پیشگیری و درمان پرکاری تیروئید در پزشکی جدید

پرکاری تیروئید چیست؟

پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می افتد که تیروئید بیش از طبیعی هورمون ترشح می کند. معمولا دو بیماری گریوز و بازدو موجب به وجود آمدن این بیماری می گردد. علائم این بیماری عموما بالا رفتن ضربان قلب، کاهش وزن، تعرق شدید، عدم تحمل گرما. هم چنین لرزش بدن، بی قراری، ضعف عضلات،ریزش مو شدید، تورم نوک انگشتان، جداشد ناخن ها، گودی زیر چشم، کم شدن ضخامت پوست، اختلال سیستم گوارش، بزرگ شدن تیروئید، به تاخیر افتادن قاعدگی خانم ها، افزایش حجم سینه در آقایان و… میتواند باشد. معمولا روش های درمان آن با اصلاح روش های تغذیه ای و استفاده از دارو های خاص زیر نظر پزشک متخصص می تواند باشد.

آیا پرکاری تیروئید راه پیشگیری دارد؟

نمی‌توان از بروز پرکاری تیروئید جلوگیری کرد زیرا برخی از افراد بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به پرکاری تیروئید قرار دارند که این افراد به شرح زیر می‌باشند:

• زنان
• داشتن سابقه خانوادگی بیماری تیروئید
• افرادی که ۴۰ سال یا ۶۰ سال به بالا سن دارند
• افرادی که برخی مشکلات خاص از قبیل دیابت نوع یک، آنمی ناشی از کمبود ویتامین ب ۱۲ یا اختلال سیستم ایمنی را دارند
• مصرف مقادیر بالای ید از طریق مواد غذایی یا دارو

درمان پرکاری تیروئید در پزشکی مدرن چگونه است؟

مصرف دارو، ید درمانی یا جراحی تیروئید برای درمان پرکاری تیروئید از روش‌هایی هستند. که برای درمان این اختلال مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف از درمان پرکاری تیروئید این است که سطح هورمون‌های تیروئید به حالت عادی برگردد و علائم و نشانه‌های شما تسکین پیدا کند. یک روش واحد برای همه افراد کاربرد ندارد. انتخاب نوع درمان به علت بروز پرکاری تیروئید و شدت بروز این اختلال بستگی دارد. پزشک در هنگام معرفی یک روش درمانی سن و سال شما، عوارض احتمالی و آلرژی به داروها را ارزیابی خواهد کرد. و مواردی از قبیل بارداری و بیماری قلبی را بررسی می‌‌کند.

دارو درمانی 

بتا بلاکرها 

بتا بلاکرها باعث متوقف شدن روند تولید هورمون تیروئید نمی‌‌شوند اما می‌توانند تا زمانی که سایر روش‌های درمانی شروع به اثر گذاری می‌‌کنند باعث کاهش علائم و نشانه‌های شما شوند. این داروها به سرعت عمل می‌کنند تا باعث تسکین علائم و نشانه‌های پرکاری تیروئید از قبیل لرزش دست، تپش قلب و عصبانیت شوند. تعداد زیادی از افراد چند ساعت پس از مصرف این داروها احساس بهتری خواهند داشت.

داروهای ضد تیروئید  

مصرف داروهای ضد تیروئید ساده ترین روش برای درمان پرکاری تیروئید است. این داروها باعث می‌شوند غده تیروئید به تولید هورمون تیروئید کمتری بپردازد. این داروها معمولاً باعث درمان دائمی نخواهد شد. پزشک معمولاً در اکثر مواقع به تجویز متی مازول می‌‌پردازد که یک داروی ضد تیروئید است. معمولاً پزشک برای درمان پرکاری تیروئید در زنان باردار در سه ماهه اول بارداری از پروپیل تیوارسیل استفاده خواهد کرد. زیرا متی ‌مازول می‌‌تواند سلامت جنین را به خطر بیندازد که این امر معمولاً به ندرت رخ می‌دهد.

پس از آن که درمان با داروهای ضد تیروئید شروع شد چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد تا سطح هورمون‌های تیروئید عادی شود. اما فرآیند درمان می‌تواند تا چند سال ادامه پیدا کند. از داروهای ضد تیروئید برای درمان پرکاری تیروئید ناشی از التهاب غده تیروئید استفاده خواهد شد. داروهای ضد تیروئید می‌‌تواند در برخی از افراد باعث بروز عوارض شوند که برخی از آنها به شرح زیر می‌باشند:

• بروز واکنش آلرژیک از قبیل راش پوستی و خارش
• کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون که باعث کاهش مقاومت بدن به عفونت می‌شود.
• بروز نارسایی کبد در برخی موارد نادر

در صورتی که دچار هریک از علایم و نشانه‌های زیر شدید باید فوراً با پزشک خود صحبت کنید:

• خستگی
• ضعف
• درد مبهم در شکم
• از دست دادن اشتها
• راش پوستی یا خارش
• کبود شدن پوست زرد شدن رنگ پوست و سفیدی چشم که به آن زردی می‌‌گویند
• درد مداوم گلو
• تب

معمولاً پزشکان زنان باردار و زنانی که شیر می‌دهند و دچار پرکاری تیروئید هستند. را با داروهای ضد تیروئید درمان می‌کنند. زیرا این داروها ایمن‌ تر هستند و در مقایسه با سایر روش‌ها خطر کمتری برای جنین دارند.

ید درمانی  

ید درمانی یک روش موثر برای یک برای درمان پرکاری تیروئید است. در این روش شما ید- ۱۳۱ را به صورت مایع یا کپسول دریافت خواهید کرد. ید رادیو اکتیو به تدریج به تخریب سلول‌های غده تیروئید می‌پردازد که این سلول‌ها وظیفه تولید هورمون تیروئید را بر عهده دارند. ید رادیو اکتیو تاثیری بر سایر بافت‌های بدن ندارد. ممکن است شما به چند جلسه ید درمانی نیاز داشته باشید تا سطح هورمون تیروئید شما به حد عادی برسد.

در این دوران نیز داروهای بتا بلاکر تجویز می‌شوند که باعث کنترل علائم و نشانه‌های شما خواهد شد. تقریباً همه افرادی که ید درمانی می‌کنند دچار کم کاری تیروئید می‌شوند زیرا سلول‌های تولید کننده هورمون تیروئید از بین خواهند رفت. با این حال درمان کم کاری تیروئید ساده تر است و در مقایسه با پرکاری تیروئید عوارض جانبی کمتری را به وجود می‌آورد. افرادی که دچار کم کاری تیروئید هستند می‌توانند با مصرف روزانه داروهای تیروئید به طور کامل به کنترل مشکل خود بپردازند. پزشکان در زنان باردار یا زنانی که در دوران شیردهی قرار دارند از ید درمانی استفاده نخواهند کرد زیرا ید رادیو اکتیو می‌تواند باعث آسیب رساندن به تیروئید جنین شود و از طریق شیر مادر به کودک منتقل می‌شود.

جراحی تیروئید  

جراحی تیروئید روشی است که کمتر برای درمان پرکاری تیروئید مورد استفاده قرار می‌گیرد و در این روش یک بخش از تیروئید یا تمام نقاط آن تخلیه خواهد شد. گاهی اوقات پزشک از عمل جراحی برای درمان افرادی استفاده می‌‌کند که گواتر آنها بزرگ شده است. یا زنان بارداری که نمی‌توانند از داروهای ضد تیروئید استفاده کنند. قبل از عمل جراحی پزشک به تجویز داروهای ضد تیروئید می‌‌پردازد تا سطح هورمون تیروئید شما به حالت عادی برگردد. این روش درمانی از بروز یک اختلال که طوفان تیروئیدی نام دارد و به طور ناگهانی و به شدت، علائم و نشانه‌های شما بدتر می‌شود گفته می‌‌شود و در افراد رخ می‌‌دهد که دچار پرکاری تیروئید هستند و تحت بیهوشی عمومی قرار دارند.

هنگامی ‌که یک بخش از غده تیروئید خارج شود سطح هورمون‌های تیروئید به حالت عادی بر می‌گردد. اما این احتمال وجود دارد که شما پس از جراحی دچار کم کاری تیروئید شوید و به مصرف داروهای هورمون تیروئید نیاز داشته باشید. در صورتی که تیروئید شما به طور کامل تخلیه شود باید در طول زندگی خود به مصرف داروهای هورمون تیروئید بپردازید. پس از جراحی پزشک به بررسی سطح هورمون‌های تیروئید شما خواهد پرداخت.

 پس از درمان چه باید کرد؟   

پس از آنکه شما اولین دوز داروهای ضد تیروئید خود را شروع کردید باید هر ۲ تا ۶ ماه یک بار آزمایش خون بدهید و در طول درمان بلند مدت هر ۶ تا ۱۲ ماه یک بار آزمایش بدهید. پس از یک دوره درمان با داروهای آنتی تیروئید مشکل پرکاری تیروئید شما برطرف خواهد شد و این مسئله در مواردی که علت پرکاری تیروئید بیماری گریوز است صدق می‌کند.

در صورتی که علائم و نشانه‌های شما از بین رفت و تست خون تیروئید شما تا یک سال پس از درمان عادی بود به انجام معاینات بعدی به غیر از تست خون نیاز خواهید داشت. در صورتی که در آینده دچار علائم و نشانه‌های پرکاری تیروئید هستید باید به پزشک مراجعه کنید و آزمایش خون بدهید.

در صورتی که شما جراحی کرده اید یاد درمانی کرده اید باید به طور منظم آزمایش بدهید تا عملکرد تیروئید شما بررسی شود و تا یک سال پس از آن نیز آزمایش بدهید و اگر دچار کم کاری تیروئید شده باشید مشکل شما به موقع تشخیص داده شود.

علائم

در صورتی که شما دچار پرکاری تیروئید تأثیر قصد باردار شدن را دارید باید به پزشک خود اطلاع دهید و در این دوران از روش‌های ضدبارداری استفاده کنید. شما باید قبل از باردار شدن آزمایش تیروئید بدهید و این آزمایش را در اوایل دوران بارداری نیز تکرار کنید. زیرا ممکن است لازم باشد داروهایی که مصرف می‌کنید را عوض کنید و در فواصل زمانی منظم آزمایش بدهید.

قبل از مشورت با پزشک خود از مصرف داروهای ضد تیروئید خودداری کنید. خطر بارداری در پرکاری درمان نشده تیروئید بیشتر از بارداری با مصرف داروهای ضد تیروئید است. برخی از افراد در دوران پرکاری تیروئید دچار کاهش وزن یا افزایش حجم مواد غذایی مصرفی نمی‌شوند. پس از آن که به کمک روش‌های درمانی موجود تیروئید شما عملکرد بهتری پیدا کرد می‌توانید برای جلوگیری از افزایش وزن بدن مواد غذایی کمتری مصرف کنید.