فشار خون بالا یکی از عارضه‌های شایع و خطرناک در علم پزشکی و درواقع یک «قاتل تدریجی و آرام» محسوب می‌شود که با پیشگیری و تشخیص به موقع آن در مراحل اولیه، می‌توان از عوارض و پیامدهای ناخوشایند آن جلوگیری کرد. بنابراین در این پست از مجله طبایع، ما قصد داریم شما را با عارضه پرفشاری یا فشار خون بالا، علل وقوع و راهکارهای پیشگیری و مقابله با آن از منظر طب سنتی آشنا کنیم.
پرفشاری خون یا فشار خون بالا چه زمانی رخ می‌دهد؟
عارضه پرفشاری خون زمانی اتفاق می‌افتد که فشار خون بیش از حد طبیعی و نرمال افزایش پیدا کند؛ این بیماری یک بیماری خاموش و بدون علامت است که می‌تواند عوارضی جبران‌ناپذیری از جمله آسیب به ارگان‌ها و رگ‌های بدن به ویژه رگ‌های قلب، مغز، چشم و کلیه به دنبال داشته باشد.
خطرات فشار خون بالا
فشارخون بالا عاملی مهم و خطرساز برای ایجاد عارضه‌ها و بیماری‌های ذیل است که طبیعتاً با کنترل آن در سطح نرمال می‌توان از وقوع عوارض ممکنه جلوگیری کرد:
- سکته قلبی
- حمله مغزی
- پاره شدن جداره عروق و خونریزی‌های داخلی
- گشاد شدن موضعی سرخرگ‌ها یا گشاد شدن قلب در طولانی مدت
- نارسایی احتقانی قلب
- آسیب‌های چشمی
- نارسایی کلیه یا بیماری کلیوی پیشرفته
- بیماری‌های عروق محیطی
نشانه‌های عمده پرفشاری خون
شایع ترین علامت اون، بی علامتیه!!! فشار خون در برخی بدون علامت و در برخی با علائمی همراه است مانند:
- سردرد به ویژه سردرد پشت سر به همراه احساس فشار و سنگینی در سر
- احساس کشیدگی عروق
- سرخی چشم‌ها و صورت
- خونریزی از بینی
- شنیدن صدایی همهمه‌وار در گوش‌ها همزمان با جهش نبض (وزوز گوش)
- درد قفسه سینه
- سرگیجه
- ضربان نامنظم قلب
- خونریزی از بینی
- خستگی زودرس
- تاری دید
گاهی هم این بیماری به دلیل دیرتشخیص دادن، ممکن است ارگان دیگری را هم درگیر کند.
عواملی که ریسک ابتلاء به فشار خون رو بالا می‌برد!
- افزایش سن
- استرس و افسردگی
- چاقی و اضافه وزن
- یبوست و بی تحرکی
- مصرف بی رویه نمک / مصرف بیش از حد الکل
- بیماری زمینه‌ای مانند دیابت و بالا بودن چربی خون، بیماری کلیوی
دموی های عزیز شما بیشتر حواستون باشه
از دیدگاه طب ایرانی، افرادی که مزاج پایه گرم و تر دارند، بیشتر مستعد ابتلا به فشار خون بالا هستند، به ویژه زمانی که به دلیل استرس و تنش و غم و اندوه و …سردی و خشکی بر آن‌ها غلبه می‌کند.
خب برای کاهش فشار خون چیکار کنیم؟
اول از همه چند نکته از سبک زندگی سالم برای مقابله با افزایش فشار خون رو مرور کنیم:
- فشار خون فقط با خوراکی های شور بالا نمیره، در افراد مستعد، زیاده روی در مصرف ارده و شیره، خرما، عسل و شیره انگور هم ممکنه پرفشاری بیاره.
- کم کردن دور شکم و چند کیلویی اضافه وزن یک تصمیم عالی برای افراد دچار اضافه وزنه.
- فعالیت بدنی روزانه در حد پیاده روی که چندان سریع هم نباشه، دویدن و درجا زدن ملایم هم خیلی مناسبه.
- از سبزیجات پخته (خوراک کدو، لوبیا پلو، هویج پلو و …) نسبت به پروتئین های حیوانی و غذاهای خمیری بیشتر استفاده بشه.
- حجم غذای مصرفی کم بشه و غذا کاملاً جویده بشه.
- وقتی شکمتون پرُه، خوابیدن، جماع، ورزش و استحمام ممنوع!
- کنترل خشم و استرس براتون ارزشمنده، یک راه خوب به وقت عصبانیت و استرس، تنفس عمیقه:از بینی هوا رو به داخل بدید و تا جایی که می‌تونید دم رو عمیق تر کنید و سپس بازدمی عمیق و طولانی داشته باشد (تکرار 5 بار)
- نمکدان رو از سر سفره هاتون حذف کنید، نمک کم اضافه شده به غذا در حین پخت، کفایت می‌کنه.
- روغن سالم رو جایگزین کنید (روغن زیتون فرابکر و بکر).
- خواب شبانه به موقع و کافی و نداشتن یبوست هم واقعا موثره.
تدابیر خانگی برای کنترل فشار خون
بعد از رعایت سبک زندگی، و با فرض پیگیری همه مراحل درمانی و کنترل سلامت ارگان های درگیر مانند قلب، کلیه مجاری ادراری و …، برای کنترل فشار خون ، تدابیر خانگی زیر نیز موثر است:
- مصرف خوراکی‌های تقویت کننده قلب: زرده تخم عسلی، سیب، به، انار، گلابی، عرق بیدمشک و گلاب.
- مصرف فالوده سیب هر شب قبل از خواب (سیب رنده شده+ 1ق.غ عسل (حذف عسل در بیماران دیابتی)+گلاب و عرق بیدمشک)
- مصرف گهگاهی دمنوش چای ترش یا چای ترش و میوه نسترن، دمنوش سماق، دمنوش گرد غوره که با کمی عسل شیرین شوند ( در صورت داشتن التهاب معده ورم و زخم های گوارشی احتیاط شود).
- پاشویه یا آبزن گرم بابونه و ماساژ پاها در این محلول به مدت 15 دقیقه ( قرار دادن پاها در تشتی از یک مشت بابونه در 5 یا 6 لیوان آب جوشیده که گرمای آن تعدیل شده باشد).
نقاط فشاری کمک کننده به کاهش فشار خون
1) نوک انگشت میانی دست را با یک قلم فشار دهید و حداقل یک دقیقه نگاه دارید، البته فشار باید کمی دردناک باشد.
در نظر داشته باشید که این درمان برای فشارخون بالا نیست، اما وقتی که داروی شما در دسترس نیست، بهترین کار همین است.
2) نقطه فشاری و کمکی دیگر، در پا قرار دارد، این نقطه درست قبل از این که انگشتتان به استخوان برسد، قرار دارد.
فشار عمیقی را برای ۳ ثانیه اعمال کنید، سپس ۵ ثانیه رها کنید، ماساژ را برای ۲ دقیقه تکرار کنید، سپس روی پای دیگر هم همین کار را انجام دهید.
حرف پایانی
فشار خون بالا یا قاتل خاموش، از مهم ترین عوامل تهدیدکننده بیماری‌های قلبی و عروقیه که شیوع اون در چند سال اخیر در ایران تا 3 الی 4 برابر افزایش پیدا کرده، پس کاملاً حواستون جمع باشه.
فشار خون بالا، بیماری است که می‌تواند کل اعضای بدن را تحت تأثیر قرار دهد و علاوه بر مصرف دارو، فرد بابد تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کند تا بتواند به کنترل فشار خون با حداقل مصرف دارو و کم کردن عوارض کمک کند.
همچنین هر فردی ممکن است متناسب با شرایط بدنی خویش، در حالت ها و موقعیت های خاص، بالا رفتن فشار خون را تجربه کند، برخی با خوردن گرمی‌ها و برخی با خوردن سردی‌ها. به هر حال اگر کسی بیش از دوبار تجربه فشار بالاتر از 14 روی 9 را داشته باشد، باید پیگیری و درمان کند. افراد دیابتی نیز باید فشارشان زیر 13.5 بر روی 8.5 باشد.
منبع
تیم محتوایی طبایع ( با سپاس از خانم دکتر الهام اختری و خانم دکتر فاطمه معینی)
