درباره کتاب رگ شناسی (رساله نبض)
رگ شناسى يا معرفة النبض، رساله ای است تألیف ابن سینا، از مباحث مهم در دانش پزشکى است كه در حقيقت، آن يكى از راههاى شناخت حالات درونى بدن و تشخيص بيمارىها است.
تاريخ تأليف اين رساله به درستى معلوم نيست، ولى از آنجا كه اين رساله هم مانند ساير رسائل فارسى ابن سينا به خواهش علاءالدوله كاكويه تصنيف شده و چون شيخ بعد از فوت شمسالدوله حدود سال 412 قمری به اصفهان رفته و به علاءالدوله پيوسته است، مسلم است كه تصنيف اين رساله نيز بعد از مسافرت او به اصفهان؛ يعنى سال 412 قمری بوده است.
آشنایی با محتوای کتاب رگ شناسی (رساله نبض)
ابن سينا رساله رگ شناسى را در نه فصل به رشته تحرير درآورده است. عناوين اين فصول به قرار زير است:
- فصل اول: اندر همه اصلهاى او. در اين فصل از اخلاط اربعه، قوا و معرفى علم نبض سخن گفته شده است.
- فصل دوم: در بيان تحلل بدن و سبب حيات برخى حيوانات در حالى كه مدتى تغذيه نمىكنند.
- فصل سوم: در بيان اينكه دل به منزله شريان همه تن است و شريان هر عضو به منزله دل آن عضو است.
- فصل چهارم: در بيان انقباض و انبساط.
- فصل پنجم: در اندازه حركت و تعريف نبض و اقسامى كه از آن پديد مىآيد.
- فصل ششم: بحث در استواء و اختلاف نبض، نظام و عدم نظام، جنس وزن و زمان حركت.
- فصل هفتم: گفتار در نبض مستوى و مختلف.
- فصل هشتم: اقسام نبض مركب.
- فصل نهم: در سببهاى نبض.
