گفتاری درباره ی زندگی و آثار ابوبکر اخوینی بخاری

اخوینی را می توان در زمره ی پزشکان بزرگ و معتبر ایرانی در حدود سده ی چهارم هجری به بعد دانست که آثار و تجربیات پزشکی وی، به عنوان ماخذی مستند و قابل قبول در اکثر ادوار تاریخ طب، مطرح بوده است. متاسفانه، در بین کتب پیشینیان آگاهی دقیقی از زندگی و آثار وی به دست نمی آید و آن چه در این باره می دانیم تنها بر مبنای گفته های خود او و نیز شواهد و قرائنی است که از اثر معروفش «هدایه المتعلمین فی الطب» دریافته ایم. او شاگرد ابوالقاسم مقانعی ، از شاگردان محمد بن زکریای رازی، بوده است. محدوده ی زمانی زندگی وی در قرن چهارم هجری و وفات وی در اواسط نیمه ی دوم همین قرن بوده است.

آثار وی و به ویژه کتاب «هدایه المتعلمین فی الطب» در کنار آثار پزشکی ایران، به عنوان متنی مهم و قابل اعتنا شناخته شده است. این کتاب از چند لحاظ حائز اهمیت فراوان است: نخست از آن جهت که کتاب هدایه المتعلمین، کهن ترین اثر پزشکی به زبان فارسی است که به دست ما رسیده است؛ دوم از جهت نکات بسیار مهم زبان شناختی و ادبی؛ سوم از لحاظ پزشکی و علمی که به این کتاب در حیطه ی طب سنتی اهمیتی دوچندان می بخشد و اهمیت چهارم از لحاظ شناخت بسیاری از اسامی داروها، مفردات و مرکبات طب سنتی و اشخاص مهم و مورد اعتنای تاریخ پزشکی ایران می باشد.