در کتاب «آموزه های بالینی مکتب طب ایرانی 1» که برای دانشجویان دکترای تخصصی طب سنتی ایران، تألیف و منتشر شده است، به مراحل پنج‌گانه گرفتن شرح حال بر اساس مبانی مکتب طب سنتی ایران پرداخته شده است.
این مراحل شامل مشخصات و ویژگی‌های بیمار، تعیین مزاج جبلی بیمار، معاینه از سر تا قدم، دریافت علایم ذهنی و دریافت علایم عینی بیمار است.«آموزه‌های بالینی مکتب طب ایرانی» را استاد محمد عبادیانی، بر اساس تجربه سال‌ها تدریس و پرورش متخصصان طب سنتی ایران، تألیف و منتشر کرده است.
معرفی کتاب آموزه های بالینی مکتب طب ایرانی
- دانشجویان دکترای تخصصی طب ایرانی، پس از گذراندن دروس نظری به فراگیری نکات بالینی خواهند پرداخت. این دانشجویان با گذراندن کلاس های آموزشی و به موازات آن با مطالعه کتب حکمای طب ایرانی، بالقوه صاحب دانش پزشکی می‌شوند. با آموزش های ارائه شده در دوره کارآموزی، هر دانشجو دانش خویش را از قوه به فعل در می‌آورد، و مصداق هر یک از مطالب را در حیطه عمل و در مواجهه با بیماران در می‌یابد.
- دو دوره کارآموزی (۱) و (۲) به گونه ای طراحی شده است تا دانشجویان در حیطه طب عملی، صاحب علم و تجربه کافی شوند. در دوره کارآموزی (۱)، دانشجویان بر اساس دانش طب ایرانی و تحت اشراف استادان این مکتب، با نحوه گرفتن شرح حال بیماران آشنا می‌شوند و تا حدی تجربه کسب می‌کنند. در دوره کارآموزی (۲)، دانشجویان با الگوریتم های تشخیصی و درمانی بیماری ها آشنا می شوند و با کسب تجاربی آماده ورود به عرصه خدمات درمانی می شوند.
- کتاب آموزه های بالینی مکتب طب ایرانی به منظور استفاده دانشجویان این رشته در دوره کارآموزی (۱) تدوین شده است.
- در واقع، این کتاب بخشی از آموزه های بالینی مکتب طب ایرانی است که به اجمال به اصول اولیه و مهم اخلاق پزشکی در بالین بیمار، نحوه گرفتن شرح حال و معاینه بیمار می‌پردازد.
فهرست مطالب کتاب آموزه های بالینی مکتب طب ایرانی
- مقدمه
- اخلاق پزشک در مکتب طب ایرانی
- علم طب، رحمت عام خداست
- نگاه حکیم به انسان
- نگاه مکتب طب ایرانی به طبیب
- نکات مهمی که طبیب باید بخاطر بسپارد
- آراستگی و سلامت پزشک در مکتب طب ایرانی
- بیماری های چهار گانه
- نحوه گرفتن شرح حال
- نکته ای مهم در نحوه تشخیص بیماری
- تذکاری مهم در امر درمان
- تعیین مزاج جبلی بیمار در مکتب طب ایرانی
- لزوم شناخت مزاج جبلی و ضرورت تعیین آن
- علایم مزاج جبلی
- شرح اجناس عشره مزاج جبلی
- جنس اول ، ملمس
- جنس دوم، سحنه (لحم، شحم و سمین)
- نحوه تعیین استخوان بندی
- جنس سوم ، شعر (مو)
- جنس چهارم ، لون
- جنس پنجم ، هیات بنیه اعضا (شکل، اسکلت بندی اندام ها)
- تعیین نبض مزاج جبلی در بیماران
- عظم و صغر نبض
- جهات سه گانه نبض (طول، عرض و ارتفاع)
- جنس ششم، کیفیت انفعال از کیفیات اربعه
- جنس هفتم، افعال طبیعیه صادره از طبیعت
- افعال طبیعی متعلق به کبد
- افعال حیوانی متعلق به قلب
- افعال نفسانی متعلق به دماغ
- افعال حسی
- افعال حرکتی
- افعال تدبیری یا سیاسی
- جنس هشتم، فضولات مندفعه
- جنس نهم، خواب و بیداری
- جنس دهم، انفعالات نفسانیه
- جمع بندی
- نبض مزاج جبلی گرم
- نبض مزاج جبلی سرد
- نبض مزاج جبلی تر
- نبض مزاج جبلی خشک
- راهکارهای تعیین دقیق مزاج جبلی
- چگونگی انفعال از کیفیات اربعه
- افعال طبیعی (متعلق به کبد)
- افعال حیوانی ( متعلق به قلب)
- افعال نفسانی (متعلق به دماغ)
- فضول مندفعه
- نوم و یقظه
- انفعالات نفسانی
- روش معاینه از سر تا قدم در مکتب طب ایرانی
- مراحل معاینه از سر تا قدم
- لمس
- غمز
- دق
- معاینه کلی
- دریافت علایم ذهنی و عینی در مکتب طب ایرانی
- جمع بندی موارد کلی معاینه
یادداشت مولف در خصوص تدوین کتاب آموزه های بالینی مکتب طب ایرانی
- محمد عباديانی، مدرس دانشكده طب سنتی دانشگاه علوم پزشكی تهران، درباره ضرورت انتشار كتاب‌های طب سنتی گفت: با توجه به تأسيس دانشكده‌های طب سنتی در دانشگاه‌های علوم پزشكی كشور و با توجه به ساماندهی امر آموزش طب سنتی به صورت آكادميک، ضرورت نگارش چنين كتاب‌هايی بيش از پيش معلوم می‌شود.
- وی با اشاره به اين كه مكتب طب ايرانی به عنوان مادر مكاتب پزشكی جهان به شمار می‌آيد؛ اين مكتب پزشكی را يكي از پوياترين و پر استعدادترين مكاتب پزشكی در امر بهداشت و درمان بيماری‌ها و به ويژه بيماری‌هاي نوپديد كه نتيجه تغييرات جغرافيايی، غذايی، و به طور كلی روش زندگی در دنيای ماشينيزم است، دانست.
- عباديانی با اشاره به نياز يكسان‌سازی آموزش طب سنتی در سطح دانشگاه‌هاي علوم پزشكی درباره كتاب آموزه‌های بالينی مكتب طب ايرانی گفت: همان‌طور كه از نام كتاب بر می‌آيد، اين كتاب حاوی اطلاعاتی است در رابطه با آنچه يک طبيب مكتب طب ايرانی هنگام مواجهه با بيمار لازم است بداند.
- وی افزود: يكی از مهم‌ترين اقدامات پزشک نحوه درست گرفتن شرح حال كاملي از بيمار است. در مكتب طب ايرانی شرح حال بر اساس مراحل پنج‌گانه اخذ مشخصات و ويژگی‌های بيمار، تعيين مزاج جبلی بيمار، معاينه از سر تا قدم و دريافت علايم ذهنی و عينی بيمار تنظيم می‌شود.
نویسنده یا مترجم
نویسنده: استاد محمد عبادیانی
انتشارات
انتشارات نیاکان
