بررسی مباحث تشریحی فتق های جداره قدامی شکم از دیدگاه ابن سینا و مقایسه آن با منابع پزشکی نوین

زمینه: در کلیه دانشکده های پزشکی جهان، مبحث فتق های شکمی یکی از مهم ترین بخش های کتابهای کالبد شناسی و جراحی است، زیرا هر ساله چند صد هزار نفر در معرض این نوع جراحی قرار می گیرند و جراحی فتق های جدار قدامی شکم جزو عمل های روتین بیمارستانهای عمومی محسوب می شود، معالجه کامل این بیماران وابسته به شناخت کامل مبانی تشریحی و مهارت های جراحی است. ابن سینا در کتاب مشهور قانون، در این زمینه مباحث گسترده ای را به رشته تحریر در آورده است، لذا هدف اصلی این مقاله بررسی دیدگاه ابن سینا در موضوع فتق های جدار قدامی شکم و مقایسه آن با منابع پزشکی جدید است.

روش و ابزار: طی یک بررسی کتابخانه ای مطالب مربوط به مبحث فتق های ناحیه جدار قدامی شکم از نسخه های عربی معتبر کتاب قانون و نسخه های الکترونیک موجود در سایت اینترنتی معاونت تحقیقات و فن آوری وزارت بهداشت را انتخاب نموده و مبانی کالبد شناسی، جراحی، آسیب شناسی، نشانه شناسی مندرج در این منابع را با منابع پزشکی عصر جدید، مقایسه و مورد بحث قرار داده ایم.

یافته ها: نتایج این مطالعه نشان می دهد که در کتاب قانون اصول تشریحی، جراحی، آسیب شناسی، نشانه شناسی، داروشناسی فتق، به صورت موشکافانه مورد برسی قرار گرفته و در آن کتاب، لایه های پوشاننده شکم، عضلات شکم، صفاق جداری و احشایی و رابطه صفاق با غلاف پوششی کیسه بیضه، چادر بزرگ، مجرای مغبنی و سوراخ عمقی آن، انواع فتق نافی و مغبی، آب آوردن کیسه بیضه، تشخیص افتراقی انواع فتق و روشهای درمانی آنها مورد بحث و برسی قرار گرفته است.

بحث و نتیجه گیری: مقایسه یافته های حاصل از این مطالعه با نتایج پژوهش های عصر حاضر نشان می دهد که ابن سینا در مورد فتق های جدار قدامی شکم، همانند کالبد شناسان و جراحان عصر حاضر به اصول و مبانی تشریحی فتق مانند: پوشش شکم، عضلات و صفاق و غشا ها و پرده های (فاسیاها) جدار قدامی شکم توجه کامل داشته و در کتاب قانون برای اولین بار به سوراخ های عمقی مجرای مغبنی اشاره نموده و آنرا ثقبان ضیقان (دو سوراخ تنگ) نامیده است و در مورد ارتباط چادر بزرگ با فتق نافی، و انواع فتق های مغبی، فتق نافی و فتق کیسه بیضه و رابطه آب آوردن کیسه بیضه ها با غلاف پوششی آن ها و نیز رابطه پوشش غلافی با صفاق شکمی، آن چنان بحث نموده است که حتی بعد از گذشت بیش از یک هزار سال اصول تشریحی و جراحی آن با منابع معتبر پزشکی عصر حاضر انطباق دارد است.