در پست امروز قصد داریم قائم مقام شراب را از قول بوعلی سینا برای شما معرفی کنیم؛ در کتاب‌های طب ایرانی، واژه « قائم مقام » درباره یک سری از ترکیبات و داروها به کار برده شده است؛ یعنی اگر به فلان دارو دسترسی ندارید، این را به جای آن می‌توانید استفاده کنید و از فوایدش سود بجویید. یعنی همان جایگزین در جمیع افعال.
شراب از نگاه طب سنتی ایرانی
شراب یک نوشیدنی الکلی است که از از تخمیر انگور له شده به وسیله انواع مخمر که شکر موجود در انگور را به الکل تبدیل می‌کنند بدست می‌آید.خاصیت شیمیایی طبیعی انگور به‌گونه‌ای است که می‌تواند بدون افزودن شکر، اسید، آنزیم یا دیگر افزودنی‌ها تخمیر شود.
در کتب معتبر طب سنتی ایرانی، برای بیان مشروبات الکلی از دو واژه «خمر و شراب» استفاده شده است. طبع شراب به حسب رنگ طعم، رایحه، رقیق بودن و غلیظ بودن و تازگی و کهنگی آن در گرمی، سردی، تری و خشکی مختلف است،اما در کل گرم می‌باشد.
شراب برحسب رنگ و غلظت و مزاج و … هم برای بدن خوبی دارد و هم بدی که البته بدی‌هایش به خوبی‌هایش می‌چربد و بر اساس منابع معتبر طب سنتی ایرانی، حکمای این مکتب طبی، مصرف شراب را به دلیل این که مضراتش نسبت به منافعش بیشتر بوده است، از قدیم الایام جایز نمیدانستند.
از طرفی ماده‌ای که در شراب وجود دارد و سبب بهبود برخی بیماری‌ها می‌شود، در خود انگور هم وجود دارد، پس از خود انگور هم می‌توان بهره برد.
عوارض مصرف شراب
طبق مطالعات مصرف هر میزان از مشروبات الکلی می‌تواند:
- خطر کبد چرب، سرطان سینه، معده، پانکراس، کولورکتال، کبد و … را افزایش دهد.
- موجب از بین رفتن قوه خرد و عقل شود.
- تجمع چربی در بدن، کبد و قلب را افزایش دهد.
- و در اثر مصرف طولانی مدت موجب انسداد عروق قلبی و افزایش احتمال ابتلا به دیابت شود.
پس در ادامه به معرفی قائم مقام شراب از قول بوعلی سینا می‌پردازیم:
هیچ وقت برای درمان به دنبال ترکیبات عجیب و غریب نباشید!
در کتاب‌های طب سنتی ایرانی تا دلتون بخواد، ترکیب دارویی وجود دارد، که روی بسیاری از آن‌ها کار و تحقیق صورت نگرفته است تا شرایط، نحوه مصرف و دوز دقیق آن با توجه به شرایط فرد مشخص گردد، در نتیجه نمی‌شود همینطوری کتاب‌ها را باز کنیم یک فرمول را انتخاب کنیم و به همه تجویز نماییم.
در حالی که خیلی‌ها به دنبال ترکیبات عجیب و غریب هستند تا به هر قیمتی شده بیمار را به اصطلاح درمان کنند.
قائم مقام شراب به جز در مستی
یکی از اساتید مطرح مفردات دارویی (استاد کمالی نژاد) سال‌هاست که به شیوه ساده‌تر وفادار هستند و در بین این همه ترکیبات متنوع و گاهاً خیلی عجیب و غریب یک ترکیب خوب از سه مفرده دارویی فرموله کردند، این دارو به تولید هم رسیده است:
حالا بریم سراغ این داروی غذایی:
شیخ الرئیس بوعلی سینا می‌فرماید شیره انگور با آب سیب و قدری برگ ریحان در جمیع افعال، قائم مقام شراب است به جز در مستی.
بر اساس نظر عقیلی خراسانی در کتاب مخزن الادویه، میوه سیب دارای طبیعت گرم و تر بوده و مفرح و مقوی دل و دماغ و جگر است و جهت خفقان و عسرالنفس و تقویت فم معده و تنبه اشتها نافع می‌باشد. شیره انگور دارای طبیعت گرم و تر و مولد خون صالح است و ترکیب این دو همراه با ریحان در جمیع افعال قائم مقام خمر است سوای اسکار (مستی).
البته این ترکیب یک مفرده دیگر هم دارد (اسپند به مقدار کم) که به دلیل این که می‌تواند برای کبد آسیب رسان باشد، استاد مربوطه در فرمول دارویی آن را حذف کردند.
نکته مهم
ترکیبی که جناب بوعلی سینا معرفی کردند هم ملاحظاتی دارد که نمی‌شود به میزان زیاد و به مدت طولانی استفاده گردد، اما متاسفانه بعضی از افراد در مصرف شیره انگور، افراط می‌کنند که خودش ضررهایی برای بدن ایجاد می‌کند.
معرفی نوع دارویی این ترکیب
این دارو حتی به تولید هم رسیده است و نام آن شربت پریحان (شربت سوران یا شربت سیب و ریحان) مربوط به شرکت سنابل دارو است.
توضیحات
این شربت فراورده ای برگرفته از طب سنتی ایران است که از سیب (Malus domestica L)، ریحان (Ocimum Basilicum L) و شیره انگور (Vitis vinifera L) به روش علمی تهیه و فرموله شده است.
موارد مصرف
اشتها آور، تقویت کننده قوا (تونیک)، نشاط آور، ضد افسردگی واضطراب، برطرف کننده تنش های عصبی می‌باشد.
هشدار در مصرف
- در افراد گرم مزاج با احتیاط مصرف شود.
- مصرف در دوران بارداری و شیردهی: مانعی ندارد و می تواند باعث افزایش شیر شود اما بهتر است با پزشک مشورت گردد.
نحوه مصرف
درست است که در بروشور آن نحوه و میزان مصرف مشخص گردیده است:
- بزرگسالان (بالای ۱۲ سال): روزی سه بار هربار یک قاشق غذاخوری نیم ساعت بعد از غذا ( ۳۰ میلی لیترروزانه)
- کودکان ۴ تا ۱۲ سال: روزی سه بار هربار یک قاشق مرباخوری نیم ساعت بعد از غذا ( ۱۵ میلی لیتر روزانه).
اما استفاده غیر اصولی و بدون کنترل آن نیز ممکن است مانند هر داروی دیگری، عوارض خود را داشته باشد بنابراین میزان و نحوه مصرف این شربت را بهتر است پزشک با توجه به شرایط و مزاج شما تجویز نماید.
منبع
با سپاس از خانم دکتر طاهره امیریان
آزاده بیرقیان
سلام دوست من. با اینکه یکی از بهترین سایت ها در طب سنتی هستید ولی انتظار نداشتم که بنا به مصلحت، مبحث شراب در کتب طب سنتی و آراء اطباء بویژه حکیم پورسینا را اینچنین منکر شوید. می دانم که خودتان بهتر از هر کسی می دانید که شراب در طب سنتی جایگاهی ویژه در درمان دارد. به اندازه کافی سانسور های نابخردانه در کتب و منابع طبی ارزشمندمان اعمال شده لطفا اگر شجاعت بیان حقایق را ندارید لا اقل تیشه به ریشه آن نزنید.