هل از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک بوده و نام‌های قاقله صغار و کبار، هیل و هال اسامی متداول آن در طب سنتی ایران اند. هل سبز گیاهی بومی جنوب شرق آسیا و از جمله قدیمی‌ترین ادویه‌های شناخته شده می‌باشد که در طول تاریخ توسط تمدن‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. است. این گیاه علفی دارای میوه تخم‌مرغی شکل کوچکی به طول ۱-۲ سانتی‌متر است (در بعضی انواع طولانی‌تر) که به طور متوسط ۱۵ ـ ۲۰ دانه به رنگ قهوه‌ای، سبز، زاویه‌‌دار و معطر در آن وجود دارد.
میوه‌‌ای کوچک، خوشبو و از خانواده زنجبیلیان است که در انواع مختلفی از جمله هل سیاه، هل سفید و هل سبز یافت می‌شود. دانه‌های معطر و مطبوعی به رنگ قهوه‌ای در میوه آن وجود دارد كه به عنوان ادویه و برای خوشبو كردن نوشیدنی‌ها و غذاها مصرف می‌شوند.
قدمت این گیاه، به چهارهزار سال پیش باز می‌گردد. بسیاری از جوامع از این گیاه به عنوان یک ماده دارویی یاد کرده‌اند. به عنوان مثال در مصر باستان هل به عنوان دارو در شربت‌های بومی مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین رومی‌ها و یونانی‌ها آن را به عنوانی گیاهی با عطر خوش می‌شناختند و بوی آن را به عنوان یک عنصر آرامش‌بخش می‌دانستند.
خواص هل
- جویدن دانه‌های هل پس از صرف غذا به هضم و گوارش بهتر غذا کمک می‌کند. همچنین بوی نامطبوع دهان (مثل بوی سیر و پیاز) را خنثی می‌کند.
- خواص گرمابخشی داشته و معده و روده‌ها را تقویت می‌کند.
- اشتها را تحریک کرده و عمل هضم غذا را بهبود می‌بخشد.
- نوشیدن دم‌کرده آن موجب تسکین کولیت، سوءهاضمه، باد نفخ، حالت تهوع و بی‌حالی شده و مانع ترشح زیاد اسید معده می‌شود.
- یکی از خواص ویژه و بسیار ارزشمند هل، جلوگیری از تشکیل خلط در گلو است.
- اضطراب و نگرانی را کاهش می‌دهد و در رفع افسردگی موثر است.
- کلیه ها را تقویت می‌کند.
- گفته می‌شود برای درمان شب ادراری کودکان مفید است.
- در رفع سردرد و حالت تهوع بسیار موثر است. برای این منظور به چایی خود یک تا دو عدد هل اضافه کنید و اجازه دهید که خوب دم بکشد تا اثر خود را بگذارد. این کار به کاهش تجمع چربی‌ها کمک می‌کند، پوست شما را جلا داده، سردرد را تسکین می‌دهد، حالت تهوع را رفع و نفخ و سوء هاضمه را درمان می‌کند.
- مالیدن روغن هل، به گردن و پس سر موجب رفع سردردهای سوداوی ناشی از گرفتگی عضلات می‌شود. این سردردها، معمولاً در شب و اول صبح بیشتر بروز پیدا می‌کند.
- چون با تخم خیار به اندازه مساوی و هر روز یک درهم با سکنجبین بیاشامند، سنگ گرده و مثانه بریزاند.
موارد منع مصرف
- مضر روده‌ها است و از این نظر باید با کتیرا خورده شود.
- مصرف زیاد این ماده در افرادی که طبیعت گرم دارند مضر است.
شیوه استفاده
- هنگام دم کردن چای، چند دانه هل یا یک عدد میوه هل را در قوری بیاندازید و همراه با چای آن را دم کنید.
- از هل ساییده شده نیز می توان در غذا، چاشنی و شیرینی استفاده کرد.
