درباره کتاب شرح الاسباب و العلامات
«شرح الاسباب و العلامات»، شرحی مزجی بر کتاب «الاسباب و العلامات» حکیم نجیب الدین سمرقندی است که به قلم نفیس بن عوض کرمانی در سال ۸۲۷ ق به اتمام رسیده است.
سمرقندی این اثر را با عنوان تلخیص قانون ابن سینا در بحث اسباب و علامات امراض جمع آوری کرده است تا در سفر به همراه داشته باشد و به هنگام ضرورت از نکات کلیدی آن بهره مند گردد. ایجاز و اختصار این نگاشته باعث آن شده که مورد توجه بسیاری از پزشکان قرار گیرد و آنها دانستهها و تجربیات خود را به عنوان شرح پیرامون این اثر بنگارند.
شرح نفیس کرمانی یکی از مهمترین این شروح که به همین انگیزه نگاشته شده است. اهمیت این شرح تا بدان جاست که دو قرن پس از تالیف آن، حکیم ارزانی هنگامی که قصد نگارش تالیفی در طب دارد، به ترجمه این شرح میپردازد. شاهد دیگر بر اعتبار و اتقان این اثر مقبولیت آن در بین صدها اثری است که در زمینه طب سنتی نگاشته شده است تا جایی که توانسته در کنار کتاب « قانون » ابن سینا به عنوان کتاب درسی و متنی آموزشی مورد توجه قرار گیرد.
آشنایی با محتوای کتاب شرح الاسباب و العلامات
کتاب شرح الاسباب و العلامات در ۲۹ باب و ۳۷۹ فصل نگاشته شده است. هر باب از این کتاب دارای فصولی متعدد است که در هر فصل از آن به بیماری خاصی اشاره میشود. مؤلف در این اثر همانند بسیاری از کتب مشابه در طب سنتی که به مبحث بیماریها و درمان آنها پرداختهاند، از بیماریهای سر شروع میکند و بیماریهای هر بخشی از بدن را در بابی جداگانه مورد بحث و کنکاش قرار میدهد.
به طور کلی این اثر را میتوان در دو بخش بررسی کرد:
- یک بخش، شرح عبارات و توضیح کتاب «الاسباب و العلامات» است که گاه به توضیح کلمه و یا نشان دادن مرجع ضمیری و یا بیان و تفسیر عبارتی خلاصه میشود.
- بخش دیگر، نکاتی است که مؤلف بر اساس نگاشتههای پیشینیان بر کتاب میافزاید و یا تحقیقاتی است که خود بدان دست یافته است.
