جشاء از دیدگاه طب سنتی ایران

سابقه و هدف: گاهی تعداد آروغ یا به اصطلاح «belching»، تا حدی زیاد است که موجب افت فعالیت های اجتماعی روزانه و کیفیت زندگی افراد می شود. با توجه به ناموفق بودن طب مدرن در شناسایی انواع و علل آروغ که منجر به شکست درمان آن در بسیاری از موارد شده است، لازم است از روش های طبی مکمل استفاده شود. به نظر می رسد ریشه یابی این واژه، انواع و اسباب آن در منابع طب سنتی بتواند در بالین به درمان آن کمک کند.

مواد و روش ها: این مطالعه، یک پژوهش کتابخانه ای است که با جستجوی کلیدواژه «eructation» و «belching» در pubmed و فرهنگ لغات و یافتن معادل آن یعنی «جشاء» و «آروغ» در متون اصلی طب سنتی ایران، از قرن سوم تا چهاردهم (شامل: الحاوی، کامل الصناعه الطبیه، قانون فی الطب، ذخیره خوارزمشاهی، طب اکبری و شرح الاسباب والعلامات) با استفاده از نرم افزار کتابخانه جامع طب نور انجام شده است.

یافته ها: همه منابع فوق به سه ویژگی در تعریف جشاء اشاره کرده اند: جشاء از جنس باد است، در معده تولید می گردد و از راه دهان دفع می شود. جشاء به دو دسته طبیعی و ناطبیعی تقسیم بندی شده است. نوع غیر طبیعی جشاء بر اساس بو به انواع ترش، بدبو، با بوی غذا طبقه بندی می شود. اسباب جشاء دو نوع داخلی و خارجی دارد. بیماری های خود معده و بیماری سایر اعضای بدن مانند طحال، روده و مغز جزو اسباب داخلی به حساب می آیند. عوامل خارج از بدن انسان نیز به سبک زندگی، نوع غذا و نحوه خوردن آن مربوط می شود.

نتیجه گیری: بررسی ها نشان می دهد که تعریف و مکانیسم «belching » شباهت زیادی به «جشاء» دارد. با وجود تدوین معیارهای رم چهار، هنوز در طبقه بندی و درمان آروغ کاستی هایی وجود دارد. بی توجهی به نقش بعضی عوامل ایجاد کننده و همچنین بوی آروغ از این مواردند. به نظر می رسد با کمک گرفتن از دیدگاه طب سنتی بتوان سیر درمان را تا حد زیادی بهبود بخشید.