سنگ کیسه صفرا چیست؟
کیسه صفرا عضوی در بالای کبد می باشد که صفرا تولید شده کبد در آن جمع می شود و در زمان نیز وارد روده کوچک می کند که گاهی باعث ایجاد سنگ در آن می گرددکه در اکثر مواقع دارای نشانه و مشکلات نمی باشد و نیاز به درمان ندارد.
در موارد که این بیمار دارای نشانه و همراه با درد می باشد مانند درد سمت راست شکم که به پشت شانه راست می رسد و همراه با حالت تهوع می باشد در صورت حاد شدن تنها راه درمان آن عمل جراحی و خارج کردن آن از بدن می باشد که به دو صورت جراحی باز و لاپاراسکوپی انجام می گردد. عمل جراحی این نیز هم دارای مزایا و نیز دارای معایبی می باشد.
پیشگیری از تشکیل سنگ کیسه صفرا در پزشکی مدرن چگونه است؟
پیشگیری از تشکیل سنگ کیسه صفرا اولین و اصلی ترین قدم درمانی برای بیماری های کیسه صفرا است فلذا شما می توانید دردهای آزاردهنده (بیلیاری کولیک) و علائمی از قبیل زردی، تهوع و استفراغ، تب و لرز را هیچگاه تجربه نکنید و نیاز به درمان دارویی یا مداخله جراحی نداشته باشید، اگر فقط و فقط همت کنید تا با رعایت اصول صحیح، در پیشگیری از تشکیل سنگ صفرا موفق باشید.
رژیم غذایی سالم
- لازم است بدانید که پیروی کردن از یک رژیم غذایی مناسب برای سالیان سال در طول عمرتان به صورتی که سالم غذا خوردن یک عادت همیشگی برای شما شود، قطعا مهم ترین قدم در پیشگیری از تشکیل سنگ کیسه صفرا است.
- شما برای داشتن رژیم غذایی سالم برای جلوگیری از سنگ های صفراوی باید:
- مصرف میوه های تازه در چندین توبت در طول شبانه روز داشته باشید.
- سبزیجات تازه را در کنار وعده های غذایی تان اضافه کنید.
- مصرف بیش از اندازه گوشت قرمز نداشته باشید.
- گوشت سفید از قبیل مرغ و ماهی را جایگزین گوشت قرمز نمایید.
- از مصرف چربی های ممنوع از قبیل غذاهاي سرخ شده و روغن جامد خودداری کنید.
- با فست فودها، این غذاهای سراسر مضر، خداحافظی کنید.
- از مصرف بیش از اندازه غذاهای پرچرب مانند کله پاچه، آبگوشت و دیزی جدا بپرهیزید.
- روغن های گیاهی از جمله روغن زیتون و کنجد را وارد سبد غذایی تان کنید.
- غلات سبوس دار از قبیل جو بیشتر مصرف کنید.
- نوشابه زمینه ساز تشکیل سنگ های صفراوی است. از مصرف نوشابه بپرهیزید.
- پرخوری و کم خوری هر دو ممنوع! اگر برای مدت طولانی گرسنه بمانید، زمینه را برای بروز سنگ های صفراوی مساعده کرده اید.
- روزانه به اندازه کافی آب بنوشید. سعی کنید خود را تشنه به آب نگه ندارید. آب سم زدای قوی است و برای پیشگیری از تشکیل سنگ کیسه صفرا اهمیت دارد. دوست عزیز، زیاده روی در مصرف آب هم درست نیست!
ورزش روزانه
ورزش کردن به مدت حداقل 30 دقیقه در سه دوره 10 دقیقه ای و یا مدت زمان بیشتر، بسیار در پیشگیری از تشکیل سنگ کیسه صفرا موثر است.
ورزش منظم به کاهش چربی و کلسترول و حفظ گردش منظم جریان خون کمک می‌کند.
شنا، پیاده‌روی، دوچرخه سواری ورزش های ایده آل برای شماست.
وزن متعادل
بهتر است بدانید که چاقی یکی از مهم ترین عوامل تشکیل سنگ های صفراوی است. شما باید وزن خود را در محدوده ایده آل نگه دارید.
برای همیشه بخاطر داشته باشید که کاهش وزن بطور ناگهانی اصلا مناسب نیست. کاهش وزن صحيح بايد در زمان طولانی و آرام آرام تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه انجام گيرد.
عدم مصرف خودسرانه دارو
استفاده خودسرانه و بیش از حد از بعضی از داروها از قبیل استاتین ها (پايين آورنده کلسترول) و قرص های ضد بارداری ممنوع است.
داروها چه گیاهی باشد چه شیمیایی نمی‌توانند بی دلیل مدام مورد استفاده قرار گیرند. تشکیل سنگ کیسه صفراوی یکی از عوارض مصرف داروهای خودسرانه است.
ترک عادت های اشتباه
برای پیشگیری از تشکیل سنگ کیسه صفرا، شما باید از عادات غلط از قبیل استعمال دخانیات و مواد مخدر و مصرف مشروبات الکلی دوری کنید.
استرس و منفی بافی را از خود دور کنید و به انجام ورزش های یوگا و آرامش ساز روی آورید.
شما با رعایت کردن اصول صحیح زندگی و اصلاح عادت های اشتباه، قادر خواهید بود که از تشکیل سنگ کیسه صفرا جلوگیری کنید و هیچگاه علائم و عوارض این بیماری را تجربه نکنید. قطعا در بیماری سنگ های صفراوی، پیشگیری بر درمان مقدم است.
درمان این مشکل در طب جدید چگونه است؟
درمان معمول این بیماری، عمل جراحی است. اما در همین حال، در برخی موارد سنگ‌های کلسترولی بدون جراحی درمان می‌شوند. اما سنگ‌های رنگدانه‌ای نیاز به عمل جراحی دارند.
عمل جراحی برای برداشتن این عضو
به عمل جراحی برداشتن سنگ کیسه صفرا «کوله‌سیستکتومی (Cholecystectomy)» گفته می‌شود که از رایج‌ترین عمل‌های جراحی است.
کیسه صفرا از اندام‌های حیاتی بدن نیست، به این جهت برداشتن آن تاثیر زیادی روی کیفیت زندگی ندارد. برای عمل برداشتن کیسه صفرا بیمار بیهوش می‌شود و با برداشتن آن ، مسیر صفرا از کبد به روده کوچک تغییر می‌یابد.
عمل جراحی کوله‌سیستکتومی چگونه انجام می‌شود؟
عمل جراحی کوله‌سیستکتومی به دو روش انجام می‌گیرد:
- کوله‌سیستکتومی به روش لاپاراسکوپی: تقریبا تمام جراحان ، روش لاپاراسکوپی را به کار می‌برند. طی این روش بیمار با فاصله کوتاهی پس از عمل جراحی می‌تواند مرخص شود و به خانه برگردد. شخص بعد از این عمل معمولا تا یک هفته بعد می‌تواند فعالیت‌های عادی و روزمره خود را انجام دهد.
- کوله‌سیستکتومی باز: زمانی که کیسه صفراملتهب شود ، عفونت کند یا زخم شده باشد، از عمل کوله‌سیستکتومی باز استفاده می‌شود. این امکان وجود دارد که جراح پس از به وجود آمدن مشکلی در عمل کوله‌سیستکتومی به روش لاپاراسکوپی از روش کوله‌سیستکتومی باز استفاده کند.
بیمار پس از این عمل جراحی ممکن است به یک هفته بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشد و احتمالا بعد از حدود یک ماه از عمل جراحی می‌تواند دوباره فعالیت‌های عادی و روزمره خود را از سر بگیرد.
بعد از برداشتن این عضو چه می‌شود؟
بعد از عمل کوله‌سیستکتومی تعداد کمی از بیماران ممکن است مدفوع شل یا آبکی داشته باشند. چنانچه گفته شد، بعد از این عمل جراحی مسیر صفرا از کبد به روده کوچک منتقل می‌شود. از آنجایی که صفرا از کیسه صفرا عبور نمی‌کند، رقیق‌تر می‌شود. البته، تغییر در عادات روده‌ای موقتی است و پس از مدتی برطرف می‌شوند. با این حال، بهتر است در صورت بروز این مشکل به پزشک معالج خود مراجعه کنید.
هر نوع عمل جراحی ،عوارض خاص خود را دارد. با این حال، عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا، به ندرت عوارض خاصی دارد. عفونت از شایع‌ترین عوارض برداشتن کیسه صفرا است که در اثر آسیب به مجاری صفراوی به وجود می‌آید. به این دلیل، ممکن است فرد پس از عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا به چند عمل جراحی دیگر برای ترمیم مجاری صفراوی نیاز داشته باشد.
درمان‌های غیر جراحی برای برداشتن عارضه
به ندرت و در شرایط خاص از درمان‌های غیر جراحی برای برداشتن سنگ کیسه صفرا استفاده می‌شود. اما به عنوان مثال، هنگامی که سنگ کیسه صفرا از جنس کلسترول باشد و فرد به بیماری خاصی مبتلا باشد که امکان انجام عمل جراحی در او نباشد، استفاده از روش غیر جراحی تنها راه‌حل باقیمانده است.
با این حال، باید به یاد داشته باشید که حتی با درمان، سنگ کیسه صفرا ممکن است دوباره برگردد. بنابراین، این امکان وجود دارد که بیمار برای مدت طولانی و حتی در مواردی تا پایان عمر درمان سنگ کیسه صفرا را پیگیری کند.
پزشک ممکن است از انواع روش‌های غیر جراحی برای برداشتن یا شکستن سنگ‌های صفراوی کلسترولی بهره ببرد:
کلانژیوگرافی آندوسکوپیک عقب‌گرد(ERCP): پزشکان برخی اوقات از ERCP برای برداشتن سنگ کیسه صفرا استفاده می‌کنند.
درمان حل‌کننده از طریق دهان: داروهای اورسودوکسی کولیک حاوی اسیدهای صفراوی هستند که می‌توانند به تجزیه سنگ کیسه صفرا کمک کنند. این داروها برای شکستن سنگ‌های کلسترولی کوچک مفیدتر هستند. ولی این را بدانید که برای شکستن سنگ‌ها نیاز به چند ماه و حتی چند سال است.
سنگ‌شکنی با موج ضربه‌ای: در این روش از موج ضربه‌ای برای شکستن سنگ کیسه صفرا بهره برده می‌شود. با این حال، پزشکان از این روش به ندرت و گاهی به همراه داروی اورسودوکسی کولیک استفاده می‌کنند.
