عفونت گوش چیست؟
عفونت گوش معمولا به علj میکروب ها و باکتری های موجود در گوش که معمولا بر اثر سایر بیماری ها مانند سرماخوردگی به وجود می آید. غالبا این بیماری بیشتر در کودکان به علت کامل نشدن سیستم ایمنی اتفاق می افتد ولی در بزرگسالان هم دیده می شود.
از نشانه های آن در کودکان معمولا گوش درد، تیر کشیدن، اختلال خواب، گریه زیاد، سروصدا، سردرد، مشکلات شنوایی، تب بالا، از دست دادن تعادل و در بزرگسالان گوش درد، تخلیه مایعات از گوش و مشکلات شنوایی می باشد. عواملی که می توانند در این مورد تاثیر گذار باشند مانند آلودگی هوا، مکان زندگی و شرایط آب و هوا، سن کودکان بین 6ماه تا 2 سال، شکاف کام ، مشکلات مفصلی، عوامل فصلی، تغذیه نوزاد و… هستند.
پیشگیری از عفونت گوش در پزشکی جدید چگونه است؟
پیشگیری از تمام عفونت‌های گوش همیشه امکان پذیر نیست. اما می‌توانید با آگاهی و اجتناب از عوامل ایجاد کننده‌ی آن‌ها در کاهش شانس ایجاد عفونت در کودک قدم بردارید. در این قسمت در مورد برخی از گزینه‌های موثر در پیشگیری از عفونت گوش توضیح خواهیم داد:
آیا برای پیشگیری از عفونت گوش واکسن وجود دارد؟
طبق تحقیقات ، واکسن پنوموکوکی کونژوگه می‌تواند در ایجاد مقاومت در برابر چندین سویه‌‌ی باکتری‌های متداول که باعث عفونت گوش می‌شوند بسیار مؤثر باشد. این واکسن به طور معمول به نوزادان و کودکان نوپا تزریق می‌شود. تا از ابتلا به عفونت گوش، مننژیت، ذات الریه و عفونت خون جلوگیری شود. تزریق فصلی واکسن آنفولانزا، پنوموکوک و سایر واکسن‌های باکتریایی ممکن است به جلوگیری از عفونت گوش کمک کنند. در مورد استفاده از این واکسن با پزشک خود مشورت کنید.
پیشگیری از بیماری‌های مسری و نقش آن در کاهش عفونت گوش
از راههای بسیار موثر پیشگیری از عفونت گوش، پیشگیری در مقابل بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی است. به فرزندان خود بیاموزید که مرتب دست‌های خود را بشویند. در مورد انتقال بیماری‌های مسری از طریق استفاده‌ی مشترک از وسایل شخصی، خوراکی و آشامیدنی در مهدکودک و مدرسه برای آن‌ها توضیح دهید. سعی کنید زمانی که فرزندتان بیمار است در خانه استراحت کند و مهدکودک رفتن را تا زمان بهبودی او محدود کنید، همچنین به فرزندتان آموزش دهید که هنگام سرفه و عطسه جلوی دهان و بینی خود را با دستمال بگیرد.
از دود سیگار دوری کنید
- ترک سیگار و اجتناب از قرار گرفتن در معرض دود سیگار نقش موثری در کاهش ابتلا به عفونت دارد. مطمئن شوید کسی در خانه از سیگار و دیگر فرآورده‌های دخانی دودزا استفاده نمی‌کند.
شیر مادر و ایمنی زایی آن در برابر ابتلا به بیماری‌ها
- مادران را تشویق کنید تا به کودک خود شیر دهند. کودکانی که حداقل شش ماه از شیر مادر تغذیه می‌کنند در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر هستند زیرا شیر مادر حاوی آنتی بادی‌هایی است که می‌تواند از کودک را در مقابل ابتلا به عفونت‌های مختلفی همچون عفونت گوش محافظت کند.
اجازه ندهید کودک در حالت خوابیده شیر بخورد
- تا جای ممکن اجازه ندهید کودک از شیشه‌ی شیر تغذیه کند. اگر نوزادی نیاز به تغذیه با بطری شیر دارد، بهتر است سر کودک کمی بالاتر از سطح بدن قرار داشته باشد. در حالی که کودک را به موازات بدن در آغوش خود گرفته‌اید بازوی خود را کمی بالاتر ببرید تا سر نوزاد بالاتر از سطح بدنش قرار گیرد. در حالت ایده آل کودکان نباید بطری شیر را با خود به رختخواب ببرند زیرا علاوه بر افزایش احتمال عفونت گوش، خوابیدن با شیر در دهان خطر پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهد.
کودکان و معایب استفاده از پستانک
- اگر کودک شما بعد از ۱۲ ماهگی هنوز از پستانک استفاده می‌کند، احتمال عفونت در او بیشتر می‌شود. تمام سعی خود را به کار بگیرید تا هرچه زودتر پستانک را از او دور کنید.
تشخیص این مشکل در طب جدید چگونه است؟
چون تشخیص این بیماری کار بسیار سختی بوده و خود شخص یا اطرافیان نمی توانند به راحتی آن را تشخیص دهند تشخیص دقیق این بیماری دارای روش های متنوع و دقیقی می باشد.
پزشک معمولاً بیماری‌های گوش مانند عفونت را براساس علائمی که بیماران توصیف می‌کنند و معاینه‌ی پرده‌ی گوش، کانال گوش، گلو و مجاری بینی با اتوسکوپ تشخیص می‌دهد. سمع صداهای ریوی برای بررسی عفونت مجاری تنفسی فوقانی از روش‌های تشخیصی است. اطلاع از سابقه‌‌ی پزشکی فرد، زمان بروز علائم و داروهای مصرفی از قسمت‌های مهم تشخیصی هستند.
محققان معیارهای لازم برای تشخیص بیماری‌های آن را تعیین کرده‌اند. شروع ناگهانی علائم و وجود مایع در گوش میانی نشان دهنده‌ی اوتیت حاد است. در اوتیت حاد با افیوژن شواهد وجود مایع در گوش میانی دیده می‌شود اما شواهدی از وجود عفونت دیده نمی‌شود. اوتیت مزمن چرک دار به معنای پارگی پرده‌ی گوش به علت عفونت گوش طولانی مدت است که با ترشحات مداوم و زیاد از گوش خود را نشان می‌دهد.
آزمون اتوسکوپی پنوماتیک
ابزاری به نام اتوسکوپ پنوماتیک یک وسیله‌ی تخصصی برای تشخیص عفونت گوش است. این ابزار پزشک را قادر می‌سازد پرده‌ی گوش را معاینه کند و وجود مایع در پشت پرده‌ی گوش را تشخیص دهد. در طول اتوسکوپی پنوماتیک، پزشک به آرامی هوا را با فشار به پرده‌ی گوش می‌زند. به طور معمول این فشار هوا باعث حرکت پرده‌ی گوش می‌شود اما اگر گوش میانی مملو از مایعات باشد، هیچ گونه حرکتی در پرده‌ی گوش مشاهده نمی‌شود.
آزمون تمپانومتری
این آزمون حرکت پرده‌ی گوش را اندازه گیری می‌کند. نحوه‌ی انجام این آزمون به این صورت است که به وسیله‌ی دستگاه‌های مورد استفاده، کانال آن کاملا بسته می‌شود و سپس فشار هوای داخل مجرا افزایش داده می‌شود. این کار باعث لرزش پرده‌ی گوش می‌شود که دستگاه آن را ثبت می‌کند و امکان اندازه گیری غیرمستقیم فشار داخل گوش میانی را فراهم می‌کند
آزمون آکوستیک رفلکتومتری
این آزمون میزان برگشت صدا از پرده‌ی گوش و به طور غیر مستقیم میزان مایعات در گوش میانی را اندازه گیری می‌کند. به طور معمول، پرده‌ی گوش اکثر قسمت صدا را جذب می‌کند. هرچه فشار بیش‌تری از مایعات در گوش میانی وجود داشته باشد، گوش صدای بیش‌تری را منعکس می‌کند.
تمپانوسنتز
در این روش با استفاده از یک لوله‌ی کوچک پرده‌ی گوش سوراخ می‌شود و مایعات از گوش میانی بیرون کشیده می‌شود. این مایعات برای بررسی ویروس و باکتری آزمایش می‌شوند. این روش در مواقعی که عفونت آن به خوبی به درمان‌های قبلی پاسخ ندهد، می‌تواند مفید باشد.
اگر کودک شما دچار عفونت گوش میانی و تجمع مایعات در گوش میانی شده باشد، برای تقویت میزان شنوایی، مهارت‌های گفتاری، درک زبانی یا توانایی‌های رشدی، متخصص شنوایی (شنوایی سنجی)، گفتاردرمانگر یا درمانگر رشد به شما کمک خواهند کرد.
درمان عفونت گوش در پزشکی جدید چگونه است؟
انتخاب روش مناسب درمان عفونت گوش به عوامل زیادی از جمله سن و شدت علائم بستگی دارد. انواع روش‌ها باهم بررسی خواهیم کرد:
رویکرد انتظاری
برخی از عفونت‌ها بدون درمان آنتی بیوتیکی برطرف می‌شوند. علائم آن معمولاً طی دو روز اول بهبود می‌یابد و بیشتر عفونت‌ها طی یک تا دو هفته خود به خود و بدون هیچ گونه درمانی از بدن پاک می‌شوند.
مدیریت درد
- برای کاهش درد ناشی از عفونت، استفاده از داروهای ضد درد مانند استامینوفن یا ایبوپروفن (Advil) موثر می‌باشد.
- در کودکان و نوجوانان از آسپرین با احتیاط استفاده کنید. کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماری آبله مرغان یا دارای علائم شبه آنفولانزا، هرگز نباید آسپرین مصرف کنند، زیرا مصرف آسپرین در این بیماران با سندرم نادری به نام سندرم ری که باعث تورم مغز یا کبد می‌شود، در ارتباط است.
- اگر پرده‌ی گوش سوراخ و پارگی نداشته باشد برای تسکین درد می‌توان از قطره‌های بی حسی استفاده کرد.
- قرار دادن کمپرس آب گرم، کیسه‌ی آب گرم و یا یک حوله‌ی گرم بر روی آن به مدت ۲۰ دقیقه می‌تواند به کاهش درد کمک کند. در هنگام استفاده از کمپرس آب گرم برای کودکان مراقب باشید.
- داروهای ضد احتقان یا آنتی هیستامین‌ها مانند سودوافدرین یا دیفن هیدرامین، ممکن است به تسکین برخی علائم به ویژه در موارد تجمع بیش از حد مخاط در لوله‌های استاش، کمک کنند. این داروها به کاهش درد ناشی از عفونت گوش کمک می‌کنند اما در درمان عفونت زمینه‌ای نقشی ندارند.
آنتی بیوتیک‌ها و تاثیر آن‌ها
برخی شواهد نشان می‌دهد که درمان با آنتی بیوتیک در درمان عفونت گوش برخی از کودکان مفید می‌باشد. از طرف دیگر، استفاده‌ی زیاد از آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند باعث مقاومت دارویی شود. با پزشک خود در مورد مزایا و خطرات احتمالی استفاده از آنتی بیوتیک‌ها صحبت کنید. بعد از یک دوره‌ی انتظاری برای بهبودی خود به خود عفونت گوش، پزشک در موارد زیر از آنتی بیوتیک‌ها برای درمان عفونت گوش استفاده می‌کند:
- کودکان با سن ۶ ماه و بالاتر با درد گوش متوسط تا شدید در یک یا هر دو گوش که درد برای حداقل ۴۸ ساعت ادامه داشته است و دمای بدن آن‌ها ۳۹ درجه‌ی سانتی‌گراد یا بالاتر است.
- کودکان با سن ۶ تا ۲۳ ماه با درد خفیف گوش میانی در یک یا هر دو گوش که درد کم‌تر از ۴۸ ساعت ادامه داشته است و دمای بدن آن‌ها کم‌تر از ۳۹ درجه‌ی سانتی گراد است.
- کودکان با سن ۲۴ ماه و بالاتر با درد خفیف گوش میانی در یک یا هر دو گوش که درد برای کم‌تر از ۴۸ ساعت ادامه داشته است و دمای بدن آن‌ها کم‌تر از ۳۹ درجه‌ی سانتی گراد است.
- کودکان با سن کم‌تر از ۶ ماه سن مبتلا به اوتیت حاد تایید شده، درمان آنتی بیوتیکی بدون هیچ گونه دوره‌ی انتظاری، آغاز می‌شود. مصرف آنتی بیوتیک طولانی مدت برای پیشگیری از عفونت گوش توصیه نمی‌شود.
نکات
در صورت شروع آنتی بیوتیک، معمولاً آموکسی سیلین به عنوان درمان خط اول توصیه می‌شود. آموکسی سیلین معمولاً به مدت ۱۰ روز تجویز می‌شود. در صورت عدم پاسخ به درمان طی ۴۸ تا ۷۲ ساعت از آغاز دارو، نیاز به تغییر آنتی بیوتیک می‌باشد. حتی پس از درمان آنتی بیوتیکی، در برخی کودکان در گوش میانی مقداری مایع باقی می‌ماند که می‌تواند باعث کاهش شنوایی موقت به مدت ۳ تا ۶ هفته شود.
در بیشتر کودکان، این مایع سرانجام خود به خود از بین می‌رود. تزریق سفتریاکسون در کودکانی که نمی‌توانند آنتی بیوتیک خوراکی مصرف کنند توصیه می‌شود. حتی پس از بهبود علائم و احساس بهبودی نیز، حتما آنتی بیوتیک را طبق دستورالعمل و تا آخر استفاده کنید. عدم مصرف تمام داروها می‌تواند منجر به عود عفونت و مقاومت باکتری‌ها در برابر داروهای آنتی بیوتیکی شود. اگر به طور تصادفی مصرف دوز داروی خود را فراموش کردید با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. که چه کاری باید انجام دهید. آنتی بیوتیک‌ها در برابر عفونت گوش ناشی از ویروس‌ها موثر نیستند.
عمل جراحی
طی عملی به نام میرینگوتومی، جراح سوراخ کوچکی در پرده‌ی گوش ایجاد می‌کند که به وی امکان مکش و تخلیه‌ی مایعات از گوش میانی را می‌دهد. برای کمک به تهویه‌ی گوش میانی و جلوگیری از ایجاد مایعات بیشتر، لوله‌ی کوچکی به نام لوله‌ی تمپانوستومی در سوراخ ایجاد شده قرار می‌گیرد. برخی لوله‌ها به مدت شش ماه تا یک سال در محل خود باقی می‌مانند و خودشان دفع می‌شوند. سایر لوله‌ها برای ماندگاری بیشتر طراحی شده‌اند و برای خارج کردن آن‌ها به جراحی نیاز است.
پرده‌ی گوش معمولاً پس از خارج شدن لوله‌ی تمپانوستومی مجددا بسته می‌شود. این روش درمانی درد را کاهش می‌دهد، شنوایی را بهبود می‌بخشد و تعداد دفعات ابتلا به عفونت را کاهش می‌دهد. پزشکان عموما برداشتن لوزه‌ها را جهت عفونت گوش مفید نمی‌دانند. برای ترمیم غشای تمپانیک (پرده‌ی گوش) و برداشتن بافت آلوده از گوش میانی و استخوان ماستوئیدی جراحی انجام می‌شود.
درمان اوتیت مزمن خلط آور (چرکی)
عفونت گوش مزمن که منجر به سوراخ یا پارگی در پرده‌ی گوش می‌شود به نام اوتیت مزمن چرکی شناخته می‌شود. درمان اوتیت مزمن چرکی دشوار است و اغلب با آنتی بیوتیک‌هایی که به صورت قطره هستند درمان می‌شود. قبل از استفاده از این قطره‌ها دستورالعمل استفاده از آن‌ها را مطالعه کنید.
