هر اتفاقی که در دوران بارداری برای مادر بیفتد حتما روی جنین نیز اثرگذار است. به همین دلیل مادران باید خیلی بیشتر از گذشته مراقب سلامتی خود باشند تا به بیماری دچار نشوند زیرا انجام درمان هایی که در شرایط معمولی می توان انجام داد در زمان بارداری ممکن نیست! مثلا شما مجاز به استفاده از دمنوش‌ها و جوشانده های گیاهی یا حتی آنتی بیوتیک‌ها برای بهبود سرماخوردگی در بارداری نیستید! پس چاره چیست؟
سرماخوردگی در دوران بارداری
مادران باردار ممکن است در فصول سرد، به دلیل عدم مراقبت کافی، یا تماس با افراد مبتلا، سرماخوردگی را تجربه کنند؛ اگر شما هم جزء آن دسته مادرانی هستید که تمایلی به مصرف دارو در زمان بارداری خودتان ندارید باید بگویم در واقع بهتر است برای بیماری ساده‌ای مثل سرماخوردگی ویروسی دارویی مصرف نکنید، چرا که داروها تنها شما را برای گذراندن راحت تر دوره بیماری ویروسی کمک می‌کنند و درمان قطعی آن نیستند.
علائم سرماخوردگی ویروسی
- آبریزش رقیق بینی
- خارش، سوزش یا قرمزی چشم، گوش، بینی، حلق
- تب
- عطسه
- سرفه
سرماخوردگی و علائم خطر در بارداری
اگر هنگام سرماخوردگی در حاملگی این علائم را داشتید «حتماً» به پزشک مراجعه کنید:
- تب ۳۹ درجه و بالاتر
- ایجاد تب چند روز بعد از شروع سرماخوردگی
- درد شدید گلو
- ترشحات غلیظ بینی
- سرفه شدید
و اگر این علامت ها را داشتید «سریعاً» به پزشک مراجعه کنید:
- مشکل تنفسی
- احساس فشار و یا درد در قفسه سینه
- خونریزی واژینال
- گیجی
- استفراغ شدید
- کاهش حرکات جنین
تفاوت آنفلوآنزا و سرماخوردگی
اگرچه اغلب موارد سرماخوردگی بارداری مشکلی برای جنین ایجاد نمی‌کند، اما:
- آنفولانزا باید جدی تر گرفته شود.
- آنفلوآنزا و سرماخوردگی علائم مشابهی دارند ولی در شدت و ضعف علائم و مدت زمان بروز تفاوت زیادی دارند.
- عوارض آنفولانزا در حاملگی می‌تواند خطر زایمان زودرس و ایجاد نقص در جنین را افزایش دهد؛ به همین علت توصیه می‌شود خانم‌های باردار واکسن آنفولانزا را قبل از فصل پاییز بزنند تا احتمال ابتلا به آنفولانزا در آنها کمتر شود.
مصرف داروهای سرماخوردگی در بارداری، مجاز یا ممنوع؟!
مصرف اکثر داروهای شایع سرماخوردگی مثل استامینوفن ساده، قرص سرماخوردگی، یا تعدادی از آنتی هیستامین ها مثل سیتریزین در دوران حاملگی ایمن است.
اما توصیه ما به شما این است که در «سرماخوردگی ویروسی»، دارویی مصرف نکنید، به ویژه داروهایی مانند آنتی هیستامین یا قرص سرماخوردگی که برای قطع آبریزش بینی استفاده می‌شوند. چرا که این داروها با غلیظ کردن ترشحات بینی، زمینه عفونت باکتریال را در شما ایجاد می‌کنند. این یعنی یک سرماخوردگی ۳-۷ روزه ای که با استراحت و غذا درمان می‌شود را طولانی تر و خودتان را درگیر انواع آنتی بیوتیک‌ها و داروهای خلط آور کنید.
ضمنا مصرف آنتی بیوتیک ها هیچ جایگاهی در درمان سرماخوردگی ویروسی ندارند. بلکه شما را به تدریج ضعیف‌تر می‌کنند.سال هاست که در کشورهای پیشرفته هم برای سرماخوردگی ویروسی، دارویی تجویز نمی‌شود؛ مگر استامینوفن، آن هم در صورت تب بالای ۳۸ درجه یا درد شدید بدن.
امیدوارم ما هم روزی شاهد کاهش مصرف نابجای دارو توسط مردم کشورمان باشیم، به ویژه توسط خانم‌های باردار و کودکان!
نکات پیشگیرانه سرماخوردگی بارداری
- از دست دادن و روبوسی با افراد تا جایی که می‌توانید خودداری کنید.
- در مکان‌های عمومی پرجمعیت از ماسک استفاده کنید و به هیچ عنوان دست‌تان را به چشم خود نمالید.
- موقع رسیدن به منزل، دست‌های خود را با شوینده مناسب بشویید.
- از غذاهای پرادويه، تند و تيز، نوشيدني های سرد و يخ استفاده نکنيد.
- سر و گردن و کف پاهایتان را در طی روز و حتی در زمان خواب بپوشانید.
- از مصرف آب و نوشیدنی‌های خیلی خنک به خصوص صبح ناشتا یا بعد از حمام خودداری کنید.
- از قرارگرفتن در معرض باد به ویژه پس از حمام خودداری کنید.
- شلغم کاملاً پخته برای پیشگیری از سرماخوردگی در بارداری، دفع خلط سینه مفید است، البته اگر تیروئید کم کار ندارید!
راهکارهای ساده بهبود سرماخوردگی در دوران بارداری
- استراحت کافی داشته باشید.
در طب ایرانی، دیر خوابیدن در شب به عنوان یکی از عوامل سرماخوردگی طولانی شونده است. توجه داشته باشید که استراحت در سرماخوردگی به این معناست که در منزل بمانید و خود را هم خسته نکنید. و به این معنی نیست که در طی روز زیاد بخوابید. بلکه اگر ضعف ندارید بهتر است فقط شب بخوابید. هنگام دراز کشیدن در سرماخوررگی، به پهلو بخوابید و یا زیر سر خود چند بالشت بگذارید تا ترشحات رقیق مجاری تنفسی فوقانی به سمت مجاری تحتانی سرازیر نشوند.
- هر سه ساعت سوپ جو رقیق و گرم میل کنید. (سوپی که شامل جو یا جو پرک، کمی سینه یا بال مرغ، هویج و گشنیز و جعفری، شلغم (دلخواه) با کمی چاشنی لیموترش تازه باشد)؛ در این سوپ، رشته، قارچ، ذرت، شیر یا خامه نریزید.
- از بخور استفاده کنید؛ آب جوش را به تنهایی بخور دهید.
- پرهیز غذایی داشته باشید.
- مصرف مایعات کافی (با شیرینی کم)
- سر و پاها را بپوشانید.
- با نرمال سالین(موجود در تمام داروخانه ها) بینی را بشویید.
هیچ داروی گیاهی میل نکنید. مصرف داروی گیاهی در بارداری تنها با نظر پزشک معالج شما و در موارد خاص مجاز است.
باید و نبایدهای غذایی در سرماخوردگی بارداری
1) با اولین علایم سرماخوردگی، پرخوری را کنار بگذارید!
- تا درمان کامل سرماخوردگی از مصرف غذاهای سنگین، چرب، تند و ترش، ماست، بستنی و خوراکی های خیلی سرد خودداری کنید.
- در صورت داشتن تب، از مصرف چند دسته خوراکی پرهیز کنید: شیر، گوشت قرمز و میوه های آبدار.
- بهترین غذا در چند روز ابتدای آبریزش رقیق، سوپ جو است. هر زمان که احساس گرسنگی یا ضعف کردید یک پیاله از این سوپ را بخورید. شاید این زمان برای شما، هر یکی دو ساعت باشد.
2) درمان سرماخوردگی با لیمو
لیمو شیرین و لیمو ترش، هر دو، در درمان سرماخوردگی حین حاملگی بسیار مفیدند. هنگامی که اولین علائم سرماخوردگی را در خود احساس کردید،
- مصرف شربت لیمو ترش تازه با عسل را شروع کنید.
- این شربت را حداقل ۳ بار در روز و با آب ولرم میل کنید.
- نوشیدن شربت لیمو و عسل به خانم هایی که در مجاورت یک فرد سرماخورده در منزل به سر می برند نیز توصیه می شود، چرا که موجب افزایش ایمنی بدن آنها علیه ویروس های سرماخوردگی می‌شود.
- اگر خارش شدید حلق یا بینی دارید، به جای عسل از کمی شکر استفاده کنید.
3) درمان سرماخوردگی با آب نمک
یک راهکار ایمن و ساده در ابتدای سرماخوردگی بارداری، استفاده از انواع محلول های نمکی برای تسکین بافت ملتهب و باز کردن مجاری بینی است. درانتهای سرماخوردگی نیز که ترشحات غلیظ تر می‌شوند استفاده از این محلول ها برای شل کردن مخاط بینی و جلوگیری از عفونی شدن ترشحات کاربرد دارد. برای این کار می‌توانید:
- از قطره یا اسپری یا سرم کلرور سدیم یا همان نرمال سالین استفاده کنید.
- البته شستشوی بینی با سرم شستشو و سرنگ یا وسیله ای به نام «بینی شوی» کارایی بهتری دارد.
- بینی شوی را می‌تواند از داروخانه ها تهیه کنید.
- هنگام گلودرد مخصوصا در ابتدای صبح، می‌توانید از غرغره آب نمک گرم رقیق بهره ببرید.
- خانم های باردار می‌توانند به آب نمک غرغره خود، دمکرده صاف شده بابونه نیز اضافه کنند.
4) درمان سرماخوردگی با بخور
در ابتدای سرماخوردگی که ترشحات رقیق دارید و التهاب و قرمزی در مجاری تنفسی خود حس می کنید، بخور سرد مناسب است.
اما در اواخر سرماخوردگی که مخاط بینی و سینوس ها سفت شده اند، استنشاق بخور آب جوش برای شل شدن آنها مفید است. زنان باردار از بخور بابونه هم می توانند استفاده کنند. استنشاق بخار حمام داغ هم موثر است. حتما بعد از این کار، سر و صورت خود را کاملا خشک کنید و بپوشانید. برای کاهش درد سینوس در سرماخوردگی، علاوه بر بخور، می توانید از کمپرس آب گرم نیز بر روی صورت و بینی استفاده کنید.
5) درمان سرماخوردگی بارداری با گیاهان دارویی
- استفاده خوراکی از دمنوش هایی مانند بابونه، پونه، آویشن یا دود دادن عنبرنسارا در سرماخوردگی حین بارداری به ویژه در سه ماه اول ممنوع است،
- اما عناب یکی از تجویزهای مجاز در بارداری است.
- این میوه که اغلب به صورت خشک شده در دسترس است، موجب تقویت سیستم ایمنی می‌شود. پس هنگام سرماخوردگی یا وقتی در معرض فرد سرماخورده اید، آن را میل کنید.
درمان سرفه در بارداری با عناب
عناب در بسیاری از سرفه ها موثر واقع می‌شود. استنشاق دود عناب نیز برای کاهش علایم سرماخوردگی مثل احتقان گرفتگی بینی در خانم باردار یا اطفال مفید است اما
خوردن جرم عناب برای معده ضعیف، سنگین است و بسیاری از خانم‌های باردار را اذیت می‌کند بنابراین بهتر است به صورت دمنوش یا شربت که در ادامه دستور آن گذاشته شده، میل شود.
1) دمنوش عناب
۵ تا ۷ تا عناب سوراخ شده رو ۱۰ دقیقه به آرومی بجوشونید، با اندکی عسل شیرین کنید و جرعه جرعه بخورید. این دمنوش رو حداقل ۳ بار در روز میل کنید.
2) شربت عناب
عناب خشک را به مقدار دلخواه با 4 تا 10 برابر آن آب (مثلا 100 گرم عناب با 2 تا 4 لیوان آب) داخل ظرف بریزید تا بجوشد و عناب‌ها پخته شود. در حین پختن با پشت کفگیر عناب‌ها را له کنید و خوب هم بزنید. وقتی عناب‌ها کاملاً له شدند، صاف کنید و به مقداری که عناب ریخته اید شکر سفید با آن مخلوط کنید و دوباره بجوشانید تا به قوام شربت برسد.
این شربت را حداقل ۳ بار در روز با آبی که خیلی خنک نباشد، میل کنید.
منبع
