درباره کتاب مجربات گیلانی
«مجربات حکیم علی گیلانی» تالیف حکیم علی گیلانی (متوفی قبل از ۱۰۱۸ ق) از جمله آثار طب سنتی به زبان فارسی است.
نویسنده در این اثر در عین اختصار و ایجاز بسیاری از بیماریها را مورد بررسی قرار داده است؛ از این جهت برای بسیاری از کسانی که حوصله مراجعه به کتب مفصل پزشکی را ندارند سودمند است.
مزیت دیگر این اثر ذکر داروهایی است که تهیه بسیاری از آن برای عموم امکان پذیر است، همچنین ساخت و ترکیب آنها پیچیدگی چندانی ندارد. با این حال این اثر در مقایسه با آثار دیگر حکیم گیلانی- خصوصا شرح ارزشمند او بر قانون ابن سینا – اثری چندان علمی به نظر نمیرسد و همین امر ما را در انتساب این اثر به حکیم گیلانی دچار تردید میکند.
آشنایی با محتوای کتاب مجربات گیلانی
ساختار این اثر همانند سایر تالیفاتی است که درباره مبحث معالجات بیماریها نگاشته شده است، یعنی مؤلف از مبحث بیماریهای سر شروع میکند و با مبحث بیماریهای پوستی و تبها پایان میدهد. البته گاه ترتیب بعضی از مباحث رعایت نشده است؛ مثلا در مباحث پایانی و پس از بیماریهای پوست و مو ، معجونی به عنوان معجون زحیر ذکر میکند؛ در حالی که میبایست این معجون در مبحث معده ذکر میشد.
در این اثر بیماریهای سر ، چشم ، گوش ، بینی ، دهان و دندان ، دستگاه تنفسی ، سینه ، معده، دستگاه تناسلی ، پوست و مو و تبها مورد بررسی قرار میگیرد.
مؤلف در هر مبحث ابتدا بیماری را ذکر میکند و گاه توضیحی مختصر درباره آن و علت آن بیماری بیان میکند و سپس به مقتضای آن بیماری، چند نوع دارو برای آن بیماری تجویز میکند. از سویی دیگر نثر مؤلف در این اثر نثری گویا و بدون اغلاق و قابل استفاده برای عموم است.
