مروری بر اسباب نازایی زنان از دیدگاه طب سنتی ایران

مقدمه: باروری یکی از اهداف بزرگ خلقت، جهت بقای نسل است. شیوع قابل توجه ناباروری در جهان و ایران و بار اقتصادی ناشی از روش های درمانی مختلف آن، سبب ایجاد مشكلات متعددی برای زوج و جامعه می گردد. طب سنتی ایران كه یكی از مكاتب طبی كل نگر می باشد، دیدگاه های ویژه ای در این مورد دارد كه شناخت آن ها برای جامعه پزشكی خالی از فایده نیست.

هدف از این مطالعه، سیری در اسباب و علل نازایی زنان از دیدگاه طب سنتی ایران می باشد تا با شناخت دقیق زوایای آن بتوان ضمن آشنایی با عقاید حکمای طب سنتی در رابطه با این بیماری به الگویی جدید در شناخت و تقسیم بندی علل نازایی دست یافت.

به این منظور متون معتبر طب سنتی از قبیل قانون ابن سینا، کامل الصناعه، خلاصه الحکمه، ذخیره خوارزمشاهی، اکسیر اعظم، معالجات عقیلی، الموجز و غیره مورد بررسی قرار گرفتند. مطالب مربوط به نازایی ذیل عنوان “امراض زنان” و اسباب و علایم آن بررسی شدند و متون مرتبط با آن مورد تجزیه و تحلیل محتوایی قرار گرفتند و اختلافات، اشتراکات و افتراقات بررسی و جمع بندی شدند. به طور كلی دلایل عمده بیان شده در رابطه با علل نازایی زنان شامل مشکلات منی زن، مشکلات مربوط به تخمدان ها و مجاری منی، مشکلات رحمی، مشکلات اندام های دیگر و علل روحی، روانی و رفتاری بیان شده است.

همچنین حکمای ایران معتقد بودند که ماده اولیه تولید منی از همه اعضا خصوصا اعضای رئیسه به دست می آید. با این دیدگاه اختلال در اندام های دیگر به ویژه رئیسه (مغز،كبد و قلب) را نیز عامل نازایی می دانستند. علل روحی و روانی از سایر عللی است كه حكما به آن توجه خاص داشتند. مرور اسباب نازایی زنان از دیدگاه طب سنتی ایران كه در این مقاله مورد بحث قرار گرفته است، مقدمه ای است برای آشنایی با اصطلاحات و نظرات حكمای طب سنتی ایران و همچنین آغاز راهی است كه به شناخت روش های درمان نازایی زنان از دیدگاه این مكتب ختم خواهد شد.