پیشگیری و درمان سرطان پوست در پزشکی جدید

جراحی

در درمان سرطان پوست غیرملانومی یا کراتوز آفتابی، ممکن است از یک یا چند رویه جراحی زیر استفاده کنند:

جراحی میکروگرافیک (Mohs Micrographic Surgery)

• تومور به صورت لایه‌های نازک از پوست بریده می‌شود. در طول عمل جراحی، لبه‌های تومور و هر لایه‌ای که برداشته می‌شود را زیر میکروسکوپ نگاه می‌کنند تا متوجه حضور سلول‌های سرطان بشوند. خارج‌سازی لایه‌ای تومور ادامه می‌یابد تا در قسمت‌های برداشته شده دیگر هیچ سلول سرطانی دیده نشود. در این نوع جراحی، کمترین مقدار ممکن از بافت نرمال برداشته می‌شود و در جراحی سرطان پوست صورت اغلب از این رویه جراحی استفاده می‌کنند.

جراحی Mohs

•  رویه‌ای جراحی برای آنکه سرطان پوست در چند مرحله برداشته شود. ابتدا لایه‌ای نازک از بافت سرطان برداشته می‌شود. سپس لایه نازک دوم را از بافت برمی‌دارند و آن را زیر میکروسکوپ نگاه می‌کنند تا ببینند آیا حاوی سلول‌های سرطان است. هر بار یک لایه برداشته می‌شود تا اینکه در بافتی که در زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود هیچ سلول سرطان وجود نداشته باشد. از این نوع جراحی به این منظور انجام می‌شود که کم‌ترین میزان ممکن از بافت نرمال از بدن برداشته شود و در جراحی سرطان پوست صورت اغلب این نوع جراحی استفاده می‌کنند.

خارج‌سازی کامل ساده

 (Simple Excision): تومور، همراه با مقداری از پوست نرمال دور و بر آن، از پوست بریده می‌شود.

خارج‌سازی کامل تراشه‌ای

• ناحیه غیرطبیعی با یک تیغ کوچک از سطح پوست تراشیده می‌شود.

لایه‌برداری الکتریکی پوست و کورتاژ

• تومور با یک کورت (یک وسیله تیز به شکل قاشق) از پوست بریده می‌شود. سپس از یک الکترود سوزنی شکل برای درمان قسمت مربوطه با یک جریان الکتریکی استفاده می‌شود که خونریزی را متوقف نموده و سلول‌های سرطان که در اطراف لبه زخم باقی می‌مانند را نابود می‌نماید. ممکن است در طول عمل جراحی این فرآیند را یک تا سه بار تکرار کنند تا تمامی سرطان برداشته شود.

جراحی انجمادی (Cryosurgery)

• درمانی که در آن از یک وسیله برای منجمد نمودن و نابود کردن بافت غیرطبیعی، مانند کارسینوم درجا، استفاده می‌شود. این نوع درمان را درمان انجمادی (Cryotherapy) هم می‌نامند.

جراحی انجمادی

• از ابزاری که یک نازل (سر آبپاش) دارد، برای پاشیدن ازت مایع یا گاز کربنیک مایع، جهت منجمد نمودن و نابود کردن بافت غیرطبیعی استفاده می‌شود.

جراحی با لیزر

• رویه جراحی که در آن از پرتو لیزر (پرتوی باریکی از نور شدید) به‌عنوان چاقو برای ایجاد برش‌های بدون خونریزی در بافت، یا جهت برداشتن ضایعه‌ای سطحی مانند تومور، استفاده می‌شود.

لایه‌برداری پوست (Dermabrasion)

• برداشتن لایه بالایی پوست با استفاده از چرخی‌گردان (چرخان) یا با به‌ کارگیری ذرات کوچک برای ساییدن و خارج نمودن سلول‌های پوست.

پرتودرمانی

پرتودرمانی نوعی درمان سرطان است که در آن از اشعه – X پرانرژی، یا دیگر انواع تشعشعات، برای کشتن سلول‌های سرطان یا جلوگیری از رشد آن‌ها استفاده می‌شود. دو نوع پرتودرمانی وجود دارد. در پرتودرمانی خارجی، از دستگاهی واقع در بیرون بدن برای فرستادن تشعشع به طرف سرطان استفاده می‌کنند. در پرتودرمانی داخلی، از ماده‌ای رادیواکتیو استفاده می‌شود که در داخل سوزن، دانه، سیم، یا کاتتر قرار دارد و این وسایل را مستقیماً در داخل سرطان یا در مجاورت آن قرار می‌دهند. نحوه انجام پرتودرمانی به نوع و مرحله سرطان بستگی دارد.

شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی نوعی درمان سرطان است که در آن از داروهایی برای متوقف کردن رشد سلول‌های سرطان استفاده می‌شود. به این صورت که این داروها سلول‌های سرطان را می‌کشند یا مانع از تقسیم سلولی آن‌ها می‌شوند. اگر بیمار این داروها را بلع کند یا آن‌ها را در سیاهرگی در بدنش تزریق کنند، داروها وارد جریان خون می‌شوند و می‌توانند به سلول‌های سرطان موجود در سرتاسر بدن برسند (شیمی‌درمانی سیستمیک). اگر داروها مستقیماً در داخل ستون نخاعی، در داخل اندامی از بدن، یا در حفره‌ای از بدن مانند شکم قرار داده شوند، عمدتاً بر سلول‌های سرطان موجود در این قسمت‌ها تأثیر می‌کنند (شیمی‌درمانی ناحیه‌ای). در سرطان پوست غیرملانومی و در کراتوز آفتابی، شیمی‌درمانی معمولاً به‌صورت موضعی (جلدی) است (داروها به‌صورت کرم یا لوسیون به روی پوست مالیده می‌شوند). نحوه انجام شیمی‌درمانی به بیماری مربوطه بستگی دارد.

گاهی اوقات از رتینوییدها (داروهای مرتبط با ویتامین A) برای درمان یا پیشگیری سرطان پوست غیرملانومی استفاده می‌کنند. رتینوییدها را می‌توان بلع نمود، یا آنها را روی پوست مالید. در حال حاضر، محققان در آزمایشات بالینی کاربرد رتینوییدها را در درمان کارسینوم سلول سنگفرشی بررسی می‌نمایند.

درمان فوتودینامیک

درمان فوتودینامیک (Pdt یا Photo Dynamic Therapy) نوعی درمان سرطان است که در آن از یک دارو و نوعی خاص از نور لیزر برای کشتن سلول‌های سرطان استفاده می‌شود. دارویی را به داخل سیاهرگی تزریق می‌کنند که این دارو، تا زمانی‌که در معرض نور قرار نگیرد، فعال نمی‌شود. این دارو در سلول‌های سرطان بیش‌تر از سلول‌های نرمال تجمع می‌یابد. در سرطان پوست، نور لیزر را بر روی پوست می‌تابانند و دارو فعال می‌شود و سلول‌های‌ سرطان را می‌کشد. در درمان فوتودینامیک صدمه اندکی به بافت‌های سالم وارد می‌شود.

شاید لازم باشد تست‌های پیگیری انجام شود.

شاید برخی از تست‌هایی تکرار شوند که برای تشخیص سرطان یا جهت تعیین مرحله سرطان انجام شده بودند. بعضی از تست‌ها تکرار خواهند شد تا مشخص شود که درمان تا چه اندازه موفق عمل می‌کند. ممکن است براساس نتایج این تست‌ها، درباره ادامه، تغییر، یا توقف درمان تصمیم‌گیری شود. گاهی اوقات این فرآیند را مرحله‌بندی دوباره می‌نامند.

پس از خاتمه درمان، برخی از تست‌ها همچنان هراز گاهی انجام خواهند شد. از نتایج این تست‌ها می‌توان متوجه شد که آیا وضعیت بیمار تغییر نموده یا اینکه سرطان برگشت (عود) کرده است. گاهی اوقات این تست‌ها را تست‌های پیگیری یا معاینه کامل پزشکی (چک‌آپ) می‌نامند.

گزینه‌های درمان سرطان پوست غیرملانومی: کارسینوم سلول بازال – کارسینوم سلول سنگفرشی

در هر بخش مربوط به درمان، یک لینک متصل به آزمایشات بالینی جاری ارائه شده است. ممکن است در مورد برخی از انواع یا مراحل سرطان هیچ آزمایش بالینی فهرست نشده باشد. برای مطلع شدن از آزمایشات بالینی که در اینجا فهرست نشده‌اند، اما شاید برای بیمارانی خاص مناسب باشند، بیماران باید با پزشکان خود مشورت نمایند.

کارسینوم سلول بازال

ممکن است درمان کارسینوم سلول بازال شامل موارد زیر باشد:

• جراحی میکروگرافیک به روش موز
• خارج‌سازی کامل (Excision) ساده.
• لایه‌برداری الکتریکی پوست (الکترودسیکاسیون) و کورتاژ.
• جراحی انجمادی.
• پرتودرمانی.
• جراحی با لیزر.
• شیمی‌درمانی موضعی (جلدی) با فلورویوراسیل (Fluorouracil).
• درمان فوتودینامیک.
• آزمایشی بالینی در زمینه درمان زیست‌شناختی.

انجام معاینات پیگیری در بیماران مبتلا به کارسینوم سلول بازال اهمیت دارد، زیرا ممکن است در این افراد ظرف مدت ۵ سال پس از تومور اولیه یک تومور جدید، یا تومور برگشتی، ایجاد شود. پس از درمان، تا مدت ۵ سال، هر شش ماه یک‌بار، و بعد از آن هر سال یک‌بار، باید پوست شخص بیمار معاینه شود.

کارسینوم سلول سنگفرشی

ممکن است گزینه‌های درمان کارسینوم سلول سنگفرشی شامل موارد زیر باشد:

• جراحی میکروگرافیک به روش Mohs.
• خارج‌سازی کامل ساده.
• لایه‌برداری الکتریکی پوست و کورتاژ.
• جراحی انجمادی.
• پرتودرمانی.
• شیمی‌درمانی موضعی (جلدی) با استفاده ازفلورویوراسیل.
• جراحی با لیزر.
• آزمایشی بالینی در زمینه درمان زیست‌شناختی.
• آزمایشی بالینی در زمینه درمان زیست‌شناختی و رتینوییدها

در بیماران مبتلا به کارسینوم سلول سنگفرشی، انجام معاینات پیگیری در مورد پوست اهمیت دارد، چون امکان دارد کارسینوم سلول سنگفرشی پخش شود. تا چند سال پس از درمان، هر سه ماه یک‌بار، و بعد از آن هر شش ماه یک‌بار، پوست شخص بیمار باید معاینه شود.

گزینه‌های درمان کراتوز آفتابی

کراتوز آفتابی، سرطان نیست، اما آن را درمان می‌کنند زیرا امکان دارد به سرطان تبدیل شود. ممکن است درمان کراتوز آفتابی شامل موارد زیر باشد:

• شیمی‌درمانی موضعی (جلدی).
• جراحی انجمادی.
• لایه‌برداری الکتریکی پوست و کورتاژ.
• لایه‌برداری پوست (Dermabrasion).
• خارج‌سازی کامل تراشه‌ای (Shave Excision).
• جراحی با لیزر.
• درمان فوتو دینامیک.