پارکینسون یک بیماری عصبی پیشرونده است که عمدتاً بر حرکت فرد تأثیر میگذارد. این بیماری به تدریج سلولهای عصبی موجود در بخش خاصی از مغز که وظیفه تولید دوپامین را بر عهده دارند، از بین میروند. دوپامین یک ماده شیمیایی است که نقش مهمی در انتقال پیامهای عصبی مرتبط با کنترل حرکت دارد. کاهش سطح دوپامین منجر به مشکلاتی در هماهنگی و کنترل حرکات بدن میشود.
دلیل اصلی از بین رفتن سلول های عصبی تولید کننده دوپامین سوال مهمی است که هنوز برای آن پاسخی پیدا نشده است و هنوز مشخص نیست از بین رفتن سلول های عصبی در رابطه با این بیماری چطور شکل می گیرد به نظر می رسد ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی باعث بروز این بیماری می شود .
علت به وجود آمدن پارکینسون
علت دقیق بیماری پارکینسون هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در این بیماری نقش دارند. برخی از موارد پارکینسون به دلیل جهشهای ژنتیکی خاص به وجود میآیند، اما این موارد کمتر شایع هستند. عوامل محیطی نیز ممکن است در بروز بیماری نقش داشته باشند. تماس با مواد شیمیایی خاص، مانند آفتکشها و فلزات سنگین، میتواند خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش دهد. همچنین، عوامل دیگری مانند سن بالا و سابقه خانوادگی نیز میتوانند خطر بروز این بیماری را افزایش دهند.
علائم و عوارض شایع پارکینسون چیست ؟
بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی پیشرونده است که به تدریج باعث بروز علائم مختلفی در فرد میشود. این علائم معمولاً به دو دسته علائم حرکتی و غیرحرکتی تقسیم میشوند.
علائم حرکتی
1. لرزش :این علامت معمولاً در دستها، پاها، یا انگشتان به صورت لرزش آرام و غیرارادی ظاهر میشود. لرزش ممکن است در حالت استراحت بیشتر باشد و با حرکت کاهش یابد.
2. سفتی عضلات : عضلات بدن به خصوص در نواحی گردن و شانهها ممکن است سفت و سخت شوند، که میتواند باعث محدودیت حرکت و درد شود.
3. کندی حرکت (برادیکینزی): افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است دچار کندی حرکت شوند که باعث دشواری در انجام کارهای روزمره مانند بستن دکمهها یا نوشتن میشود.
4. اختلال در تعادل و هماهنگی: مشکلات تعادلی و افزایش خطر افتادن از دیگر علائم شایع پارکینسون است. این مشکل ممکن است با پیشرفت بیماری شدیدتر شود.
5. تغییر در نحوه راه رفتن: افراد مبتلا ممکن است قدمهای کوتاه و نامنظم بردارند و بدن آنها به جلو خم شود. همچنین ممکن است دچار مشکل در شروع حرکت یا توقف شوند.
علائم غیرحرکتی
1. اختلالات خواب: افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است دچار مشکلاتی مانند بیخوابی، خواب بیقرار، و کابوسهای شبانه شوند.
2. اختلالات شناختی: این شامل مشکلات حافظه، تمرکز، و تصمیمگیری میشود. در مراحل پیشرفتهتر بیماری، ممکن است دمانس (زوال عقل) نیز بروز کند.
3. افسردگی و اضطراب: این اختلالات روانی در بسیاری از بیماران پارکینسون مشاهده میشود و میتواند کیفیت زندگی آنها را تحت تأثیر قرار دهد.
4. مشکلات گوارشی: یبوست یکی از مشکلات شایع در افراد مبتلا به پارکینسون است. همچنین ممکن است مشکلات بلع نیز ایجاد شود.
5. کاهش حس بویایی: کاهش یا از دست دادن حس بویایی یکی از علائم اولیه پارکینسون است که ممکن است قبل از بروز علائم حرکتی ظاهر شود.
6. درد و ناراحتی: دردهای مزمن و ناراحتیهای عضلانی میتواند بخشی از تجربه روزمره افراد مبتلا به پارکینسون باشد.
عوارض جانبی
عوارض جانبی پارکینسون میتواند ناشی از خود بیماری یا از درمانهای دارویی باشد. داروهایی که برای کنترل علائم پارکینسون استفاده میشوند، ممکن است عوارضی مانند تهوع، افت فشار خون، مشکلات روانی (مانند توهم و هذیان)، و اختلالات حرکتی (مانند دیسکینزی) ایجاد کنند. همچنین پیشرفت بیماری میتواند منجر به بروز عوارضی مانند عدم توانایی در انجام فعالیتهای روزمره، نیاز به مراقبتهای طولانیمدت، و افزایش خطر افتادن و شکستگی استخوانها شود.
مدیریت علائم و عوارض پارکینسون نیازمند یک رویکرد چندجانبه است که شامل داروها، فیزیوتراپی، تغییرات سبک زندگی، و در برخی موارد جراحی میشود. همکاری نزدیک با پزشک متخصص میتواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند و عوارض را به حداقل برساند.
درمان پارکینسون با قرص بی پریدین
بیپریدین (Biperiden) یکی از داروهای آنتیکولینرژیک است که در درمان علائم بیماری پارکینسون مورد استفاده قرار میگیرد. این دارو با مسدود کردن اثرات استیلکولین، که یک ناقل عصبی مهم در سیستم عصبی مرکزی است، به کاهش علائم پارکینسون کمک میکند. به ویژه، بیپریدین در کاهش لرزش (ترمور) و سفتی عضلانی (ریجیدیتی) که از علائم شایع این بیماری هستند، مؤثر است.
بیپریدین با مهار گیرندههای استیلکولین در مغز، تعادل ناقلهای عصبی را بهبود میبخشد. در بیماری پارکینسون، کاهش سطح دوپامین منجر به افزایش نسبی فعالیت استیلکولین میشود که باعث بروز علائمی مانند لرزش و سفتی عضلانی میشود. بیپریدین با مسدود کردن اثرات استیلکولین، این عدم تعادل را کاهش میدهد و به این ترتیب به بهبود علائم کمک میکند.
پزشکان معمولاً با دوزهای پایین بیپریدین برای درمان پارکینسون شروع میکنند و به تدریج دوز را افزایش میدهند تا به دوز مؤثر برسند، در حالی که به حداقل رساندن عوارض جانبی مد نظر قرار میگیرد.
بیمارانی که بیپریدین مصرف میکنند باید به طور منظم توسط پزشک معاینه شوند تا هرگونه عوارض جانبی احتمالی مورد بررسی قرار گیرد و دوز دارو در صورت نیاز تنظیم شود. همچنین، قطع ناگهانی مصرف بیپریدین میتواند منجر به تشدید علائم پارکینسون شود، بنابراین کاهش دوز باید به تدریج و تحت نظارت پزشک انجام شود.
قرص بیپریدین یکی از ابزارهای مهم در مدیریت علائم پارکینسون است، اما باید با دقت و با توجه به شرایط خاص هر بیمار استفاده شود. همکاری نزدیک بین بیمار و پزشک میتواند به بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کند و عوارض جانبی را به حداقل برساند.
داروهای مهم درمان پارکینسون
در حال حاضر درمان قطعی برای پارکینسون وجود ندارد، اما داروهایی وجود دارند که میتوانند علائم بیماری را کنترل کنند و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشند. برخی از داروهای مهم در درمان پارکینسون عبارتند از:
- لوودوپا (Levodopa): این دارو یکی از مؤثرترین داروها برای کاهش علائم پارکینسون است. لوودوپا در بدن به دوپامین تبدیل میشود و به جبران کمبود این ماده شیمیایی در مغز کمک میکند. لوودوپا معمولاً به همراه کاربیدوپا (Carbidopa) تجویز میشود که به جلوگیری از تبدیل لوودوپا به دوپامین در خارج از مغز کمک میکند.
- آگونیستهای دوپامین: این داروها به تقلید از عملکرد دوپامین در مغز کمک میکنند و شامل داروهایی مانند پرامیپکسول (Pramipexole) و روپینیرول (Ropinirole) میشوند. این داروها ممکن است به تنهایی یا به همراه لوودوپا استفاده شوند.
- مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز B (MAO-B inhibitors): این دسته از داروها با جلوگیری از تجزیه دوپامین در مغز، به افزایش سطح آن کمک میکنند. مثالهایی از این داروها شامل سلجیلین (Selegiline) و راساگیلین (Rasagiline) هستند.
- مهارکنندههای COMT: این داروها مانند انتاکاپون (Entacapone) با جلوگیری از تجزیه لوودوپا، مدت زمان اثر آن را افزایش میدهند.
استفاده از این داروها باید تحت نظر پزشک و با توجه به وضعیت و علائم خاص هر بیمار تنظیم شود. علاوه بر داروها، تمرینات فیزیکی و درمانهای فیزیوتراپی نیز میتوانند در مدیریت علائم پارکینسون مؤثر باشند.