تعریف طب اسلامی از نگاه دکتر رضا منتظر
- دکتر منتظر از محققان طب اسلامی و یکی از نویسندگان کتاب «طب اسلامی در آینه وحی»، طب اسلامی را در کتاب خود، این گونه تعریف کردهاند: «طب اسلامی مجموعه آموزه‌های مرتبط با حفظ سلامت و درمان بیماری‌های روان و جسم است که با استنباط و تحقیق و پژوهش از منابع وحی به دست می‌آید».
- منظور از اینکه گفته‌ایم «به دست می‌آید» یعنی ما در طب اسلامی در یک مسیر و راه قرار داریم و هنوز به انتهای آن نرسیده‌ایم لذا هیچ وقت نمی‌گوییم که در حال حاضر طب اسلامی جوابگوی تمام مشکلات بشر است کما اینکه طب رایج هم جوابگوی همه مشکلات نیست
طبقه بندی گروه ها و جریانات مخالف با طب سنتی و طب اسلامی
دکتر منتظر در این خصوص بیان داشته‌اند که :
- ما امروز به‌عنوان جریان سالم حامی طب سنتی و طب اسلامی توسط سه گروه و جریان قیچی می‌شویم: یکی از سمت دانشگاهیان غرب‌زده یا در نگاه خوش‌بینانه، منفعل در برابر طب غربی؛ اینها یا طب سنتی را قبول ندارند یا یک نگاه حداقلی به آن دارند یعنی نهایتاً قائل به این هستند که ما باید زیرنظر طب غربی و کنار آن فعالیت محدودی داشته باشیم و بیشتر هم در پیشگیری و حفظ سلامت فعالیت کنیم و در درمان دخالت نکنیم.
- دو گروه دیگر متأسفانه و با کمال تعجب حوزوی هستند؛ یکی حوزویانی که معتقد به طب اسلامی هستند اما عملکرد خوبی ندارند و بسیار بد دفاع می‌کنند که نمونه بارز آن آقای تبریزیان است و دیگری حوزوی‌های سکولار که منکر طب اسلامی هستند.
زمینه‌ها و علل مخالفت با طب اسلامی
- ایشان اظهار داشته‌اند: بخش عمده‌ای از این مخالفت‌ها به خاطر ندانم‌کاری بعضی از موافقین طب اسلامی است؛
- برخی از این مخالفت‌ها به خاطر جهل به موضوع است (الناس اعداء ما جهلوا)، برخی چون نمی‌دانند که تعریف ما از طب اسلامی چیست و چه افرادی در این حوزه کار کردهاند و چون حرف حساب را نشنیده‌اند، با مشاهده برخی مصادیق انحرافی، با اصل موضوع طب اسلامی مخالفت می‌کنند!
- اما طیف زیادی از مخالفت‌ها هم به خاطر غرض‌ورزی است یعنی عده‌ای عامدانه با طب اسلامی مخالفت می‌کنند، این طیف دقیقاً می‌دانند که چه کار می‌کنند؛ بیشتر افراد این طیف، آن طرف آبی‌ها هستند به طور مثال خطی که بی‌بی‌سی و امثال سروش دنبال می‌کنند از این سنخ مخالفت با طب اسلامی است؛ این طور نیست که این افراد ندانند بلکه می‌دانند و عمداً با طب اسلامی مخالفت و مبارزه می‌کنند.
عدم نفی طب اسلامی
- از نظر دکتر منتظر، در منابع اسلامی از جمله آیات قرآن کریم و روایات پیامبر اکرم و اهل بیت علیهم‌السلام به موضوعات طبی و به موضوعاتی در حوزه سلامت، ورود شده است و در حال حاضر کسی نمی‌تواند آیه‌ای که راجع به زنبور عسل در قرآن آمده است را رد کند؛ این یک موضوع طبی و مربوط به سلامت است و ما شکی در صدورش از ناحیه وحی نداریم و می‌دانیم که این یک موضوعی مربوط به سلامت است.
- متاسفانه در این حوزه، برخی دچار سوءتفاهم‌هایی شده‌اند و در جامعه ما ممکن است مصادیقی به عنوان طب اسلامی مطرح شده باشد که مصادیق ناقصی است یا همراه با خطاهایی از طرف افراد اتفاق افتاده باشد.
- ممکن است بنده به عنوان یک پزشک علاقمند به طب اسلامی یک اشتباهی در برداشت و در معالجه یا در نحوه برخوردم با بیمار داشته باشم؛ متاسفانه این مصادیق آمده به اسم کل طب اسلامی تعمیم داده شده و بعضی افراد این مصادیق را نفی کردهاند و منجر به این شده که در برخی مواقع در ظاهر کل طب اسلامی و نه مصادیق غلط آن نفی شود.
- بنابراین در آیات و روایات مباحث طبی و سلامت جسم و روح مطرح شده که می‌تواند دست‌مایه ما برای استفاده بردن در حوزه سلامت واقع شود منتهی در هر موضوعی سوءاستفاده‌ها وجود دارد کما اینکه در همه جا وجود دارد اما این سوءاستفاده‌ها یا عملکرد بد برخی افراد نباید منجر به این شود که برخی بخواهند کل طب اسلامی را نفی کنند.
- پس در یک عبارت خلاصه، ایشان به عنوان مروج طب اسلامی، آنهم به شیوه پژوهش؛ معتقدند اشتباهات طبیب نباید به پای کل طب اسلامی نوشته شود.
آیا مکتب درمانی طب اسلامی، ادعای جوابگویی به تمام بیماری‌ها را دارد؟
- دکتر منتظر، اظهار کردهاند که، اساساً عده‌ای، مخالفتشان با طب اسلامی سر این قضیه است یعنی اشکال آن‌ها این است که طب اسلامی کامل نیست یا جوابگوی تمام نیازهای امروز نیست؛ چنین استدلالی کاملاً غلط است چرا که هیچ مکتب درمانی، ادعا ندارد که جوابگوی تمام بیماری‌ها است.
- در طب اسلامی نیز در یک مسیر است و ما یک تعریف آینده‌نگر از آن ارائه داده‌ایم؛ در حوزه طب اسلامی، گفته‌ایم آموزه‌هایی است که در آینده با پژوهش، استنباط و عقل هم به دست می‌آید یعنی عقل را رد نمی‌کنیم و صرفاً بر اساس یک روایت، نسخه نمی‌دهیم
- بلکه تمام تجزیه و تحلیل‌ها را انجام می‌دهیم و نهایتا آن منابع دینی و روایی در حوزه طب را به آزمون می‌گذاریم و اگر در مورد یک بیماری خاصی جواب داد، به عنوان طب اسلامی از آن استفاده می‌کنیم.
