همان‌طور که میدانید گیاهان دارویی امروزه نقش مهمی را در ارتقا سلامت جسمی دارند. از بین گیاهان دارویی مرزنجوش دارای خواص و کاربردهای فوق العاده بسیاری می‌باشد. استفاده صحیح از این گیاه می‌تواند برای سلامت بدن و درمان برخی بیماری‌ها نیز بسیار موثمر ثمر باشد. اما در این مقاله قرار است در خصوص گیاه مرزنجوش و خواص مرزنجوش نکاتی را بیان کنیم. آگاهی از این نکات برای استفاده هرچه بهتر از این گیاه دارویی نیاز است.
مرزنجوش چیست؟
مرزنجوش یکی از گیاهان دارویی است که به اندازه‌ی پونه‌ی کوهی (ارگانو) که رابطه‌ی بسیار نزدیکی با آن دارد؛ شناخته شده نیست، اما خواص زیادی را در خود جای داده است. در واقع خواص این گیاه به گونه‌ای است که هم برای سلامتی و هم زیبایی و پوست بسیار مفید است از این‌رو می‌توان از این گیاه به عنوان گیاهی سحر آمیز نیز یاد کرد. خاستگاه این گیاه مناطق مدیترانه است. امادر حال حاضر این گیاه در همه مناطق جای رشد خود را باز کرده است و معمولا به عنوان جایگزینی برای پونه‌ی کوهی در آشپزی استفاده می‌شود. البته از مرزن جوش برای دمنوش نیز استفاده می‌شود که طعمی عالی و خاصی را به همراه دارد. شاید این سوال برای شما پیش آید که دمنوش مرزنجوش برای چی خوبه؟ در ادامه این سوال شما را نیز پاسخ خواهیم داد.این گیاه علفی، یکساله و در بعضی مواقع دوساله با ساقه‌ای راست و شاخه و برگ‌های متقابل بیضی شکل؛ دارای طبع گرم و خشک است. گل‌های سفید و ریز آن از بغل برگ‌ها در خوشه‌های به هم فشرده‌ای می‌رویند. میوه آن به صورت فندقه و چهار قسمتی است و فقط در مناطق گرمسیری نشکیل می‌شود. تمام قسمت‌های گیاه دارای عطر دلپذیری است.
خاصیت مرزنجوش در طب سنتی
در قسمت قبل سعی کردیم به طور واضح بیان کنیم که مرزنجوش چیست و چه طبعی دارد. درباره خاصیت مرزنجوش در طب سنتی فوایدی زیادی گفته شده است که در ادامه تعدادی از آن‌ها بر خواهیم شمرد:- آشامیدن دم کرده آن بازکننده انسداد و گرفتگی های دِماغی (مغزی) و رافع سردرد سرد بلغمی و سوداوی است و زکام را قطع می کند.
- روغن آن برای سرفه، شکایت صفرا، گرفتگی معده و اختلالات گوارشی، افسردگی، سرگیجه، میگرن، سردرد عصبی، درد عصب، فلج، سرفه، آبریزش بینی استفاده می‌شود.
- برای درمان لکه‌های قرمز رنگ خونی چشم و تمام لکه‌های زیر چشم ترکیب مرزنجوش و عسل را بر زیر چشم خود بمالید.
- مرزن جوش منبع عالی فیبر بوده، صفرا و سموم سرطانزای روده‌ها را دفع می‌کند.
- خوردن دم کرده آن نشاط آور بوده و برای درد سینه، سرفه، تنگی نفس و درد قلب مفید است.
- از دیگر خواص گیاه مرزنجوش در طب سنتی از بین بردن جای جوش و سالک است. به این منظور بایستی مرزنجوش را پخته، آن را با عسل مخلوط و به صورت پماد به محل مورد نظر بمالید.
- دم کرده ۲ قاشق غذاخوری سرشاخه‌های خردشده گیاه در نیم لیتر آب جوش در درمان سیاه سرفه و سایر سرفه‌ها و اسهال به‌کار می‌برند.
- از این گیاه برای درمان اختلالات دستگاه گوارش و عفونت‌ها استفاده می‌شود.
- از اسانس این گیاه به صورت پماد، برای ضد عفونی کردن زخم‌ها استفاده می‌گردد.
- این ماده به نحو موثری اسپاسم‌های دستگاه تنفسی، روده‌ها و اسپاسم‌های عضلانی اعضای بدن را برطرف می‌کند.
- مالیدن روغن آن به صورت موضعی باعث رفع تشنجات عصبی می‌شود و عصب و عضلات را نرم می‌کند.
- خواص مرزنجوش برای مغز نیز بسیار زیاد است و برای مشکلات ناشی از مغز و یا حملات عصبی بسیار توصیه می‌شود.
- این گیاه خواص فوق العاده‌ای برای بانوان دارد و به متعادل ساختن هورمون‌های زنان و تنظیم قاعدگی آن‌ها نیز کمک می‌کند.
- توجه داشته باشید که دم کرده برگ‌های خشک شده این گیاه برای لاغری و کاهش وزن بسیار مفید است.
بیشتر بخوانید!
موارد منع مصرف و مضرات مرزنجوش
اگرچه نباید از خاصیت مرزنجوش غافل شد، اما موارد منع مصرف در خصوص این گیاه نیز وجود دارد. در ادامه تعدادی از این موارد منع مصرف را برای شما خواهیم گفت:- مصرف زیاده از حد دم کرده مرزنگوش و یا دود کردن به صورت توتون، شدیدا قلب را تحریک می‌کند. اسانس آن نیز به همین صورت باید به مقادیر کم مورد استفاده درمانی قرار گیرد.
- بیماران مبتلا به ناراحتی‌های کلیوی بایستی از مصرف مرزنجوش خودداری کنند. استفاده زیاد آن برای کلیه‌ها مضر است.
- استفاده از این گیاه در بارداری مضر بوده و منجر به سقط جنین خواهد شد. همچنین استفاده از این گیاه برای کودکان زیر پنج سال ممنوع است.
- چنانچه فردی دچار حالت تهوع، استفراغ و یا اسهال شود مصرف مرزنجوش باید متوقف گردد و از زیاده‌روی در مصرف آن بدون نظر پزشک متخصص خودداری شود.
شیوه استفاده از مرزن جوش
از این گیاه در اشکال متنوعی مانند دمنوش، عرق، مصرف در غذا و… می‌توان استفاده کرد. اما در ادامه تعدادی از شیوه‌های استفاده از این گیاه را آموزش خواهیم داد:- میتوانید آن را به عنوان یک ادویه به غذا اضافه کنید.
- ۶ گرم آن را در ۲۰۰ سی‌سی آب جوش ۲۰ دقیقه دم کرده صاف نموده با عسل شیرین کنید.
- روغن مرزنجوش: ۵۰ گرم آن را در ۲۵۰ گرم روغن زیتون مخلوط کرده در یک شیشه دربدار محکم ریخته شیشه را در آب جوش گذاشته به مدت ۳ ساعت آهسته در آب بجوشد سپس صاف نموده
