دوران پس از زایمان که در فرهنگ دینی از آن به نفاس یاد می شود دارای تغییرات جسمی زیادی برای مادران است. این دوران حدود ۴ تا ۶ هفته به طول می انجامد. پس از زایمان، مادر حدود ۸ کیلوگرم وزن از دست می دهد که وزن فرزند و خون و مایعی است که از بدنش خارج می گردد.
تغییرات پس از زایمان
- افسردگی پس از زایمان، اغلب مادران دچار افسردگی می شونداین عارضه علائمی‌مثل: بی ثباتی رفتاری، بی انگیزگی، احساس پوچی، ناامیدی، زودرنجی، گریه بی دلیل و بی خوابی دارد. نوسان هورمون‌ها بعد از زایمان، اصلی ترین دلیل این افسردگی می‌باشد. به علاوه، مواردی از قبیل استرس و کم خوابی به خاطر مراقبت زیاد از نوزاد نیز می‌تواند از عوامل بروز این مشکل باشد. اگرچه این علائم تنها در هفته‌های اول بعد از زایمان پدیدار می‌شوند؛ اما در صورت طولانی شدن، باعث افسردگی حاد خواهد شد.
- درد های پس از زایمان : این درد ها کاملا طبیعی است و در نواحی قفسه سینه، شکم، کمر و دستگاه تناسلی احساس می‌شوند. بعد از زایمان، رحم منقبض شده و به حالت عادی خود بازمی‌گردد. این فرآیند، که با ترشح هورمون اوکسی توسین همراه است، تقریبا دردناک می‌باشد و اگر شما به صورت سزارین زایمان کرده باشید، شدت این دردها نیز بیشتر خواهد بود.
- خشکی رحم که از مشکلات رایج مادران پس از زایمان است و علت آن، تغییر ناگهانی میزان هورمون‌ها بعد از زایمان است و به محض این که سطح هورمون‌های بدن به ثبات برسد این مشکل نیز برطرف خواهد شد.
- بزرگ ماندن شکم: بعضی از مادران حتی تا چند ماه پس از زایمان نیز بزرگی شکم خود را حفظ می کنند و این امری عادی و طبیعی است.
- پستان ها : در روزهای اول بعد از زایمان آغوز (شیر مادر) که حاوی پروتئین بیشتر و مواد ایمن سازی مشابه واکسن است در پستانها تولید و ترشح آن تا ۵ روز ادامه یافته و سپس به شیر تبدیل میشود .تغذیه نوزاد با آغوز درروزهای اول پس از تولد بسیار مفید و ضروری است مقدار شیر درافراد مختلف ، متفاوت است و بستگی به دفعات شیردهی ،رژیم غذائی و حالات روحی مادر دارد.
توجه
رژیم غذایی مادران شیرده بعد از زایمان در مقایسه با غذای زنان باردار نیاز به کالری و پروتئین بیشتری دارد .زیرا باید پروتئین ،کلسیم و سایر موادی که مادر دراثر شیردهی از دست میدهد تامین شود .ضمناً برای جلوگیری از کم خونی و کمبود ویتامینها مصرف روزانه یک قرص آهن و یک قرص مولتی ویتامین تا سه ماه پس از زایمان برای مادر تجویز میشود .این تفاوت تغذیه از نظر کمیت چندان تفاوتی ندارد بلکه تأمین کیفیت تغذیه مورد توجه است .
توصیه های پس از زایمان
- تا چند روز پس از زایمان، رحم پر از لخته های خونی و سنگین است به همین دلیل هنوز احساس سنگینی می کنید. و بهتر است چند روز فقط استراحت کنید.
- بانوانی که زایمان کرده و در دوران پس از زایمان هستند باید غذای لطیف بخورند.
- پس در این دوران دستورات زیر را رعایت بفرمایید:
- غذاهایی مانند سوپ‌های رقیق با گوشت جوجه؛ آب سیب؛ حریره‌ای که به آن آسیاب شده بادام درختی، فندق و بادام هندی خام اضافه شده است؛
- تخم‌مرغ عسلی، عصاره گوشت میل کنید.
- هم‌چنین سه روز پیاپی یک قاشق مربا خوری تخم شنبلیله را پس از شستن با آب سرد با یک فنجان آب جوش ده دقیقه دم کرده، صاف کرده و بنوشید.
- حتما از شکم‌بند استفاده کنید ( بستن با یک سال یا روسری بزرگ نیز کفایت می‌کند)
- از شستشوی خود با آب سرد و حمام کردن با آب سرد با ماندن در هوای سرد حمام نیز خودداری بفرمائید.
- هرگز لباس زیر و شلوار تنگ نپوشید زیرا رحم را به پایین فشار می دهد.
مجموعه این دستورات موجب تقویت رحم شما خواهد شد.
منبع: همکار متخصص طب‌سنتی سرکار خانم دکتر الهام اختری
