امروزه بهره گيری از فوايد و مزايای طب سنتی با توجه به اقبال عمومی به سرعت در حال گسترش است و اين شيوه درمانی به كمک بيماران و دردمندان آمده تا از رنج و مشكلات آن‌ها به ويژه در زمينه زخم بستر بكاهد.
زخم بستر چيست؟
- زخم بستر به آسيب بافت بدن (شامل پوست، درم، اپيدرم و ماهيچه) در اثر ايجاد فشار درازمدت بر يک يا چند نقطه از بدن گفته می‌شود.
- خوابيدن طولانی مدت در وضعيت ثابت، سائيدگی در صندلی يا بستر، استفاده از لگن بيمار نامناسب و يا كشيدگی با ملحفه میتواند به بخشی از پوست يا بافت بدن آسيب بزند.
- بیماران بستری، افراد در حال کما یا فلج شده از جمله کسانی هستند که در معرض خطر ابتلا به زخم بستر می‌باشند.
- زخم بستر اغلب در بخش های استخوانی بدن ایجاد می شود زیرا در این قسمت ها فشار بیشتری بر پوست وارد می شود و چربی کمتری برای محافظت از این ناحیه وجود دارد.
علائم و نشانه ها
این زخم، علائم و نشانه های زیر را نشان می دهد:
- تغییر در رنگ یا بافت پوست
- ورم
- تخلیه پر از چرک
- بعضی مناطق پوست، گرمتر یا سردتر از بقیه نقاط هستند.
- حساسیت پوستی در برخی از نقاط بدن
انواع و درجات زخم بستر
بسته به میزان شدت علائم، زخم بستر میتواند در مراحل زیر طبقه بندی شود:
مرحله اول:
این مرحله، خفیف ترین مرحله زخم بستر است. و معمولا در لایه بالایی پوست اتفاق می افتد. و از علائم آن، درد، سوزش یا خورش پوست است.
مرحله دوم:
این مرحله ممکن است کمی عمیق تر و سخت تر باشد. این گونه که قسمتهایی از سطح پوست از بین می روند و چیزی شبیه به تاول مشاهده می شود.
مرحله سوم:
در این مرحله، تمامی بافت های پوست از بین می روند و زخم باز است.
مرحله چهارم:
تمامی بافت های پوست و لایه های زیرین، حتی عضلات و استخوانها از بین می روند.
علل و عوامل موثر در ایجاد زخم بستر
- فشار ثابت بر روی یک قسمت خاص از بدن
- اصطکاکی که باعث می شود پوست بارها در برابر ملافه یا تخت خواب ایجاد کند
- وجود رطوبت و عرق بر روی پوست و به مدت طولانی
- سوختگی
- نشستن یا خوابیدن بر روی سطوح سفت
- سرمازدگی
- مصرف ناکافی مایعات و مواد غذایی
- محل زخم قبلی
عواملی که می توانند خطر ابتلا به زخم بستر را افزایش دهند
- بی تحرکی
- عدم احساس در نتیجه ی آسیب های عصبی یا اختلالات
- کمبود تغذیه
- شرایط پزشکی که بر گردش خون تاثیر می گذارد. مانند:بیماری دیابت و بیماری های عروقی
زخم بستر بیشتر در کدام قسمت های بدن ایجاد می شود؟
زخم بستر، بیشتر در نواحی صورت می گیرد که تحرک کمتر است،مانند:
- پس سر
- گوش ها
- کتف ها
- جناغ
- آرنج ها
- زیر باسن
- لگن
- زیر زانو
- پاشنه های پا
شیوه ها و راهکارهای طب سنتی برای التیام و ترمیم زخم بستر
- هرچند پیشرفت های خوبی در خصوص ترمیم و التیام زخم بستر صورت گرفته است، اما تاکنون این معضل به صورت کامل برطرف نشده و می تواند مشکلاتی رابرای فرد بیمار به وجود آورد که با استفاده از خواص طب سنتی می توان خدمات مطلوب تری را در این زمینه ارائه کرد.
- هر چند در ترمیم زخم بستر عوامل متعددی از جمله سن بیمار و داشتن بیماری های زمینه ای موثر است اما نداشتن برنامه غذایی مناسب نیز بر روند ترمیم زخم ها تاثیر می گذارد.
مصرف عسل و روغن زیتون
- عسل به مقدار 2 واحد را با روغن زیتون به مقدار 1 واحد مخلوط کنید.
- ماده حاصله را به خوبی هم بزنید و سپس هر روز هر هشت ساعت یکبار میل کنید.
- یا مقداری از عسل مرغوب و طبیعی را روی منطقه آسیب دیده اعمال کنید و 30 الی 45 دقیقه بعد، با آب بشویید.
- این کار را یک الی دو بار در روز تکرار کنید.
استعمال روغن اسطوخودوس یا بابونه
- 6 قطره روغن اسطوخودوس و 15 میل روغن نارگیل را با هم ترکیب کنید.
- مخلوط را روی گاز پانسمان ریخته و روی زخم قرار دهید. این کار را دو بار در روز تکرار کنید.
- (می توانید به جای روغن اسطوخودوس، از روغن بابونه نیز استفاده کنید.)
استعمال روغن نارگیل
- روغن نارگیل 100 % خالص و دست نخورده را به آرامی روی محل آسیب دیده ماساژ دهید.
- تا زمانی که کاملا جذب شود. این کار را دو بار در روز تکرار کنید.
ماساژ با روغن زیتون یا روغن بادام شیرین
- شما فقط به مقداری روغن زیتون یا روغن بادام شیرین خالص نیاز دارید.
- آنرا مستقیما به محل آسیب دیده اعمال کنید و بعد از 30 الی 60 دقیقه شستشو دهید.
- این کار را یک الی دو بار در روز تکرار کنید.
استعمال حنا و روغن زیتون
- حنا و روغن زیتون میتواند وسعت زخم بستر را کاهش دهد.
- حنا کاملاً خالص را با روغن زیتون ترکیب و بر روی محل آیب دیده بمالید و بعد از 30 دقیقه شستشو دهید.
ماساژ محل آسیب دیده با ژل آلوئه ورا
- مقداری ژل آلوئه ورا را از برگ آن استخراج کنید و بر روی محل آسیب دیده بمالید و بعد از 30 الی 40 دقیقه، شستشو دهید.
- این کار را دو بار در روز تکرار کنید.
پاشیدن زردچوبه بر روی زخم
- پودر زردچوبه ارگانیک را روی زخم بستر بپاشید و اجازه دهید که باقی روز بماند.
- این کار را یک الی دو بار در روز تکرار کنید.
رژیم غذایی حاوی روغن ماهی
- رژیم غذایی غنی از روغن ماهی، علایم زخم بستر را 20 تا 25 درصد کاهش می دهد و اثرات مثبتی بر زخم بستر دارد.
- روغن ماهی که سرشار از آنتی اکسیدان ها و اسیدهای چرب امگا- 3 می باشد، موجب کاهش زخم بستر می‌شود.
بیشتر بدانید!
نکات مهم برای پیشگیری از ابتلا و تشدید زخم بستری (زخم فشاری)
- پوست را روزانه شستشو دهید و با حرکات آهسته خشک کنید و از صابون و مواد شیمیایی اجتناب کنید.
- برای جلوگیری از خشک شدن پوست، بلافاصله پس از حمام یا شستشو، از کرم و روغن های مرطوب کننده چون روغن زیتون، روغن نارگیل، ر.غن بادام شیرین و … استفاده نمایید.
- رژیم غذایی مناسب حاوی ویتامین های C،E و کلسیم داشته باشید.
- وضع پوست حداقل یکبار در روز بررسی شود و هر دو ساعت یکبار تغییر وضعیت داده شود و در صورت امکان از تشک مواج استفاده کنید.
- هنگام جابجایی و یا کشیدن روی تخت، سطح بدن بیمار از روی تخت فاصله داشته باشد.
و در آخر اینکه:
- دو مرحله اول زخم بستر، معمولا در عرض چندین روز الی 6 هفته بهبود می یابند.
- اما مراحل سوم و چهارم ممکن است که چندین ماه طول بکشند و یا هرگز درمان نشوند.
