استئونکروز زانو (OSTEONECROSIS) یا آواسکولار زانو (AVN)، یک بیماری جدی است که در نهایت می‌تواند باعث بروز آرتریت شدید شود. این بیماری هر مفصلی را می‌تواند درگیر کند، اما ظاهرا مفصل زانو بیشتر آسیب‌پذیر است. هدف از درمان استئونکروز زانو، کنترل سرعت پیشرفت بیماری است تا مرحله نهایی آرتروز زانو به تاخیر بیفتد. پزشکان ارتوپدی معتقدند که آرتروپلاستی (Arthroplasty) یا همان تعویض مفصل بهترین شیوه برای کنترل و درمان این بیماری است. افرادی که به این عارضه مبتلا می‌شوند، معمولا از یک بیماری زمینه‌ای رنج می‌برند. سوالی که ذهن را مشغول می‌کند این است که چه اتفاقی برای مفصل می‌افتد که تعویض مفصل به عنوان راهکار درمانی موثر معرفی میشود. با مطالعه این مقاله بیشتر با این بیماری، علائم، شیوه‌های تشخیص و درمان آن آشنا می‌شوید.
استئونکروز زانو چیست؟
آواسکولار زانو (AVN)، زمانی رخ می‌دهد که خون به بخشی از استخوان‌های مفصل زانو نمی‌رسد. حتما می‌دانید خون چیزی بیشتر از یک مایع قرمز رنگ است. سلول‌های استخوانی برای زنده ماندن به اکسیژن و مواد مغذی نیاز دارند که از طریق خون آن را دریافت می‌کنند. وقتی جریان خونرسانی مختل میشود، یعنی مرگ تدریجی سلول‌های استخوانی آغاز شده است. به نظر می‌رسد استئونکروز زانو یک بیماری ویرانگر است. چرا که با قطع خونرسانی و مرگ سلول‌های استخوانی، مفصل فرو می‌ریزد، به همین دلیل بیمار به تعویض مفصل نیاز خواهد داشت. اسکولار زانو (AVN) یک بیماری پیشرونده است؛ یعنی با گذشت زمان بدتر میشود. اختلال در خونرسانی می‌تواند به صورت موقتی یا دائمی باشد.
این بیماری اغلب در قسمت انتهایی استخوان‌های بلند بروز می‌کند. موضوع مهمتر این است که ممکن است در یک زمان چندین استخوان درگیر بیماری شوند.
این بیماری به دو دسته اصلی زیر تقسیم میشود:
- استئونکروز خودبه خودی زانو یا SPONK
- استئونکروز ثانویه زانو
علائم استئونکروز زانو چیست؟
- درد و تورم در قسمت جلویی و داخلی مفصل زانو
- کاهش دامنه حرکتی
- مفصل با کوچکترین ضربه یا آسیب دچار درد شدید میشود.
- حساسیت به لمس
اگر به کمک و مشاوره پزشک متخصص مانند دکتر ارتوپدی، روماتولوژی، دکتر گوارش خوب در تهران و… نیاز دارید، می‌توانید همین لحظه از خدمات آنلاین سلامت درمانکده استفاده کنید. این مجموعه به شما کمک می‌کند تا در کوتاه‌ترین زمان از پزشک مورد نظر خود مشاوره و نوبت آنلاین بگیرید. درمانکده بیش از ۵۰ تخصص پزشکی را پوشش می‌دهد.
علت استئونکروز زانو چیست؟
فاکتورهای زیر در بروز این بیماری موثر هستند:
- بیماری‌های زمینه‌ای خاص مانند پوکی استخوان، التهاب لوزالمعده، کم خونی داسی شکل، لوپوس و بیماری‌های کلیوی.
- آسیب‌هایی مانند شکستگی استخوان، دررفتگی زانو، پاره شدن مینیسک
- آسیب‌دیدگی رگ‌های خونی که می‌تواند باعث ایجاد لخته خون شود.
- مصرف طولانی مدت داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها مثل کورتیزون.
- اعتیاد به نوشیدن مشروبات الکلی
نکروز آواسکولار زانو (AVN) چگونه تشخیص داده میشود؟
معاینه فیزیکی
پزشک متخصص در ابتدا علائم بالینی را بررسی می‌کند. این علائم شامل درد، تورم، کاهش دامنه حرکتی مفصل، سفتی و گرمی مفصل و… هستند.
آزمایشات تصویربرداری
سونوگرافی
اگر بیماری در مراحل ابتدایی باشد، سونوگرافی نمی‌تواند به طور دقیق آسیب‌های مفصل را نشان دهد. به همین دلیل پزشک با توجه به علائم بالینی سایر تست‌های تصویربرداری را تجویز می‌کند.
اسکن MRI
در اسکن MRI از میدان مغناطیسی برای تصویربرداری استفاده میشود. این تصاویر از سطح مقطع اندام‌های بدن هستند، به همین دلیل پزشک بهتر می‌تواند آسیب‌های احتمالی را تشخیص دهد.
اسکن هسته‌ای استخوان
در این تست، استخوان‌های مختلف بدن بررسی می‌شوند. پزشک با ارزیابی تصاویر تغییرات فیزیکی و شیمیایی درون استخوان‌ها را تشخیص می‌دهد.
استئونکروز زانو چند مرحله دارد؟
برای این بیماری چهار مرحله در نظر گرفته شده است:
- در مرحله (I)، علائم بیماری بروز کرده و بیمار درد شدیدی در مفصل خواهد داشت. این مرحله می‌تواند ۶ تا ۸ هفته ادامه داشته باشد. در این مرحله پزشکان ارتوپدی از روش‌های کم تهاجمی برای کنترل بیماری استفاده می‌کنند. هدف کاهش درد و توانایی تحمل وزن بدن برای زانو است.
- در مرحله (II)، صاف شدن لبه گرد استخوان ران شروع میشود. این امر اصطکاک بین استخوان‌های مفاصل را بیشتر می‌کند. رسیدن به این مرحله از بیماری، چندین ماه طول خواهد کشید.
- در مرحله (III)، غضروف مفصل شروع به از بین رفتن می‌کند. به این ترتیب استخوان نیز شل میشود. در این مرحله احتمالا درمان جراحی پیشنهاد میشود.
- در مرحله (IV)، فروپاشی استخوان آغاز میشود و نمی‌توان مانع آن شد. با از بین رفتن غضروف، فضای بین مفصل‌ها باریک خواهد شد و احتمالا خارهای استخوانی تشکیل می‌شوند. در این مرحله بهترین راه درمان تعویض مفصل است.
درمان نکروز آواسکولار زانو (AVN) چگونه است؟
پزشک متخصص نوع درمان را با توجه به شدت و مرحله بیماری تجویز می‌کند. در مراحل ابتدایی هدف کاهش درد و کنترل بیماری است که معمولا از طریق روش‌های درمانی کم تهاجمی انجام میشود.
درمان غیر جراحی
- دارو که باعث کاهش درد و التهاب می شود.
- استفاده از زانو‌بندهای طبی برای ثابت نگه داشتن مفصل زانو
- تکنیک‌های فیزیوتراپی که باعث تقویت عضلات زانو میشود.
- پیشگیری از فعالیت‌هایی که به زانو فشار وارد می‌کنند.
- استفاده از وسایل کمکی مانند عصا برای کاهش فشار روی زانو
- کاهش وزن
درمان جراحی
1. دبریدمان آرتروسکوپی (Arthroscopic debridement)
در آرتروسکوپی، پزشک قطعات سست استخوان یا غضروف آسیب دیده را از داخل مفصل خاج می‌کند. در آرتروسکوپی، برش‌های کوچکی در قسمت زانو داده میشود. پزشک لوله منعطف و نازک آرتروسکوپ را از طریق این برش‌ها به سمت مفصل زانو هدایت می‌کند. در انتهای این لوله دوربینی وجود دارد که تصاویر دقیقی از مفصل را روی مانیتور به نمایش می‌گذارد. پزشک متخصص با دیگر ابزار پزشکی، قطعات آسیب‌دیده را خارج خواهد کرد.
2. جراحی Core decompression
در این تکنیک هدف این است تا مسیری برای رگ‌های خونی جدید ایجاد شود. جراح ارتوپدی این کار را از طریق چندین سوراخ در استخوان انجام می‌دهد.
3. پیوند غضروف یا استخوان
در این جراحی، پزشک متخصص بافت استخوانی سالم را به محل آسیب‌دیده پیوند می‌زند. این شیوه همراه با دیگر روش‌های جراحی انجام میشود تا بیمار شانس بهبودی بیشتری داشته باشد.
4. آرتروپلاستی (Arthroplasty)
زمانی که بیماری پیشرفت کرده باشد و به مرحله بحرانی و تخریب مفصل رسیده باشد، آرتروپلاستی یا تعویض مفصل انجام میشود. در این جراحی پزشک مفصل را از بدن خارج می‌کند و بجای آن از ایمپلنت‌های مصنوعی استفاده خواهد کرد.
راهنمای دریافت نوبت آنلاین از پزشکان متخصص تهران
برای دریافت نوبت از بهترین دکتر ارتوپد تهران لطفا به درمانکده اعتماد کنید. این مجموعه سعی کرده است با پزشکان باتجربه در سراسر استان تهران همکاری داشته باشد. برای دسترسی به لیست پزشکان ارتوپدی در تهران کافی است به سایت درمانکده مراجعه و تخصص پزشکی مورد نظر را جستجو کنید. لیست پزشکان همراه با آخرین اطلاعات تماس آنها در اختیار شما قرار خواهد گرفت.
