تقریبا ۷۵٪ از زنان هر ماه حداقل یک نشانه از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) را تجربه می کنند. بروز این سندرم اغلب در اواخر دهه دوم و اواسط دهه چهارم در زندگی زنان رخ می دهد. بسیاری از زنان، مبتلا به این سندروم هستند، اما خودشان از آن بی‌خبرند.
این سندروم در برخی موارد، خفیف است و مشکل جدی ایجاد نمی‌کند، درحالی‌که در موارد شدید می‌تواند زندگی روزمره‌ی یک زن و حتی اطرافیان او را مختل کند. پیشنهاد می کنیم با ما در ادامه این مطلب از مجله اینترنتی طبایع، همراه شوید تا با سندرم پیش از قاعدگی و روش های درمان آن در طب سنتی آشنا شوید.
سندرم پیش از قاعدگی چیست؟
- بسیاری از خانم‌ها (به خصوص با مزاج سرد) از یک هفته تا چند روز قبل از رخ دادن قاعدگی دچار بی‌حوصلگی، کاهش آستانه تحمل، پرخاشگری، اختلال خواب، دل‌درد، کمردرد و افزایش بروز جوش در صورت و پشت و …. می‌شوند، به این اختلالات پیش از قاعدگی که معمولاً هر ماه اتفاق می‌افتند، سندروم پیش از قاعدگی یا PMS می‌گویند.
- خانم‌ها در هر سنی که باشند، میتوانند دچار نشانگان پیش از قاعدگی یا سندرم پیش از قاعدگی (PMS) شوند ولی به‌طور کلی، ابتلا به این سندرم در سنین 30 تا 40 سالگی بیشتر شایع است.
علل بروز سندرم قاعدگی
علت دقیق ایجاد این سندرم مشخص نیست. ولی از دیدگاه طب‌سنتی، این مساله در افرادی که دچار سردی و خشکی مزاج هستند، بیشتر دیده می‌شود و با ابتلا به این سندرم، حالت سردی و خشکی در مغز و اندام‌های بدن نیز تشدید خواهد شد،
در ضمن این سندرم با تغییر در میزان هورمون ها در هفته قبل از شروع خونریزی ارتباط دارد. عوامل موثر دیگر نیز عبارتند از:
- رژیم غذایی نامناسب
- استرس
- سموم محیطی
- عوامل ارثی
بیشتر بخوانید!
علائم شایع سندرم پیش از قاعدگی
PMS یا سندرم پیش از قاعدگی، با انواع مختلفی از علائم جسمی و روحی مانند موارد زیر خود را نشان می‌دهد:
- نفخ شکم
- اختلال خواب
- سردرد میگرنی
- گرفتگی عضلات شکم
- نوسانات خلقی
- تحریک پذیری
- افزایش اشتها و میل به خوردن غذاهای شور یا شیرین
- درد شکم
- یبوست
- آکنه
- متورم و حساس شدن پستان ها
- درد در ناحیه پشت قفسه سینه
- افزایش وزن
- احساس درد و خستگی در عضلات و مفاصل بدن،
- خستگی
- برخی از خانم‌ها نیز با مشکلاتی چون اضطراب، تحریک‌پذیری، کاهش تمرکز، افزایش میل به گریه، عدم اعتماد به نفس، احساس فراموشی و حتی میل به خودکشی مواجه می‌شوند.
- بعضی از خانم‌ها، تمام علائم را میتوانند داشته باشند ولی خانم‌هایی هم هستند که تنها چند علامت را در زمان نزدیک شدن به قاعدگی خود تجربه می‌کنند.
مراقبت های ضروری برای کنترل و بهبود سندرم پیش از قاعدگی
- باید توجه داشته باشید که در صورت کمبود ذخایر آهن، ویتامین دی و …. بروز علائم سندرم پیش از قاعدگی، شدیدتر خواهد بود پس حواستان به تامین ریز مغذی‌ها باشد.
- خواب به موقع و نداشتن شب‌بیداری نیز به کنترل این حالات کمک زیادی می‌کند.
- در رژیم غذایی خود از یک هفته مانده به عادت ماهیانه غذاهای پر فیبر مانند آش سبزی و سوپ و آش جو و گندم را لحاظ بگنجانید و اگر زیاد جوش می‌زنید خرما، ارده، پسته و … را در این یک هفته تا باز شدن خون قاعدگی میل نکنید.
- از یکی دو روز قبل از ایجاد سندرم پیش از قاعدگی حمام طولانی و استخر نداشته باشید.
- از آنجایی که ممکن است سندرم پیش از قاعدگی ناشی از غلبه سردی و تبلور بلغم در بدن باشد، خوراکی‌هایی با طبع گرم خصوصاً شب‌ها مصرف کنید.
- اگر پرخاشگری و افکار ناراحت‌کننده شما را در این دوران آزار می‌دهد ضمن توضیح وضعیت خود برای دیگر اعضای خانه، دمنوش های طب سنتی ایران مانند گل‌گاوزبان نیز بنوشید.
- از مصرف غذاهایی که تولید سودای غیر طبیعی یا زیاد می‌نمایند مانند گوشت گاو ، سوسیس، کالباس، غذاهای کنسروی و مانده، نوشابه، قارچ، عدس، بادمجان، ترشیجات پرهیز نمایید.
- از مصرف غذاهایی که خون غلیظ یا بلغم غیر طبیعی تولید می کنند مانند ماکارونی، لازانیا، خیار، گوجه فرنگی، ماهی، ماست وانواع مواد با مزاج سرد وتر و لزج اجتناب نمایید.
- از شست وشو با آب سرد بعد از هر بار دفع ادرار و مدفوع و همچنین از حمام کردن و هرنوع شست و شوی اضافه در زمان قاعدگی تا حد امکان خودداری کنید.
- به طور کلی از پوشیدن شلوارهای تنگ به خصوص شلوارهای جین تنگ پرهیز نمایید. چرا که به کمر، پهلو، کشاله ران فشار می آورند و خون رسانی به تخمدان و رحم را کاهش می دهد، همچنین عدم تبخیر کافی از طریق این شلوارها محیط مناسب برای رشد قارچها را فراهم می‌کند.
- از پوشیدن لباس های کوتاه که روی ناحیه کمر و پهلوها را نمی پوشانند اجتناب کنید، زیرا این امر منجر به افزایش سردی بخش های داخلی مجاور این نواحی می گردد.
- مصرف نمک خود را محدود کنید زیرا نمک زیاد باعث احتباس آب می شود.
- مصرف غذاهای فرآوری شده و قندهای تصفیه شده را کاهش دهید.
- رژیم کم چرب را دنبال کنید.
- غذاهای غنی از ویتامین B مانند تخم مرغ، شیر، مرغ، ماهی، سویا، سبزیجات برگ دار، غلات کامل، گندم، بذر گندم، آجیل و دانه های مختلف مصرف کنید.
- تحقیقات نشان می دهد که زنانی که از رژیم غذایی غنی از ویتامین B استفاده می کنند احتمال ابتلا به سندرم پیش از قاعدگی در آن ها کمتر است.
- فیبر بیشتری را در رژیم غذایی خود قرار دهید. زیرا این ماده باعث پاکسازی روده از استروژن می شود.
- مقدار زیادی مایعات بنوشید اما نوشیدنی های کافئین دار و الکلی مصرف نکنید.
- سیگار نکشید.
- استرس تان را با استفاده از تکنیک های آرام بخش مدیریت کنید.
درمان سندروم پیش از قاعدگی در طب سنتی
- هیچ درمان واقعی برای PMS وجود ندارد، اما شما می توانید از برخی از روش های طبیعی و آسان برای درمان سندرم پیش از قاعدگی استفاده کنید. اگر علائم شما شدیدتر است و فعالیت های روزمره شما را مختل می کند، با پزشک مشورت کنید.
- خانم‌ها علاوه بر استفاده از گیاهان دارویی در قالب دمنوش، باید یک رژیم غذایی سالم و ورزش به‌صورت مداوم را نیز در برنامه زندگی خود در نظر داشته باشند.
ورزش
- ورزش منظم برای کاهش سندرم پیش از قاعدگی بسیار توصیه می شود.
- اگر چه تحقیقات بیشتری برای تأیید این ادعا ضروری است، اما مطالعات اندک انجام شده نشان می دهد که ورزش می تواند برخی علائم، به ویژه درد و تغییرات خلقی را کاهش دهد.
- فعالیت بدنی باعث کاهش استرس، بهبود خلق و خوی، افزایش متابولیسم بدن، کاهش وزن و بهبود سلامت کلی شما خواهد شد.
- زنان باید حداقل ۴ یا ۵ بار در هفته و هر بار ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط داشته باشند.
- چند بار در هفته نیز می توان ورزش شدید انجام داد.
- در هر هفته دو جلسه ورزش های تقویتی عضلانی نیز ضروری است.
- بعضی از زنان پس از استفاده از برنامه ورزشی هوازی، بهبود علائم خود را گزارش کرده اند.
- توجه: حتما قبل از شروع برنامه ورزشی در مورد مفید بودن آن برای شما از پزشک سوال کنید و هرگز بیش از حد ورزش نکنید.
زنجبیل
- برخی خانم‌ها پیش از قاعدگی، دچار مشکلاتی چون سرگیجه، تهوع، استفراغ می‌شوند که این مساله برای‌شان بسیار آزاردهنده است.
- این دسته از خانم‌ها میتوانند برای برطرف‌کردن این مشکل از زنجبیل کمک بگیرند. زنجبیل در حالت تهوع‌های ناشی از دریازدگی، سفرهای هوایی و بارداری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- برای برطرف کردن حالت تهوع و استفراغ ناشی از سندرم پیش از قاعدگی باید 2 تا 4 گرم (معادل یک قاشق مرباخوری) زنجبیل را در یک لیوان آب جوش دم و بعد از صاف کردن استفاده کرد.
- علاوه بر این، ترکیب زنجبیل با چای و دارچین نیز می‌تواند مفید باشد. همچنین می‌توان یک برش زنجبیل تازه را به همراه لیموترش، نعنا ( 7 تا 10 عدد برگ نعنای تازه) و یک قاشق مرباخوری عسل در یک قوری آب‌جوش به مدت 20 دقیقه دم کرد.
- این دمنوش طعم مطبوعی دارد و با داشتن خاصیت آرامبخشی، می‌تواند تحریک‌پذیری، حالت‌های عصبی و حساس بودن را در خانم‌ها برطرف کند.
بهار نارنج
- اضطراب، عصبی بودن و افسردگی، برخی مشکلات ناشی از سندرم پیش از قاعدگی محسوب می‌شود که برای رفع این مشکلات می‌توان از گیاه و عرق بهار نارنج بهره گرفت.
- بهارنارنج می‌تواند به تقویت اعصاب کمک کند، در واقع این گیاه یک ضد تشنج عصبی محسوب می‌شود.
- یکی دیگر از مشکلاتی که خانم‌های مبتلا به سندرم قاعدگی به آن مبتلا هستند، اختلال خواب (معمولا بی‌خوابی) است، مصرف این گیاه می‌تواند به رفع این مشکل نیز کمک کند.
- ترکیب دو گرم (معادل یک قاشق چایخوری) از گیاه بهارنارنج در یک استکان آب‌جوش و دم کردن آن می‌تواند یک دمنوش مفید را به شما بدهد و در صورت افزودن عسل و آویشن به این دمنوش می‌توانید تاثیر آن را بهبود دهید.
گیاه 5 انگشت
- یکی از بهترین گیاهانی که برای درمان مشکلات ناشی از سندرم پیش از قاعدگی می‌توان از آن کمک گرفت، گیاه پنج انگشت است.
- این گیاه را با نام‌های دیگری چون فلفل بیابانی و ویتاگنوس می‌شناسند و به‌دلیل داشتن اثرات شگفت‌انگیزی که روی خانم‌ها می‌گذارد، به آن گیاه پنج انگشت نیز می‌گویند.
- مصرف این گیاه در تنظیم هورمون‌ها تاثیرگذار است و باعث بالا بردن پرولاکتین می‌شود که همین مساله به کاهش درد پستان‌ها کمک می‌کند.
- این گیاه علاوه بر این‌که در بهبود افراد مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی مفید است، می‌تواند به افرادی که دچار اختلالات قاعدگی هستند نیز کمک کند، البته برای این منظور باید به‌طور مداوم و طولانی مدت از این گیاه استفاده کرد.
- استفاده از ویتاگنوس به درمان ورم و عفونت رحم نیز کمک می‌کند و برای درمان ضخیم شدن دیواره رحم نیز مفید است.
- از دیگر مزایای این گیاه می‌توان کاهش خونریزی و کاهش عوارض یائسگی را نام برد.
- این گیاه توسط شرکت‌های داروسازی به‌صورت قرص و قطره به فروش می‌رسد با این حال تهیه دمنوش آن در منزل بهتر است.
- برای این منظور باید یک قاشق مرباخوری از گیاه خشک شده را با آب‌جوش ترکیب و پس از دم‌کشیدن به مدت 10 دقیقه صاف کرد و نوشید.
- در صورت تمایل می‌توان در زمان مصرف به دمنوش عسل اضافه کرد و هنگام قاعدگی می‌تواند بسیار مفید باشد.
گل قاصدک
- یکی دیگر از مشکلات سندرم پیش از قاعدگی، جمع شدن آب در زیر پوست بدن و اندام‌هاست که می‌تواند باعث دردناک شدن و تورم اندام‌ها شود.
- برای رفع این مشکل، باید مصرف نمک را محدود کرد. علاوه بر این، مصرف گل قاصدک به شکل دمنوش می‌تواند مفید باشد.
- یک قاشق مرباخوری تا یک قاشق غذاخوری از گل قاصدک در یک استکان آب‌جوش و دم کشیدن آن به مدت 10 تا 15دقیقه، باعث درست شدن این دمنوش می‌شود که باید آن را ناشتا نوشید.
- خانم هایی که از تورم و درد اندام ها رنج می‌برند باید برای کاهش درد، میتوانند از جوانه گندم نیز استفاده کنند.
اسطوخودوس
- مصرف اسطوخودوس برای خانم هایی که به مشکل بی خوابی و افسردگی پیش از قاعدگی مبتلا هستند پیشنهاد می‌شود.
- اسطوخودس همچنین می تواند مشکلات گوارشی را برطرف کند و نفخ شکم و گاز ناشی از آن را از بین ببرد.
- بسیاری از خانم های مبتلا به سندروم پیش از قاعدگی با مشکلات گوارشی مواجه هستند، در نتیجه استفاده از اسطوخودوس به آنها پیشنهاد می‌شود.
- اسطوخودوس مقوی معده هم است. ریختن گل تازه اسطوخودوس در بالش خاصیت آرام بخش دارد. 2 گرم اسطوخودوس را باید به مدت 10 دقیقه در یک استکان آب جوش دم کرد و قبل از خواب نوشید.
دارچین
- دارچین دارای خواص ضد التهابی و ضد اسپاسم است که به کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی مانند گرفتگی عضلات کمک می کند.
- این ماده حاوی مواد مغذی مانند کلسیم، منگنز و آهن است. دارچین برای هضم و کنترل قند خون نیز مفید است.
- ½ تا ۱ قاشق چای خوری پودر دارچین را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید.
- کمی شیر و عسل نیز به آن اضافه کنید و بگذارید چند دقیقه بجوشد.
- این چای را هر روز و حداقل یک هفته قبل از شروع قاعدگی بخورید.
منبع: کانال مثبت سلامتی – دکتر الهام اختری (متخصص طب سنتی ایرانی) و مجله همشهری تندرستی
