آمنیوسنتز بارداری چیست و آیا جواب آمنیوسنتز قطعی است؟
چکاپ‌های دوران حاملگی و مراقبت‌های بارداری از مهمترین کارهایی است که هر مادر بارداری باید در این دوران حساس انجام دهد. اصلی‌ترین و مهمترین آزمایشاتی که در این دوران برای بررسی سلامت جنین انجام می‌شود، غربالگری اول و دوم بارداری است. البته آزمایش آمنیوسنتز روتین و همیشگی این آزمایشات نیست و تنها در شرایط خاص و حساس انجام می‌شود.
آمنیوسنتز تنها برای کسانی تجویز می‌شود که غربالگری‌های روتین آنها با شک و شبه و ابهام روبه‌رو بوده است. این تست می‌تواند تمام ابهامات را برطرف کند و وجود یا عدم وجود بیماری ژنتیکی یا کروموزومی در جنین را اثبات کند.
البته در مورد این موضوع که آیا جواب آمنیوسنتز قطعی است؟ هم نکات قابل توجه و تامل برانگیزی وجود دارد. گاهی استناد به پاسخ مثبت یا منفی این آزمایشات برای برخی از خانواده‌ها سخت است. به همین دلیل است که گاهی تصمیم‌گیری برای نگه داشتن یا نداشتن جنین سخت می‌شود و سقط جنین قانونی حتی با شرایط ابهام در مورد سلامت جنین برای خانواده‌ها مشکل است.
آمنیوسنتز چه زمانی پیشنهاد می‌شود؟
این آزمایش برای همه زنان باردار پیشنهاد نمی‌شود و تنها در شرایطی باید انجام شود که مادر باردار حداقل یکی از شرایط زیر را داشته باشد:
- نتیجه آزمایش غربالگری قبل از تولد در معرض خطر بالایی باشد
- فرزندی با بیماری ژنتیکی یا کروموزومی در خانواده وجود داشته باشد
- سن مادر باردار 35 تا 37 سال یا بیشتر باشد
- پدر و مادر هر دو ناقل یک بیماری خاص باشند
چنانچه هیچ یک از شرایط بالا را نداشته باشید، انجام این آزمایش برای شما ضرورتی ندارد. با توجه به اینکه این آزمایش در محدوده قیمتی نسبتا بالایی قرار دارد و ممکن است تمام خانواده‌ها از عهده هزینه‌های آن برنیایند، بنابراین تنها در صورتی انجام می‌شود که غربالگری‌های روتین بارداری با مشکل مواجه شده باشد و ابهام خاصی در آن وجود داشته باشد.
غربالگری بارداری چیست؟
غربالگری بارداری یکسری آزمایشات تخصصی و خاص است که در دو مرحله انجام می‌شود. غربالگری سه ماهه اول بارداری بین 11 هفته و 6 روز بارداری تا 12 هفته و 6 روز بارداری قابل انجام است. غربالگری در سه ماه دوم بارداری نیز غربالگری مرحله دوم بین هفته‌های ۱۵ تا ۲۰ بارداری انجام می‌شود.
با توجه به اینکه مجوز سقط قانونی جنینی که سالم نیست و مشکل دارد، پیش از هفته 18 بارداری صادر می‌شود، از همین جهت تمام آزمایشات لازم برای تایید سلامتی جنین باید پیش از این هفته انجام شود تا در صورت نیاز به سقط، امکان انجام آن وجود داشته باشد.
در این بین اگر نیاز به انجام آمنیوسنتز باشد، بهترین زمان انجام آن معمولا بین هفته های 15 تا 20 بارداری و معمولا پیش از هفته 20 و تا پایان هفته 18 بارداری است.
آمنیوسنتز برای چیست؟
انجام آزمایش آمنیوسنتز دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد؛ اگرچه معروف‌ترین دلیل آن بررسی سلامت ژنتیکی جنین است، اما همیشه هم همین طور نیست.
یکی از دلایلی که ممکن است آزمایش آمنیوسنتز تجویز شود این است که مشخص شود ریه‌های جنین در چه وضعیتی هستند و آیا رشد خوب و کافی دارند یا خیر. در واقع آزمایش بلوغ ریه جنین به کمک نمونه‌ای از مایع آمنیوتیک انجام می‌شود.
همچنین برای ارزیابی جنین به دلیل عفونت یا بیماری دیگر از آمنیوسنتز استفاده می‌شود. به علاوه برای ارزیابی شدت کم خونی در نوزادانی که دارای حساسیت Rh هستند هم از این آزمایش کمک گرفته می‌شود. بد نیست بدانید که این یک بیماری نادر است که در آن سیستم ایمنی بدن مادر آنتی بادی هایی را علیه یک پروتئین خاص روی سطح سلول‌های خونی جنین تولید می کند.
گاهی آزمایش آمنیوسنتز با هدف درمان انجام می‌شود. ممکن است در طول دوران بارداری مایع آمنیوتیک زیادی جمع شود (پلی هیدرآمنیوس)؛ به همین دلیل آزمایش آمنیوسنتز برای تخلیه مایع آمنیوتیک اضافه از رحم انجام می‌شود.
همچنین در شرایطی که در مورد پدر ژنتیکی جنین ابهام و شک و شبه وجود داشته باشد، آمنیوسنتز می تواند DNA جنین را جمع آوری کند و سپس با مقایسه آن با DNA پدر احتمالی شک و شبه و ابهامات این موضوع تشخیص داده شود.
اگر آمنیوسنتز انجام ندهیم چه می‌شود؟
اگر سونوگرافی غیر طبیعی دارید یا غربالگری اول شما نتیجه قابل قبول و قابل اطمینان نداشته است؛ یا اگر سابقه خاصی از بیماری‌های ژنتیکی در خانواده خود و فامیل درجه یک خود دارید، معمولا مجبور هستید که آزمایش آمنیوسنتز را انجام دهید. در این غیر صورت باید تمام بارداری خود را با ترس و استرس سپری کنید و منتظر بمانید تا بعد از تولد وضعیت نوزاد خود را مشاهده کنید.
با توجه به اینکه داشتن فرزند با مشکلات خاص ژنتیکی و به طور کلی فرزند ناسالم، مصائب و سختی‌های بسیار زیادی دارد و شرایط بسیار خاص و سختی را برای خانواده ایجاد می‌کند و حتی خود او نیز احساس ناراحتی شدید و عدم رضایت از زندگی خواهد داشت، بنابراین بدیهی و واضح است که پیشگیری از تولد چنین فرزندانی بهترین و عقلانی‌ترین کاری است که می‌توان انجام داد.
البته با توجه به اینکه سقط جنین یک اتفاق سخت است و حتی اگر به صورت قانونی و با دلیل علمی و پزشکی هم انجام شود، فشار روحی و روانی و البته جسمانی زیادی به والدین، خصوصا مادر، وارد می‌کند، حتما حتما لازم و واجب است که اینگونه آزمایشات را در جایی انجام دهید که از کیفیت خدمات و نتیجه نهایی که اعلام می‌شود، اطمینان کامل را داشته باشید. در غیر این صورت شرایط خاص و بسیار بسیار حساسی برای شما ایجاد خواهد شد.
اگر لازم است که آمنیوسنتز انجام دهید و اگر پزشک تشخیص داده است که آزمایش آمنیوسنتز برای شما ضرورت دارد؛ اما شما به هر دلیل و با هر منطقی زیر بار نمی‌روید و شانه خالی می‌کنید، باید بدانید که ریسک بسیار بالایی را متحمل خواهید شد و ممکن است تا پایان عمر خود گریبانگیر مشکلات خاصی شوید که چاره‌ای جز تحمل کردن آن ندارید.
به یاد داشته باشید سلامت یک نوزاد از نظر جسمانی و مغزی مهمترین و اصلی‌ترین مسئله‌ای است که باید به آن فکر کنید. در این مسیر اگر به هر دلیل نیاز به انجام سقط جنین باشد، اگرچه بسیار سخت و دردناک است، اما بهتر از تولد فرزندی با مشکلات خاص جسمانی و روانی است.
