پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان بر اثر ترشح اسید از باکتری ای که ایجاد پوسیدگی می کند که باعث می شود مواد معدنی دندان فسفر و کلسیم که قابل بازگشت نمی باشند به تدریج از بین برود و سبب پوسیدگی دندان گردد که تنها راه ترمیم، جایگزینی مواد دندان پزشکی و قرار دادن آن ها به جای مواد از بین رفته می باشد. باید حدالامکان در هر مرحله از این بیماری از رشد آن جلوگیری شود و دندان ترمیم گرد در غیر این صورت میزان آن به سطوح دیگر و حتی ریشه رسیده و منجر به کشیدن دندان گردد. بهترین راه پیشگیری و جلوگیری پوسیدگی دندان اصلاح تغذیه و عدم استفاده از سیگار و قلیان می باشد.
پیشگیری از پوسیدگی دندان در پزشکی جدید
- دندان‌های خود را حداقل دو بار در روز با استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید و ترجیحاً بعد از هر وعده غذایی و بخصوص قبل از خوابیدن مسواک بزنید.
- روزانه بین دندان‌های خود را با نخ دندان یا پاک‌کننده‌های بین دندانی تمیز کنید.
- مواد غذایی مغذی و متعادل مصرف کنید و مصرف تنقلات را محدود نمایید. از کربوهیدرات‌ها مانند آب نبات، چیپس و پفک که می‌توانند در بین وعده‌هایی غذایی بر روی سطح دندان‌ها باقی بمانند، اجتناب کنید. در صورت خوردن غذاهای چسبنده، پس از مصرف دندان‌های خود را مسواک بزنید.
- در مورد استفاده از فلوراید مکمل که باعث تقویت دندان‌ها می‌شود، با دندانپزشک خود مشورت کنید.
- در مورد سیلانت دندان (یک پوشش محافظتی پلاستیکی) که بر روی سطوح جونده‌ی دندان‌های عقب (دندان‌های آسیا) جهت پیشگیری از پوسیدگی آنها قرار می‌گیرند، از دندانپزشک خود سوال کنید.
- آب حاوی فلوراید بنوشید. حداقل یک لیوان آب حاوی فلوراید در روز برای محافظت از پوسیدگی دندان در کودکان لازم است.
- بطور منظم جهت تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌ها و معاینه دهان و دندان به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
محققان در حال ابداع روش‌های جدیدی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان هستند. یک مطالعه نشان داده است که یک آدامس که حاوی زایلیتول شیرین کننده است باعث به عقب افتادن رشد باکتری‌هایی که باعث پوسیدگی دندان می‌شوند، می‌گردد. علاوه بر این، چندین ماده که به آرامی فلوراید آزاد می‌کنند. و در پیشگیری از پوسیدگی بیشتر موثر هستند نیز در حال بررسی می‌باشند. خمیردندان‌ها و دهان‌شویه‌هایی که می‌توانند مانع پوسیدگی دندان‌ها شده و به روند بهبود آنها کمک کنند نیز در حال مطالعه هستند.
درمان پوسیدگی دندان در پزشکی مدرن چگونه است؟
پوسیدگی دندان‌ها بسته به شدت و گستردگی آن به روش‌های مختلفی قابل درمان است.
پر کردن دندان
در صورتی که پوسیدگی دندان گسترده نباشد، روش استاندارد برای درمان خرابی دندان، پر کردن دندان است. در این روش، بخش پوسیده‌ی دندان با مته برداشته شده و با یک ماده ترمیمی مانند آلیاژ نقره، طلا، سرامیک یا یک رزین کامپوزیتی جایگزین می‌شود. مواد ترمیمی بی‌خطر هستند. نگرانی‌هایی در مورد بی‌خطر بودن آمالگام نقره‌ای مبتنی بر جیوه مطرح شده، اما با هیچ گونه شواهد قابل اعتباری به اثبات نرسیده است. حساسیت به آمالگام نقره‌ای و سایر مواد ترمیمی نادر می‌باشد.
روکش
اگر پوسیدگی دندان گسترده و ساختار باقیمانده‌ی دندان محدود باشد، از روکش استفاده می‌شود. در صورت نیاز به روکش، ناحیه‌ی پوسیده یا ضعیف شده‌ی دندان برداشته و ترمیم می‌شود و روکش بر روی باقیمانده دندان قرار می‌گیرد. روکش‌ها از طلا، سرامیک یا سرامیک متصل به فلز ساخته شده‌اند.
عصب‌کشی
اگر پوسیدگی دندان باعث از بین رفتن عصب یا مغز دندان شود، عصب کشی انجام خواهد شد. در طول این روش، مرکز دندان (شامل اعصاب، رگ‌های خونی و بافت‌ها) همراه با قسمت‌های پوسیده‌ی دندان برداشته می‌شوند. سپس ریشه‌ها با یک ماده مسدودکننده پر می‌شوند. در صورت لزوم می‌توان بر روی دندان پر شده روکش قرار داد. هزینه و قیمت عصب کشی دندان با توجه به شدت مشکل ایجاد شده و وضعیت دندان آسیب دیده متفاوت می باشد.
کشیدن دندان
اگرپوسیدگی دندان شدید شده باشند بطوری که نیاز به کشیدن دندان نباشد، ممکن است با روش‌های دیگر جایگزین گردند. این کار می‌تواند به معنی استفاده از بریج، ایمپلنت یا دندان مصنوعی باشد. بریج‌ها بطور معمول متشکل از سه یا تعداد بیشتری دندان مصنوعی متصل شده به هم هستند. بریج به محل خود چسبیده شده و بیرون نمی‌آید.
در ایمپلنت، یک میخ تیتانیومی وارد استخوان نگهدارنده دندان می‌شود و با استخوان جوش می‌خورد و محکم در جای خود ثابت می‌شود. پس از آن، یک دندان مصنوعی را می‌توان به این میخ متصل کرد. می‌توان چندین دندان را با استفاده از ایمپلنت تعویض کرد. دندان‌های مصنوعی نوعی ست دندانی کامل یا جزئی هستند. این دندان‌ها معمولاً در کنار دندان‌های مجاور با استفاده از گیره یا تثبیت کننده‌های شیمیایی مختلف ثابت می‌شوند. می‌توان از ایمپلنت نیز به منظور ثابت نگه داشتن دندان‌های مصنوعی استفاده کرد که ممکن است بصورت پیچی یا ضربه‌ای باشند. این روش می تواند بعد از پوسیدگی دندان و کشیدن آن جایگزین گردد.
چندین درمان جدید در حال پیشرفت هستند. در یک تکنیک آزمایشگاهی، از نور فلورسنت برای تشخیص دندان خراب پیش از اینکه با روش‌های معمول مانند رادیوگرافی دندان یا معاینه دندانپزشکی قابل تشخیص باشد، استفاده می‌شود. در بسیاری از موارد، در صورتی که پوسیدگی دندان زودهنگام تشخیص داده شود، می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.
محققین همچنین در حال کار بر روی پرکننده‌های هوشمند هستند تا با آزادسازی تدریجی فلوراید در طول زمان در اطراف مواد پرکننده و دندان‌های مجاور از پوسیدگی دندان بیشتر جلوگیری کنند.
