در کتاب «آموزه های بالینی مکتب طب ایرانی 1» که برای دانشجویان دکترای تخصصی طب سنتی ایران، تألیف و منتشر شده است، به مراحل پنجگانه گرفتن شرح حال بر اساس مبانی مکتب طب سنتی ایران پرداخته شده است.
این مراحل شامل مشخصات و ویژگیهای بیمار، تعیین مزاج جبلی بیمار، معاینه از سر تا قدم، دریافت علایم ذهنی و دریافت علایم عینی بیمار است.«آموزههای بالینی مکتب طب ایرانی» را استاد محمد عبادیانی، بر اساس تجربه سالها تدریس و پرورش متخصصان طب سنتی ایران، تألیف و منتشر کرده است.
معرفی کتاب آموزه های بالینی مکتب طب ایرانی
- دانشجویان دکترای تخصصی طب ایرانی، پس از گذراندن دروس نظری به فراگیری نکات بالینی خواهند پرداخت. این دانشجویان با گذراندن کلاس های آموزشی و به موازات آن با مطالعه کتب حکمای طب ایرانی، بالقوه صاحب دانش پزشکی میشوند. با آموزش های ارائه شده در دوره کارآموزی، هر دانشجو دانش خویش را از قوه به فعل در میآورد، و مصداق هر یک از مطالب را در حیطه عمل و در مواجهه با بیماران در مییابد.
- دو دوره کارآموزی (۱) و (۲) به گونه ای طراحی شده است تا دانشجویان در حیطه طب عملی، صاحب علم و تجربه کافی شوند. در دوره کارآموزی (۱)، دانشجویان بر اساس دانش طب ایرانی و تحت اشراف استادان این مکتب، با نحوه گرفتن شرح حال بیماران آشنا میشوند و تا حدی تجربه کسب میکنند. در دوره کارآموزی (۲)، دانشجویان با الگوریتم های تشخیصی و درمانی بیماری ها آشنا می شوند و با کسب تجاربی آماده ورود به عرصه خدمات درمانی می شوند.
- کتاب آموزه های بالینی مکتب طب ایرانی به منظور استفاده دانشجویان این رشته در دوره کارآموزی (۱) تدوین شده است.
- در واقع، این کتاب بخشی از آموزه های بالینی مکتب طب ایرانی است که به اجمال به اصول اولیه و مهم اخلاق پزشکی در بالین بیمار، نحوه گرفتن شرح حال و معاینه بیمار میپردازد.
فهرست مطالب کتاب آموزه های بالینی مکتب طب ایرانی
- مقدمه
- اخلاق پزشک در مکتب طب ایرانی
- علم طب، رحمت عام خداست
- نگاه حکیم به انسان
- نگاه مکتب طب ایرانی به طبیب
- نکات مهمی که طبیب باید بخاطر بسپارد
- آراستگی و سلامت پزشک در مکتب طب ایرانی
- بیماری های چهار گانه
- نحوه گرفتن شرح حال
- نکته ای مهم در نحوه تشخیص بیماری
- تذکاری مهم در امر درمان
- تعیین مزاج جبلی بیمار در مکتب طب ایرانی
- لزوم شناخت مزاج جبلی و ضرورت تعیین آن
- علایم مزاج جبلی
- شرح اجناس عشره مزاج جبلی
- جنس اول ، ملمس
- جنس دوم، سحنه (لحم، شحم و سمین)
- نحوه تعیین استخوان بندی
- جنس سوم ، شعر (مو)
- جنس چهارم ، لون
- جنس پنجم ، هیات بنیه اعضا (شکل، اسکلت بندی اندام ها)
- تعیین نبض مزاج جبلی در بیماران
- عظم و صغر نبض
- جهات سه گانه نبض (طول، عرض و ارتفاع)
- جنس ششم، کیفیت انفعال از کیفیات اربعه
- جنس هفتم، افعال طبیعیه صادره از طبیعت
- افعال طبیعی متعلق به کبد
- افعال حیوانی متعلق به قلب
- افعال نفسانی متعلق به دماغ
- افعال حسی
- افعال حرکتی
- افعال تدبیری یا سیاسی
- جنس هشتم، فضولات مندفعه
- جنس نهم، خواب و بیداری
- جنس دهم، انفعالات نفسانیه
- جمع بندی
- نبض مزاج جبلی گرم
- نبض مزاج جبلی سرد
- نبض مزاج جبلی تر
- نبض مزاج جبلی خشک
- راهکارهای تعیین دقیق مزاج جبلی
- چگونگی انفعال از کیفیات اربعه
- افعال طبیعی (متعلق به کبد)
- افعال حیوانی ( متعلق به قلب)
- افعال نفسانی (متعلق به دماغ)
- فضول مندفعه
- نوم و یقظه
- انفعالات نفسانی
- روش معاینه از سر تا قدم در مکتب طب ایرانی
- مراحل معاینه از سر تا قدم
- لمس
- غمز
- دق
- معاینه کلی
- دریافت علایم ذهنی و عینی در مکتب طب ایرانی
- جمع بندی موارد کلی معاینه
یادداشت مولف در خصوص تدوین کتاب آموزه های بالینی مکتب طب ایرانی
- محمد عبادیانی، مدرس دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران، درباره ضرورت انتشار کتابهای طب سنتی گفت: با توجه به تأسیس دانشکدههای طب سنتی در دانشگاههای علوم پزشکی کشور و با توجه به ساماندهی امر آموزش طب سنتی به صورت آکادمیک، ضرورت نگارش چنین کتابهایی بیش از پیش معلوم میشود.
- وی با اشاره به این که مکتب طب ایرانی به عنوان مادر مکاتب پزشکی جهان به شمار میآید؛ این مکتب پزشکی را یکی از پویاترین و پر استعدادترین مکاتب پزشکی در امر بهداشت و درمان بیماریها و به ویژه بیماریهای نوپدید که نتیجه تغییرات جغرافیایی، غذایی، و به طور کلی روش زندگی در دنیای ماشینیزم است، دانست.
- عبادیانی با اشاره به نیاز یکسانسازی آموزش طب سنتی در سطح دانشگاههای علوم پزشکی درباره کتاب آموزههای بالینی مکتب طب ایرانی گفت: همانطور که از نام کتاب بر میآید، این کتاب حاوی اطلاعاتی است در رابطه با آنچه یک طبیب مکتب طب ایرانی هنگام مواجهه با بیمار لازم است بداند.
- وی افزود: یکی از مهمترین اقدامات پزشک نحوه درست گرفتن شرح حال کاملی از بیمار است. در مکتب طب ایرانی شرح حال بر اساس مراحل پنجگانه اخذ مشخصات و ویژگیهای بیمار، تعیین مزاج جبلی بیمار، معاینه از سر تا قدم و دریافت علایم ذهنی و عینی بیمار تنظیم میشود.
نویسنده یا مترجم
نویسنده: استاد محمد عبادیانی
انتشارات
انتشارات نیاکان