معرفی کتاب قرابادین کبیر (ذخائر التراکیب)

درباره کتاب قرابادین کبیر (ذخائر التراکیب)

«قرابادین کبیر» یا ذخائر التراکیب که بیشتر از آن با عنوان قرابادین کبیر و یا قرابادین عقیلی یاد می‌شود، به قلم محمدحسین عقیلی در سال ۱۱۹۵ ق به رشته تحریر در آمده است. این کتاب به بیان ساخت داروهای مرکب در طب سنتی اختصاص دارد.

آشنایی با محتوای کتاب قرابادین کبیر (ذخائر التراکیب)

کتاب مشتمل بر یک مقدمه و ۲۸ بخش است. هر یک از بخش‌های کتاب خود شامل چند فصل است. بخش‌های کتاب به جهت سهولت دسترسی به ترتیب حروف الفبا منظم شده است.

شیوه مؤلف در بیان ساخت داروها چنین است که در ابتدا منافع دارو را ذکر و سپس در ذیل عنوان «صنعت آن» شیوه ساخت دارو را بیان کرده است. مؤلف در این قسمت، اجزاء تشکیل دهنده هر دارو، مقدار هر جزء و طریقه ترکیب اجزاء را متذکر شده و در آخر مقدار مصرف هر دارو -واحیانا زمان مصرف آن را- متذکر شده است.

فصول کتاب به شرح زیر است:

1. در بیان غذا و دوا و ذوالخاصیه
2. در بیان مرکب و القوی و ذوالخاصیه
3. در بیان مزاج و اقسام امزجه
4. در بیان طرق معرفت امزجه ادویه و اغذیه
5. در بیان احتیاج به ترکیب ادویه
6. در بیان کیفیت ترکیب ادویه
7. در بیان معرفت درجات امزجه ادویه مرکبه و طریق استخراج آنها
8. در بیان طریق استخراجات مقادیر شربات
9. در بیان اعمار بعض ادویه مفرده و مرکبه و خواص آنها
10. در بیان زمان ادراک و مدت اعمار بعضی ادویه مرکبه
11. در بیان سبب اختلاف اقوال اطبا در ماهیت و خواص ادویه
12. در بیان طریقه اخذ ادویه و حفظ آنها
13. در بیان آداب طعام خوردن و آب نوشیدن و اطمعه که جمع آنها با هم مناسب نیست
14. در بیان احراق بعض ادویه و تحمیص و تشویه و قلی و تدبیر و غسل آنها
15. در بیان معرفت افعال ادویه مفرده و خواص آنها
16. در بیان بعض اصلاحات طبیه
17. در بیان حدود امراض بترتیب حروف تهجی
18. در بیان اوزان و مکائیل صغار و کبار شرعیه و طبیه و اهل ایران و هندوستان و تطبیق بعضی با بعضی
19. در بیان بعض امور تعلقه بنجوم و طبیعیان
20. در بیان اسناد طب خال والد ماجد و والد مولف