تعریف ویار
یکی از مشکلات بارداری که گریبان اکثر مادران باردار را می گیرد، ویار است. خانم های باردار این مشکل را ممکن است به شکل های مختلف تجربه کنند. این مشکل گاهی به شکل تمایل به خوردن مواد غیر خوراکی مانند گل و ذغال یا خوراکی های خاص، و گاهی به شکل تهوع و استفراغ بروز میکند.
به عنوان مثال، غذاهای خاصی وجود دارد که شما قبلا آنها را دوست داشتید اما هنگام بارداری کاملا از آنها بیزار میشوید یا غذاهایی نیز وجود دارد که قبلا هرگز دوست نداشتهاید و با شروع بارداری میل شما به آنها زیاد میشود. اینها همه علائم ویار در بارداری است که باعث میشود ناگهان اول صبح هوس خوردن مواد غذایی ترش، شیرین، شکلات یا بستنی را کنید.
ممکن است برخی از این خوراکی ها برای بدن مادر و جنین ضرر داشته باشند که باید با روش هایی این ویار را تعدیل کرد یا اینکه با خوراکی بی ضرر دیگری جایگزین شوند.
ویار در بارداری در میانه سهماهه اول حاملگی شروع میشود، در سهماهه دوم به اوج خود میرسد و در سهماهه سوم فروکش میکند.
از قدیم بر اساس تجربه گفته اند درصورتیکه ویار زن بیشتر به سمت غذاهای شیرین و مواد لبنی باشد احتمال دختر شدن نوزاد بیشتر است اما در مورد ویار در بارداری زن به گوشت، غذاهای ترش، شور و با ادویههای تند احتمال پسر شدن نوزاد بیشتر است.
به طور خلاصه علائم داشتن ویار عبارتند از:
- بیماری صبحگاهی (حالت تهوع و استفراغ در صبح زود).
- تغییر ذائقه (رشد بیشتر جوانههای چشایی و تغییر عادات غذایی).
- بیزاری از برخی غذاها و بوها (قوی شدن حس بویایی).
- ترکیب عجیب غذاها و طعمهای مختلف (علاقهمند به ترکیب غذاهای مختلف همچون پیتزا و کره بادامزمینی).
تعریف ویار از دیدگاه طب سنتی
از دیدگاه طب سنتی، بخشی از مواد زاید بدن به طور طبیعی در حین قاعدگی از بدن خارج میشود. اما در بارداری این راه دفع مواد، برای محافظت از جنین بسته شده است، بنابراین مواد زاید در بدن مادر باردار جمع میشود و به دلیل ریختن این مواد به معده (به دلیل مشارکت بین معده و رحم) و نیاز کم جنین به دم طمثی (خون قاعدگی) ویار عارض می شود.
تجمع این مواد در بدن، بخصوص در معدههای ضعیف میتواند باعث میل مادر به خوردن مواد غیر خوراکی، خوراکیهایی با طعمهای تند و تیز و همچنین تشدید مشکلاتی چون تهوع و استفراغ دوران بارداری شود.
به همین دلیل است که بانوانی که قبل از بارداری اقدام به پاکسازی بدن و اصلاح مزاج میکنند، کمتر به انواع شدید ویار و استفراغات دچار شوند.
علل ویار داشتن خانم های باردار
- حالات روحی: در این دوران ممکن است مادران دچار وسواس غذایی برای حفظ از خود و جنین شوند که این خود باعث میل به خوردن برخی غذاها و یا بیزار شدن از برخی غذاها شود.
- تغییرات هورمونی: اصولا بارداری (بهخصوص سهماهه اول بارداری) زمان تغییرات اساسی هورمونهای بدن است، شرایطی شبیه به سندرم پیش از قاعدگی (PMS) اما با شدتی چندبرابر.
هورمونهای بارداری ممکن است نوع ولع به غذاهای مختلف را با اعمال تغییراتی در حس بویایی و روحیه شما تغییر دهند. همه اینها تعیین میکنند که چه نوع غذاهایی را بیشتر بخورید یا از چه نوع غذاییهایی دوری کنید.
بسیاری از خانمها گفتهاند که در دوران بارداری قدرت این را داشتند که از فاصله دور بوهای مختلف را حس کنند و همین مسئله بر تمایل آنها به انتخاب غذاهای مختلف اثر میگذاشت.
- کمبود ویتامینها و مواد معدنی: خانمهای باردار به مواد مغذی مانند کلسیم و آهن احساس نیاز بیشتری می کنند. بههمیندلیل ممکن است احساس ولع خوردن به غذاهایی کنند که سرشار از این مواد مغذی هستند.
مشکل اصلی اینجاست که بدن شما ممکن است نیاز خود را به دریافت کلسیم اعلام کند و شما بهجای خوردن غذاهای سالم و ایمن به سراغ انواع لبنیات پاستوریزه نشده، یک بستنی وانیلی پرکالری یا حتی گچ و خاک رس بروید.
درحالیکه میتوانید این نیاز خود را به کمک سبزیجات دارای برگ تیره، بادام و ماهی کاملا پخته شده نیز تأمین کنید. اگر قبل از بارداری گیاهخوار بودهاید و با شروع آن تمایل شما به خوردن گوشت زیاد شده است، مطمئن باشید علت آن همین تغییر نیازهای تغذیهای است که میتواند نشانهای از کمخونی و کمبود آهن بدن شما نیز باشد.
قطعاً دوران بارداری زمان گرفتن انواع رژیم نیست، بلکه زمان آن است که تا جای ممکن روی انتخابهای سالم تمرکز کنید زیرا خوردن یک رژیم غذایی مغذی و متعادل هم شما و هم جنین را سالم نگه میدارد و قدرت بدنی شما برای زایمان و بعد از آن را زیاد میکند.
اصلاح سبک زندگی و روش های درمان ویار بارداری
طب سنتی توصیه می کند در ابتدای بارداری اگر قی کردن (استفراغ) باعث ضعف یا خطری برای مادر و جنین نمیشود، جلوی آن را با دارو نگیرید، تا مواد اضافی بوسیله طبیعت هوشمند از بدن بیرون رانده شود.
خوردن غذای کم حجم: در دوران بارداری بخصوص در ابتدای آن، بهتر است غذاهای کم حجم و زودهضم ولی مقوی مصرف کنید. غذا را خوب بجوید تا هضم آن راحت تر شود.
مصرف غذاهای مقوی: اگر دچار ضعف هستید بهتر است از غذاهایی مانند گوشت بره، کبابها، گوشت بریان و سرخ شده و تخم مرغ با زرده نیم بند بیشتر استفاده کنید. گوشت پرندگان و جوجه را با چاشنیهایی مانند آبغوره، آب سیب و آب انار میل کنید.
همیشه غذاهای سالم و با شاخص گلیسمی (GI) پایین را انتخاب کنید که برای مدت بیشتری شما را سیر نگه میدارند و باعث اضافهوزن نمیشوند. غذاهایی مثل جو دوسر پخته، نانهای سبوسدار، لوبیای پخته و میوههای تازه عالی هستند و جایگزین مناسبی برای قطع ویار بارداری به غذاهای ناسالم هستند.
همیشه قبل از خرید مواد غذایی چیزی بخورید تا گرسنگی موجب ویار غذاهای ناسالم نشود.
پرهیز از پرخوری: برای این مهم تعداد دفعات و وعده های غذایی را بیشتر کنید و در هر وعده حجم غذا کمی میل کنید.
مصرف مایعات: مصرف مایعات در دوران بارداری بسیار توصیه شده است. نوشیدن آب مخصوصا در ابتدای صبح، عوارض ناشی از بارداری مانند حالت تهوع، استفراغ، سردرد، یبوست و افسردگی را به میزان قابل توجهی کاهش خواهد داد. نکته دیگر اینکه نوشیدن آب مانع از دهیدراته شدن بدن میشود. بهتر است که آب را جرعهجرعه و با دمای معمولی مصرف کنید.
خواب کافی و به موقع: خواب به موقع و کافی میتواند به دفع مواد زاید کمک کرده و بار معده را کم کند.
پیشگیری از یبوست و درمان آن در صورت ابتلا: عمل دفع یکی از راه های خروج مواد زاید از بدن می باشد و به همین دلیل جهت جلوگیری از تجمع مواد زاید در بدن از ابتلا به یبوست پیشگیری کنید و در صورت ابتلا آن را درمان کنید.
در خصوص درمان یبوست بارداری به کمک طب سنتی در سایت طبایع مطالب جامع و کاربردی وجود دارد به عنوان مثال مصرف روزی یک وعده سوپ چرب (مثلا با بال مرغ، برنج، دال عدس، تره،گشنیز، جعفری، زردچوبه و روغن زیتون).
استفاده از آلو، انجیر و غذاهای ملین و لطیف هم به رفع یبوست کمک میکند. علاوه بر این، خوردن شربت گلاب، شربت آب و عسل با لیموترش یا زنجبیل، نیز به خارج کردن مواد زاید معده و تسهیل دفع مدفوع کمک میکند و در نهایت بهترین دارو برای این افراد دمکرده فلوس تا سه نوبت به مقدار کم است.
داشتن فعالیت های بدنی متناسب: حرکت، پیاده روی و ورزش معتدل در طول روز میتواند مواد زاید را تحلیل ببرد. بنابراین از بیتحرکی و خواب بیش از حد، در دوران بارداری خودداری کنید. ورزش و پیاده روی منظم، بهترین روش برای باعث بهبود هضم و از بین بردن و پیشگیری از تجمع مواد زاید بدن است. از ورزش های سنگین در دوران بارداری باید بپرهیزید.
مصرف سبزیجات و میوه جات: مصرف سبزیجات و میوه ها علاوه بر تامین ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن و جلوگیری ازافزایش وزن به پیشگیری و درمان یبوست در این دوران کمک زیادی می کند. انواع آش ها که در آن ها سبزیجات و حبوبات وجود دارد نیز برای رسیدن به اهداف فوق مناسب هستند.
ادرار و مدفوع خود را نگه ندارید: ادرار خود را نگه ندارید و هر گاه احساس نیاز به دستشویی رفتن داشتید، سریع برای تخلیه ادرار و مدفوع اقدام کنید.
اجتناب از محرکها: غذاها، بوها یا موقعیتهایی که باعث تهوع شما میشود را شناسایی کرده و از آن ها اجتناب کنید. محرکهای رایج شامل غذاهای تند یا چرب، بوهای قوی و طعمهای خاص است.
به طور متوسط 15 دقیقه زمان کافی برای ماندن در وان است. ماندن بیشتر از این مدت در آب باعث چروک و خشک شدن بدن شما می شود. استحمام در وان و ماندن طولانی مدت در حمام برای زنان باردار مبتلا به عفونت واژن، خطر زایمان زودرس و خونریزی واژینال توصیه نمی شود.
پرهیز ار خوردن گِل و خاک: اگر تمایل به خوردن گل و خاک در حدی است که نمیتوانید جلوی آن را بگیرید، میتوانید به جای آن از نشاسته بریان و یا نشاسته ترش و نمکی یا سر استخوان بال مرغ بریان استفاده کنید.
بوییدن پوست لیموترش، نارنج، نارنگی یا دانه قهوه
مصرف سنجد و خرما بهصورت ناشتا.
خوردن انار ملس بهخصوص در ماههای اول بارداری: بهتر است که این میوه را با قسمتهای سفید داخلی آن مصرف کنید تا تهوع و ویار شما کاهش یابد.
مصرف ترشیهای سالم مثل رب انار، لواشک خانگی و آلو خشک بهخصوص برای خانمهایی که مزاج گرمی دارند.
مصرف روغن زیتون به میزان اندک.
خوردن انجیر تازه و خشک: برای این منظور کافی است یک یا دو دانه از انجیر را در گلاب خیس کرده و نوش جان کنید.
پرهیز از مصرف نوشابه و فستفود: بهتر است از مصرف این مواد غذایی تا پایان دوران بارداری خود خودداری کنید. همچنین بهتر است از مصرف آب یخ و یا دوغ در کنار غذاهای خود خودداری کنید.
پرهیز از خوردن خوراکی هایی مانند:
- لبنیات غیر پاستوریزه یا محلی.
- تخممرغ خام.
- غذاهای نیمپز.
- گوشتهای استیکی نیمه خام.
- غذاهای دریایی دودی.
- پنیر نرم.
- سوشی.
تقویت معده و دستگاه گوارش برای هضم بهتر: یکی از دلایل ایجاد ویار حاملگی، انبساط و انقباض دریچهی تحتانی مری میباشد. تغییرات دریچهی تحتانی مری باعث میشود تا مادر باردار احساس حالت تهوع و استفراغ داشته باشد؛ بنابراین بهتر است که دستگاه گوارش، معده و مری خود را تقویت کنید تا عملکرد دستگاه گوارش بهبود یابد. برای رسیدن به این هدف موارد زیر را می توانید انجام دهید.
روغن مالی: بر ناحیه معده، یعنی بالای شکم، روغنهای مقوی مانند روغن گل سرخ، مصطکی، نارگیل و مورد بمالید.
خوردن خوراکی مقوی: خوراکیهای خوش طعمی که مقوی معده و کبد باشد بخورید، مانند: مویز، گلقند، توت خشک، بادام، دانه انار، سیب، مربای بالنگ، زنجبیل، به و گلابی. خوردن این خوراکی ها قبل از غذا به تقویت معده و بهبود عمل هضم کمک می کنند. دمنوش زنجبیل و عسل، شربت نعناع، آبغوره، شربت انار، گلاب، شربت آب تمبر هندی، سکنجبین بهی، رب سیب و به و شربت لیمو نوشیدنیهایی هستند که با توجه به مزاج مادر و فصل میتوانند مورد استفاده قرار گیرند.
مصرف دمنوش های گیاهی: دمنوش هایی مانند: دمنوش به و سیب، دمنوش زنجبیل، دمنوش بادرنجبویه و نعنا، دمنوش برگ تمشک قرمز، دمنوش پونه، دمنوش برگ و میوه توتفرنگی.
دمنوش به و سیب: از میوههایی که به تقویت دستگاه گوارش کمک بسیاری میکند، به و سیب میباشد. دمنوش به و سیب دارای خواص تقویتی بسیاری برای دستگاه گوارش و دهانهی معده است و به کنترل حالت تهوع و استفراغ کمک بسیاری میکند. کافی است یکبار امتحان کنید تا نتیجهی مثبت آن را ببینید.
دمنوش زنجبیل: قرنهاست که از زنجبیل برای کاهش ویار بارداری، حالت تهوع، تقویت معده و بهبود هضم استفاده میشود. اگر از حالت تهوع صبحگاهی در زمان بارداری خود خسته شدهاید، نوشیدن یک فنجان دمنوش زنجبیل بسیار مفید میباشد.
زنجبیل دارای خواص بیشماری است که میتواند معده و دستگاه گوارش را تقویت کند. در نتیجه باعث کنترل حالت تهوع و استفراغ میشود. همچنین اگر طبع سردی دارید، زنجبیل برای تقویت معده بسیار مؤثر میباشد. چای زنجبیل، آب نبات زنجبیل یا کپسول زنجبیل را در برنامه روزانه خود قرار دهید. دمنوش زنجبیل، چای زنجبیل، آب نبات زنجبیل یا کپسول زنجبیل را در برنامه روزانه خود قرار دهید.
دمنوش برگ و میوه توتفرنگی: دمنوش برگ و میوهی توتفرنگی را برای تقویت معده و دهانهی تحتانی مری مصرف کنید. خواص بالا و ترکیبات مغذی این گیاه به کاهش حالت تهوع و استفراغ کمک بسیار زیادی میکند و میتواند عملکرد دستگاه گوارش را بهبود ببخشد.
دمنوش بادرنجبویه و نعنا: هیچچیز بهاندازهی نوشیدن یک فنجان چای گیاهی از بادرنجبویه و نعنا برای کاهش ویار حاملگی مؤثر نمیباشد. برای تهیه این چای میتوانید مقدار ۱ تا ۲ قاشق چایخوری از هر دو گیاه را در یک لیوان آب گرم جوشانده و دم کنید. سپس این دمنوش خوشطعم را نوش جان کنید. درصورتیکه دچار سوزش سر دل هستید، از مصرف چای نعنا خودداری کنید.
دمنوش برگ تمشک قرمز: یک راه طبیعی برای درمان بیماری صبحگاهی زنان باردار، استفاده از دمنوش برگ تمشک قرمز میباشد. این گیاه دارای خاصیت بسیار فراوانی بوده و ویارهای حاملگی را رفع میکند. برای درمان کافی است مقدار ۱ تا ۲ قاشق چایخوری از گیاه تمشک را در یک لیوان آب جوشانده و دم کنید. سپس این دمنوش خوشطعم و خوشرنگ را نوش جان کنید.
دمنوش پونه: برای کاهش ویار حاملگی ازجمله استفراغ و تهوع از معجزهی پونه بهره ببرید. پونه با خاصیت آرامبخشی و نشاطآوری خود میتواند علائم ویار صبحگاهی شمارا برطرف کند. برای این منظور میتوانید مقدار ۱ قاشق چایخوری از گیاه پونه را دم کرده و نوش جان کنید.
مصرف خوراکی های ترش مزه: غذاهای ترش مزه به شرط اینکه انقباض شدیدی ایجاد نکند، میتواند برای معده مفید باشد.
مصرف نان خشک یا نان تست با رب به: صبح ها از نانهای خشک استفاده کنید و یا حتی نان با مقداری رب به، میل شود تا صفرا کمی کاهش پیدا کند و با کاهش صفرا علایم تهوع، استفراغ و درنتیجه رفلاکس هم کاهش پیدا کند.
پرهیز از خوردن غذاهای بسیار مرطوب، چرب و شیرین: از مصرف غذاهای بسیار مرطوب، بسیار شیرین و چرب که باعث ضعف و سستی معده میشوند، خودداری کنید.
پرهیز از مصرف الکل: مصرف هر میزانی از الکل میتواند سلامت جنین را به خطر بیاندازد. علاوه بر آن بر عملکرد معده و عمل هضم نیز تاثیر منفی دارد. بههمیندلیل باید پیش از بارداری، در طی بارداری و پس از آن در طی دوران شیردهی، کاملاً از نوشیدن الکل پرهیز کنید.
منبع: تیم تولید محتوای طبایع