با انجام یکسری تکنیک‌ها میزان فعالیت مغزی خود را تحت تأثیر قرار داده. و الگوی جریان‌های مغزی را تغییر دهد. مطالعات بسیاری اثربخشی درمان نوروفیدبک در درمان اختلالات طیف اوتیسم را تأیید کرده‌اند.
به خصوص افرادی که هم زمان درکنار اوتیسم به بیش فعالی مبتلا هستند بیش از دیگران از این درمان سود می‌برند. برای انتخاب بهترین روش درمانی لازم است. که با یک روانشناس صحبت کرده و با کمک او درمان را شروع کنید.
