درباره کتاب طب روحانی
کتاب طب روحانی یا رساله در روانشناسی اخلاق اثر حکیم محمد بن زکریای رازی است. نیمه دوم سده سوم هجری / نهم میلادی که در تاریخ علم رازی نام گرفته است دوره اولیه جنبش نوزایی فرهنگ ایران در بستر تمدن اسلامی به شمار می رود. طب روحانی رازی در مفهوم امروزی همان روانشناسی اخلاق است. رازی در این اثر خود به کتاب اخلاق نفس جالینوس نظر داشته، در اینکه انسان چطور می تواند نفس خود را نیک بگرداند.
آشنایی با محتوای کتاب طب روحانی
رازی این کتاب را با ستایش عقل و خرد و سرکوب کردن هوای نفس و اطاعت نکردن از آن شروع کرده و سپس انواع نفس و عیوب انسان را معرفی میکند و درنهایت از لزوم همیاری و همکاری بین انسانها در جامعه مدنی، دوری از دنیاطلبی و ترس از مرگ سخن میراند. در مجموع میتوان گفت طب روحانی، طب اخلاق است و مورد اشاره آن بُعدی از انسان است که ساختار روانی و تعاملات اجتماعی و نیازهای معنوی او را تشکیل میدهد.
کتاب طب روحانی شامل بیست فصل بوده که فصول بطور خلاصه مورد اشاره قرار میگیرد:
- فصل اول کتاب در فضیلت و ستایش عقل است.
- فصل دوم کتاب، اختصاص به سرکوبی هوای نفس و جلوگیری از امیال آن دارد.
- فصل سوم که بسیار مختصر است مربوط به عوارض نکوهیده نفس میباشد.
- فصل چهارم در رابطه با شناختن عیبهای خود است.
- فصل پنجم تحت عنوان «در عشق و دوستی خلاصه سخن در لذت».
- فصل ششم رازی بحث عجب را عنوان کرده است.
- فصل هفتم «حسد» را مورد بررسی قرار داده است.
- فصل هشتم درباره غضب و خشم است.
- فصل نهم درباره دروغ و دور افکندن آن است.
- فصل دهم تا شانزدهم عناوینی چون بخل، فکر و نگرانی زاید و زیانآور، اندوه و حرص مطرح شده است.
- فصل هفدهم در باب کسب مال و اندوختن و هزینه کردن و رعایت اعتدال در آن است.
- فصل هجدهم درباره طلب مراتب و درجات دنیوی است.
- فصل نوزدهم کتاب در مورد «سیرت فاضله» است.
- فصل آخر کتاب به موضوع ترس از مرگ اختصاص دارد.
