درمان بواسیر خونی ( شقاق یا هموروئید ) در طب نوین

تعریف بواسیر خونی

بواسیر یکی از شایع ترین بیماری ها در سطح دنیاست که تقریبا نیمی از مردم دنیا به شکل های مختلف گرفتار آن می شوند. این بیماری دارای مدل های مختلفی می باشد که در این مقاله که در دو قسمت ارائه می شود ما به بررسی نوع حاد آن یعنی بواسیر خونی (Bleeding Hemorrhoid) خواهیم پرداخت و علل، عوارض، نشانه ها و همچنین روش های درمان این بیماری به کمک طب نوین و طب سنتی را بیان خواهیم کرد. با ما تا انتهای این دو مطلب همراه باشید تا هر آن چیزی که در مورد بواسیر خونی می خواهید بدانید را دریابید.

بواسیر به گشاد، متورم یا ملتهب شدن رگ‌های وریدی در مجرای مقعدی می‌گویند که به کنترل مدفوع کمک می‌کنند. حال اگر این رگ ها و عروق به دلایل مختلف پاره شوند و در محل مقعد ایجاد خونریزی نمایند، بواسیر خونی اتفاق افتاده است. خونریزی به دلیل بواسیر خونی، به شدت بدن را تحت تاثیر قرار داده و علاوه بر ضعف و بی حالی، در طولانی مدت می‌تواند آنمی یا کم خونی را در پی داشته باشد.

اگر روی مدفوع خود خون قرمز روشن مشاهده کردید یا روی دستمال کاغذی لکه های خون دیدید نشانه های ابتلا به بواسیر خونی می باشد که باید در اسرع وقت نسبت به درمان آن اقدام کنید.

این بیماری دارای دو نوع داخلی و خارجی می باشد و علائم آن ها نیز با هم متفاوتند. البته نباید هر نوع بیماری مقعدی را با بواسیر اشتباه گرفت. برخی اوقات مشکلات مقعدی به دلیل بیماری های دیگری مانند بریدگی‌ها، فیستول‌ها، دمل‌ها، سرطان روده بزرگ، واریس‌های روده‌ای، خارش مقعد، زگیل تناسلی، پرولاپس رکتوم، فروافتادگی مقعدی، پولیپ و بزرگ شدن پستانچه‌های مقعدی، واریس‌های مقعدی و روده‌ای به سبب پرفشاری ورید باب (فشار خون در شبکه سیاهرگی) و همچنین خونریزی مقعدی ممکن است به دلیل بیماری هایی مانند سرطان روده بزرگ، التهاب روده بزرگ شامل بیماری التهابی روده، دیورتیکولوز و آنژیودیسپلاسیا رخ دهد.

بواسیرها ناشی از گرفتاری سیاهرگ‌های ناحیه مقعدی هستند. اگر به هر علتی، فشار بیش از حد به پایین راست روده (رکتوم) و ناحیه مقعدی وارد شود، به‌طور غیرطبیعی این سیاهرگ‌ها متورم می‌شوند. بواسیرهای خارجی به صورت توده نرم و متورم یا توده سفت در اطراف ناحیه مقعدی ظاهر می‌شوند و بواسیرهای داخلی در داخل کانال مقعدی ایجاد می‌شوند.

بواسیر در هر دو نوع می تواند منجر یه خونریزی و پارگی رگ ها شود. بواسیر خونی یا هموروئید خونی داخلی موجب تورم عروق در ناحیه داخلی مقعد یا همان رکتوم می‌گردد. در این حالت بیمار علائم کمتری از بیماری را تجربه می‌کند و در واقع می‌توان گفت بیمار از آن ها اطلاعی ندارد یعنی بیمار دچار خونریزی هموروئید داخلی می‌شود.

و در بواسیر خونی خارجی عروق اطراف دهانه مقعد در زیر پوست دچار تورم می شوند. در این حالت بیمار علائم بیماری را بیشتر تجربه می‌کند. یعنی متحمل درد بیشتری شده و خونریزی از مقعد را نیز مشاهده می‌کند.

ابتلا به هموروئید یا بواسیر خونی عوارض بیشتری نسبت به بواسیر معمولی دارد و مهم‌ترین عارضه آن ابتلا به کم خونی است که مشکلات بسیاری را به همراه می آورد. بنابراین برای درمان خونریزی بواسیرنیاز به اقدامات فوری است.

علل ابتلا به بواسیر خونی

ابتلا به بواسیر می تواند علل متعددی داشته باشد. برخی از این دلایل عبارتند از:

• وارد آمدن فشار مکرر به سیاهرگ‌های مقعد یا راست روده.
• رژیم غذایی بدون فیبر.
• نشستن یا ایستادن به مدت‌طولانی.
• چاقی بیش از حد.
• یبوست.
• ارتعاش در محیط‌های کاری (مانند رانندگان لیفتراک یا محیط‌های مرتعش مانند ژنراتورهای نیروگاه‌ها).
• کم‌شدن توان عضلانی در سنین بالا.
• جراحی راست روده یا پارگی مجرای تناسلی به هنگام زایمان و دوختن آن.
• بیماری کبدی.
• سرطان روده بزرگ.
• سکس مقعدی.
• بالا بردن فشار خون در سیستم سیاهرگی دستگاه گوارش.
• کم تحرکی.
• ورزش های سنگین و فشار به مقعد.
• روش‌های نامنظم دفع (یبوست یا اسهال).
• نبود دریچه درون رگ‌های بواسیری.
• افزایش سن.
• رابطه جنسی و یا انزال بیش از حد که باعث افزایش فشار خون می‌شود.
• انجام کارهای سنگین مکرر که باعث افزایش فشار در ناحیه شکم می‌شود .
• سرفه های مزمن.
• نقص در عملکرد لگن.
•  بلند کردن اجسام سنگین به‌طور مداوم.
• فشار هنگام دفع.
• مصرف برخی داروهای التهاب آور.
• سابقه بیماری های نشیمنگاهی مانند سندروم روده و…
• مصرف غذاهای پر ادویه و تند که زمینه التهاب وتورم در مقعد را به وجود خواهد آورد.
• مصرف مشروبات الکلی.
• مصرف مواد مخدر و اعتیاد به آن.
• عدم مصرف سبزیجات و میوه جات به اندازه کافی.
• استرس و افسردگی طولانی مدت.
• سابقه جراحی در ناحیه رکتوم.
• مصرف داروهای حاوی آهن و کلسیم که تاثیر زیادی بر التهاب دیواره رکتوم می گذارد.
• استفاده بیش از اندازه از ملین ها.
• به تعویق انداختن اجابت مزاج.
• اختلال در دستگاه گوارش.
• مصرف زیاد لبنیات.
• سفت و تیز شدن مدفوع و برخورد آن با مویرگ ها و پارگی آن‌ها در رکتوم.
• ژنتیک. بواسیر ممکن است به‌ طور ارثی و از والدین به فرزندان منتقل شود. در صورتی که والدین به بواسیر مبتلا باشند، ریسک ابتلا به بیماری در فرزند افزایش پیدا می‌کند.
• افزایش فشار درون‌شکمی (کشیدگی طولانی‌مدت، آب‌آوردگی شکم، توده درون‌شکمی، یا بارداری). درطول دوره بارداری، فشار از طرف جنین روی شکم و تغییرات هورمونی باعث بزرگ شدن رگ‌های بواسیری می‌شود. همچنین زایمان منجر به افزایش فشارهای درون‌شکمی می‌شود. زنان باردار در موارد نادر نیاز به درمان با جراحی دارند، چراکه علائم معمولاً پس از زایمان ازبین می‌روند.
• در طب سنتی و از منظر مزاجی عوامل اصلی بواسیر را خون غلیظ سودایی، خوردن غذاهای چرب و سودازدا که رسوبات خون و حرارت کبد را بالا می‌برند و کم‌آبی بدن در کنار سبک زندگی و تغذیه نامناسب و نامتعادل و یبوست می‌دانند. بنابراین هر عامل گیاهی و دارویی که این دو عامل (غلبه سودا و یبوست) را از بدن رفع کند، در درمان بواسیر مؤثر خواهد بود.

عوارض و نشانه های بواسیر خونی

• خارش اطراف مقعد.
• مشاهده لکه‌های خون قرمز روشن روی دستمال کاغذی، کاسه توالت، لباس زیر یا روی مدفوع. در برخی موارد ممکن است رنگ خون تیره نیز باشد.
• بی‌اختیاری و ترشح مدفوع.
• سوزش و درد اطراف مقعد.
• توده دردناک و خارشی یا التهاب و تورم ناحیه اطراف مقعد.
• دفع دردناک.
• ترشحات مخاطی.
• ترشح مواد لزج، چسبنده و بی رنگ به هنگام دفع.
• احساس دفع ناکامل مدفوع.

روش های پیشگیری از ابتلا به بواسیر خونی

• از فشار آوردن به روده‌ها در هنگام دفع خودداری کنید.
• مصرف آب را افزایش دهید.
• به محض احساس دفع از سرویس بهداشتی استفاده کنید.
• به‌طور مرتب ورزش کنید تا دچار یبوست نشوید.
• برای مدت طولانی ننشینید، مخصوصا روی سطوح سفت مثل بتن یا کاشی.
• از ایستادن های طولانی مدت پرهیز کنید.
• پرهیز از بلند کردن اشیاء سنگین.
• وزن خود را پایین بیاورید.
• در صورت ابتلا به یبوست یا اسهال مزمن سریعا نسبت به درمان آن اقدام کنید.
• بیشتر از غذاهای حاوی فیبر مانند گندم کامل، برنج قهوه‌ای، جو دوسر، میوه جات و سبزیجات به خصوص توت، تمشک، گیلاس، بلوبری، شاه توت، گلابی و هویج، گندم سیاه، سبوس و … استفاده کنید.

برخی روش های درمانی بواسیر خونی در طب نوین

درمان دارویی

• مصرف مکمل ویتامین E.
• استفاده از قرص‌های آنتی بیوتیک، مسکن (مانند ایبوبروفن و ناپروکسن) و ضد التهاب ( مانند قرص دوکسیوم ).
• مصرف داروهای ملین به منظور بهبود حرکات روده ای و درمان یبوست.
• استفاده از پماد های آنتی هموروئید: این پمادها می‌توانند علائم بیماری بواسیر شامل سوزش، خارش و درد را بهبود ببخشند.
• پماد و لوسیون پراموکسین: پراموکسین هیدروکلراید نوعی داروی بی حس کننده است که به طور موقت خارش و سوزش ناشی از بیماری‌های مقعدی مثل هموروئید و شقاق را کاهش می‌دهد.
• پماد هیدروکورتیزون: پماد هیدروکورتیزون به عنوان داروی هموروئید، نوعی ضدالتهاب استروئیدی و سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن است. این دارو را می‌توان در اشکال موضعی، خوراکی و تزریقی یافت.
• پماد ام جی: این دارو یکی از داروهای طبیعی و موثر برای درمان دارویی بواسیر است که پایه اصلی آن را گیاه مورد تشکیل می دهد. پماد ام جی ضد باکتری، ضد قارچ، ضد التهاب و قابض بوده و می تواند در رفع علائم ناشی از بواسیر موثر باشد.
• پماد لیدوکائین: لیدوکائین یک بی حس کننده موضعی (داروی بی حس کننده) است.
• استفاده از شیاف برای بواسیر مانند شیاف گلیسیرین
• داروی روهمورین: این دارو برای متوقف کردن گردش خون در عروق هموروئیدی مورد استفاده قرار می‌گیرد و با خشک کردن این عروق به درمان آن کمک می‌کند.
• قرص بواسیر خارجی: کپسول مکمل Hem Healer به کاهش سوزش و خونریزی بواسیر خارجی کمک می کند.

درمان به روش جراحی

عمل جراحی بواسیر روشی تقریبا منسوخ شده است، اما هنوز هم در موارد محدودی از این روش برای حذف بافت بیماری استفاده می‌شود. انواع روش‌های درمان بواسیر با جراحی شامل موارد زیر می باشد:

هموروئیدکتومی باز و بسته: شامل روش های جراحی برای حذف هموروئید و درمان بواسیر است، در طی این روش بافت‌های هموروئیدی یا عروق متورم هموروئید از طریق روش‌های بسته و باز در بیمارستان و معمولا تحت بیهوشی برداشته می‌شود.

در هموروئیدکتومی بسته، زائده‌های هموروئیدی بوسیله چاقوی جراحی بطور کامل حذف می‌شوند و سپس از نخ بخیه برای بستن ناحیه برش داده شده، استفاده می‌شود. این روش معمولا برای هموروئیدهای داخلی درجه 3 و 4 استفاده می‌شود و در بیشتر موارد موفقیت آمیز است.

درمان بواسیر یا هموروئید به روش هموروئیدکتومی باز، مشابه روش بسته انجام می‌شود. با این تفاوت که در روش باز محل جراحی بدون بخیه رها می‌شود تا به مرور زمان ترمیم شود. این روش معمولا تا چند روز نیاز به پانسمان دارد.

رابربند (کش لاستیکی): معمولا برای هموروئید داخلی که دچار پرولاپس شده استفاده می‌شود. طی این جراحی پزشک با بستن باند لاستیکی به وسیله ابزاری مخصوص در اطراف زائده هموروئید، باعث قطع خونرسانی به آن می‌شود. در نتیجه بافت بیماری به مرور زمان و حدودا طی 6 تا 7 روز خشک شده و از بین می‌رود.

استاپلر ( هموروئیدوپکسی ): برای درمان هموروئید درجه 3 و 4 و بیرون زده کاربرد دارد. این روش جراحی با بیهوشی انجام می‌شود اما نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست و روند بهبود آن در مقایسه با عمل جراحی سنتی سریع‌تر است. البته احتمال بازگشت بیماری در این روش بالاتر است.

در این روش به کمک دستگاهی جریان خونرسانی به بواسیر را قطع می‌کنند، بدون اینکه هیچگونه برشی ایجاد شود. در واقع پس از انتقال رگ‌های بواسیری به نقطه‌ای بالاتر که عصب کمتری در آن وجود دارد، به کمک ابزاری زائده را با کش می‌بندند تا خون رسانی به آن قطع شود و از بین برود.

* درمان بواسیر به روش های جراحی معایبی دارد که عبارتند از:

• احتمال عفونت.
• بازگشت مجدد بیماری.
• نیاز به بستری و بیهوشی.
• درد و خونریزی زیاد هنگام جراحی.
• بی اختیاری در دفع.
• تنگی مقعد.
• احتباس ادراری.

اسکلروتراپی

روش درمانی دیگر در طب نوین اسکلروتراپی نام دارد. این روش یک درمان تزریقی است که به کوچک شدن عروق خونی در بدن کمک می کند. به طور مختصر اسکلروتراپی را می‌توان تزریق محلولی شیمیائی مخصوص به رگ‌های گشاد شده واریسی به منظور برگشت به حالت طبیعی تعریف نمود. این روش را می‌توان به عنوان روشی مناسب برای عروق بواسیر پرپیچ و خم که مکررا عود می‌کند، معرفی نمود.

در این روش ماده‌ای به نام اسکلروزان (ترکیب فنل در روغن زیتون) و مواد شیمیایی (کلرید روی، کینین و پولیدوکانول) به اندازه 1 الی 3 میلیمتر در رگ واریسی تزریق می‌شود. پس از تزریق ماده مخصوص سیاهرگی که این ماده در آن تزریق شده دچار چسبندگی شده و دیواره آن متورم می‌شود. این حالت موجب قطع جریان خون رسانی به این عروق شده و در نهایت آن را از بین می‌برد و در آخر رگ تخریب شده پس از طی مدتی جذب بافت بدن خواهد شد.

این روش بدون بیهوشی انجام می‌شود و تنها چند دقیقه طول می‌کشد. قبل از تزریق یک پروکتوسکوپ در مقعد قرار داده می‌شود تا به پزشک اجازه دهد بافت‌های هموروئیدی را ببیند و دقیقا آن‌ها را دقیقا هدف تزریق قرار دهد. اکثر بیماران در حین و بعد از اسکلروتراپی احساس ناراحتی کمی می‌کنند. معمولا تزریق ها باید چندین بار در فواصل چند هفته یکبار تکرار شوند تا هموروئید کاملا کوچک شود.

HAL-RAR یا ترمیم رکتو مقعدی

این روش یک روش جدید است که در آن یک حسگر داپلر مینیاتوری در مقعد قرار داده می شود تا شریان های خون رسانی به بواسیر را تشخیص دهد. جراح می تواند شریان های تامین کننده هموروئید را مشخص کند و آن ها را ببندد تا جریان خون را قطع کند. علائم بواسیر تقریباً بلافاصله کاهش می یابد و در عرض چند هفته دیگر قابل توجه نیست. این روش موثر و تقریبا بدون درد است.

درمان بواسیر با انعقاد مادون قرمز

در این روش درمان بواسیر، پزشک نور مادون قرمز را روی هموروئید متمرکز می کند و گرما باعث ایجاد بافت اسکار و قطع جریان خون به بواسیر می شود. به طور کلی، درمان های انعقادی عوارض جانبی کمی دارند و درد بسیار کمی ایجاد می کنند. اما احتمال بازگشت هموروئید با این درمان‌ها بیشتر از باندینگ است.

کرایوتراپی یا سرمادرمانی یا کرایوسرجری با نیتروژن مایع برای منجمد کردن بواسیر

در این روش بافت موردنظر به اندازه‌ای منجمد می‌شود که سلول‌های ناحیه بمیرند و از بین بروند. برای این روش از موادی استفاده می‌شود که بتوان دمای آن‌ها را تا حد مورد نیاز کاهش داد. این سرما می‌تواند آب میان سلول‌ها را منجمد یا اصطلاحا کریستالیزه کند. این فرآیند موجب مرگ سلول و تخریب غشا آن خواهد شد.

یکی از روش های نوین درمان بواسیر خونی درمان به کمک انواع لیزر است. درمان به روش لیزر دارای محاسنی نسبت به روش های جراحی است که عبارتند از:

• عدم انجام آزمایشات هزینه بر قبل از عمل.
• استفاده از بی حسی موضعی به جای بیهوشی.
• فعال و سرپا شدن بیمار بعد از عمل بدون نیاز به بستری شدن.
• کاهش عارضه بی اختیاری مقعد در دفع مدفوع.
• دوره نقاهت کوتاه مدت نسبت به روش جراحی باز و سنتی.

امروزه انواع مختلفی از لیزر در درمان هموروئید استفاده می‌شود. از جمله لیزرهای کم توان، مادون قرمز، لیزر دی‌اکسید کربن. لیزر دی‌اکسید کربن یا به اصلاح لیزر پرتوان یکی از بهترین و قطعی‌ترین روش‌های درمان بواسیر است. بدون درد و خون‌ریزی است و عوارض جراحی باز را ندارد.

روش های درمانی بواسیر خونی به کمک طب سنتی را در مطلبی با عنوان ” درمان بواسیر خونی ( شقاق یا هموروئید ) به کمک طب سنتی ” می توانید مطالعه فرمایید.

برای دسترسی به مجموعه جزوات و کتاب های مربوط به طب سنتی به لینک “جزوات آموزشی و کتب تخصصی طب سنتی” و همچنین برای شرکت در کلاس های آنلاین و اطلاع از محتوای کلاس های برگزار شده به لینک ” آکادمی طب سنتی طبایع – آموزش  طب  سنتی ایران ” مراجعه فرمایید.

منبع: تیم تولید محتوای طبایع