یکی از بیماریهای شایع امروزی که هنوز در طب کلاسیک درمان اساسی برای انواع آن شناخته نشده، زخم‌های رودهای و بیماریهای التهابی روده از جمله کولیت روده است. در این مطلب تلاش شده تا به برخی از مهمترین نکات برای بهبود کولیت اشاره کنیم. اگر شما یا اطرافیانتان به کولیت مبتلا شده اید، این مطلب می‌تواند برای شما مفید و کاربردی باشد.
کولیت روده چیست؟
کولیت در کلمه یعنی التهاب و ورم کولون که اصطلاحی از طب مدرن است و به معنای ملتهب شدن سلول‌های روده‌ی بزرگ می‌باشد.
شرایطی است که باعث التهاب روده و زخم شدن لایه داخلی راست روده و کولون (روده بزرگ) می‌شود. این حالت در حقیقت واکنش بدن به آسیب یا جراحت وارد شده به این عضو است و می‌تواند باعث قرمز شدن، ورم روده، دردناک شدن در این ناحیه شود.
هنگام ابتلاء به کولیت روده، چه اتفاقی رخ میدهد؟
هنگام ابتلا به کولیت روده، زخم‌های کوچک در سطح روده ایجاد می‌شود و این زخم‌ها ممکن است خون ریزی کرده و باعث ایجاد چرک شود. این التهاب معمولاً از راست روده و قسمت پایین روده بزرگ شروع می‌شود، اما می‌تواند کل ناحیه کولون (روده بزرگ) را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد.
انواع کولیت روده
حالت های مختلفی برای بیماری کولیت وجود دارد مثلاً در حالت تشخیص پانکولیت، کل کولون (عرضی، صعودی و نزولی) درگیر بیماری و ملتهب شده است و یا در حالت کولیت اولسراتیو، التهاب همراه با زخم و خونریزی می‌باشد.
کولیت روده از منظر طب سنتی
در طب مدرن آنچه تحت عنوان کولیت شناخته می‌شود را با نام «قولنج روده» در طب سنتی شناخته شده است. قولنج خود را با علائمی چون اسهال، کف، بلغم یا دفع خون نشان میدهد .
علت بروز کولیت روده چیست؟
از منظر طب نوین
- نقص سیستم ایمنی (بیماری خودایمن)
- وراثت و ژنتیک
- استرس
- عوامل محیطی چون رژیم غذایی، آلودگی هوا، دود سیگار، بهداشت ضعیف
از منظر طب سنتی
از منظر طب سنتی؛ موارد زیر از مهمترین علل وقوع التهاب و زخم روده هستند.
- ریزش اخلاط غیر طبیعی (صفرا، بلغم و سودا) به روده
- عبور مدفوع خشک
- اضافه شدن خشکی منفعله به روده
- خوردن داروهای مسهل
- و خوردن مواد سمی
کولیت روده با چه علائمی همراه است؟
از علائم بیماری کولیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دل پیچه
- اسهال و مدفوع خونی به صورت مداوم و بی دلیل
- نفخ و قراقر (صدا) شکم به صورت متناوب
- کاهش غیر طبیعی وزن
- بی اشتهایی
- کم خونی
- حرارت بالای بدن
- درد در ناحیه شکم و …
اگر هر کدام از این علائم را داشتید حتماً پیگیری نمایید. در بیماری کولیت ممکن است همزمان با حرکات روده دردهای شدیدی در ناحیه شکم به وجود آید.
علائم اغلب اوایل صبح بدتر می‌شوند و ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها یک بار خفیف باشند یا وجود نداشته باشند. با این حال، نشانه‌ها معمولاً بدون درمان برمی‌گردند و بسته به قسمت آسیب دیده روده بزرگ متفاوت هستند.
اصول کلی درمان
- ابتدا باید ” علت التهاب” را شناسایی کرد.
- سپس باید مزاج کبد به تعادل کشانده شود و به تعادل رساندن کبد، به تعادل رساندن روده را بدنبال دارد.
- سپس در صورت غلبه و ریزش اخلاط، باید جلوی تولید و ریزش اخلاط غیر طبیعی را گرفت.
- در صورت زخم و خونریزی با استفاده از داروهای گیاهی لعابدار به بهبود زخم‌ها کمک می‌گردد.
- برای درمان رودههای فوقانی از داروهای خوراکی و رودههای تحتانی از داروها به شکل حقنه (enema) استفاده می‌شود.
و همان طور که اشاره شد علت التهاب و کولیت روده متفاوت است؛ در نتیجه یک دستورالعمل ثابت برای درمان کولیت همه افراد وجود ندارد و باید گفت درمان آن ملزم به معاینه، انجام آزمایشات لازم و قائم به فرد می‌باشد.
کمک به پیشگیری و بهبود کولیت روده
اولین درمان و ساده‌ترین درمان، درمان‌های پیشگیرانه و نگه دارنده هستند که مهمترین آن اصلاح تغذیه‌ی بیمار است.
- کم کردن حجم وعده های غذایی و افزایش تعداد وعده‌ها
- مصرف میوه‌ها ترجیحاً به صورت پخته و کمپوتی
- برای این گونه بیماری، روغن های سوخته، فست فود و چیپس مثل سم هستند.
- الکل، قهوه و نوشیدنی‌های شیرین با شکر سفید می‌تواند علائم بیماری را بدتر کند.
- محدودیت مصرف غذاها و خوراکی های تند و تیز و یا سودازا
- محدودیت مصرف غذاهای دارای فیبر زیاد
- پرهیز از غذاهای سرخ شده
- محدودیت در مصرف غذاهای که نفخ زیادی تولید می‌کنند، مانند حبوبات و کلم و …
- اجتناب از نوشیدنی های گازدار
- مغزیجاتی مانند پسته، بادام، فندق، گردو در روز فقط 5-6 عدد مصرف گردد.
- اجتناب از الکل
- مصرف کافی آب و مایعات
- دمنوش هایی که مسهل کننده هستند مثل دمنوش رازیانه مناسب نیستند.
خوراکی هایی چون ماست، دوغ و میوه هایی چون گرمک و هندوانه و آناناس و غذاهایی چون بادمجان، سیر، سس، ترشی، فلفل، دارچین و زنجبیل و همچنین قورمه سبزی، آش رشته و خورش لپه از جمله مواردی هستند که در طول درمان برای مدت مشخصی باید از رژیم غذایی بیمار حذف یا محدود گردند.
در ابتدای رژیم، نباید سبزی خام، پیاز، کلم، گوجه و خیار مصرف شود. حبوبات نیز نباید استفاده شود؛ در صورت استفاده باید حتما 2-3 روز خیس خورده و پس از آن به صورت کامل پخته و سپس مصرف شود.
تدابیر دارویی
ساده ترین داروهایی که در این مرحله استفاده می‌شود «خاکشیر» و «بارهنگ» هستند که هر کدام به شیوه های زیر مصرف می‌گردند:
خاکشیر: خاکشیر با آب جوش از بهترین درمانگران کولیت هستند. اگر بیمار از اسهال شدید و از دفع کف و بلغم شکایت دارد بهتر است از خاکشیر بو داده با آب جوش استفاده کند. (میزان مصرف آن با توجه به سن و وزن بیمار متفاوت ولی عموماً 2- 3 قاشق غذاخوری خاکشیر با آب جوش به مدت روزی 1- 2 بار تا دو هفته و یک هفته قطع می گردد)
بارهنگ: بارهنگ نیز بسته به شرایط بیمار و با تجویز پزشک به خصوص بیمارانی که با دفع کف و بلغم و خون مواجه هستند مورد استفاده قرار می‌گیرد (1- 2 بار و هر بار یک قاشق غذاخوری با آب جوش استفاده می گردد.) در این حالت نیز اگر بیمار از اسهال رنج می برد بهتر است از بارهنگ بو داده با آب جوش استفاده گردد.
بقیه درمان‌ها با توجه به مزاج و شرایط بیمار پایه گذاری می‌شود و موارد مختلفی تجویز می گردد، اما خواهشاً خودسرانه و به توصیه دیگران خوددرمانی نکنید.
عماد
من کرون دارم چند ساله پونه کوهی با بارهنگ میخورم جواب میده