به چه فردی چاق می گوییم؟
در طب نوین از نمایه توده بدنی برای تقسیم بندی افراد به گروه های وزنی مختلف استفاده میشود. نمایه توده بدنی یا همان BMI برابر است با وزن فرد به کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد او به متر. برای مثال فردی با وزن 65 کیلوگرم و قد 166 سانتی متر ، نمایه توده بدنی برابر با 24 خواهد داشت.
اگر عدد محاسبه شده بین 5/18 تا 9/24 باشد، فرد در محدوده وزن طبیعی قرار دارد. در صورتی که این عدد کمتر از 5/18 باشد، فرد دارای کمبود وزن و اگر بین 25 تا 29 باشد، فرد دارای اضافه وزن می باشد. افراد با نمایه توده بدنی بالاتر از 29 چاق هستند. البته این فرمول استثنائاتی نیز دارد؛ برای مثال ورزشکاران حرفهای که وزن بالای بدن آنها بیشتر از عضله میباشد. بنابراین متخصصان تغذیه از سایر روشها برای ارزیابی وزن در کنار محاسبه نمایه توده بدنی، بهره می برند.
نکته دیگری که لازم است به آن توجه شود، دور کمر افراد است. برای مثال امکان دارد فردی دارای وزن طبیعی اما دورکمر بزرگ باشد. این فرد دارای چاقی شکمی میباشد که این نوع از چاقی به میزان زیادی خطر ابتلا به دیابت و بیماری های قلبی – عروقی را افزایش می دهد. دور کمر در مردان میبایست کمتر از 102 سانتی متر و در زنان کمتر از 88 سانتی متر باشد.
چرا چاق می شویم؟
وزن افراد هم تحت تأثیر ژن‌هایی است که از والدینشان به ارث میبرند و هم تحت تأثیر شیوه‌ی زندگی آنها. اگر یکی و یا هر دو والدین شما چاق هستند، خطر این که شما چاق شوید نسبت به فردی که والدین او چاق نیستند، بیشتر است. اما ژن‌ها به تنهایی عمل نمی‌کنند. وزن ماتحت تأثیر محیط و شیوه‌ی زندگی‌مان قراردارد .برای مثال، شخصی با آمادگی ژنتیکی برای چاقی، اگرمقدار دریافت غذایی‌اش را محدود کند یا فعالیت‌های روزانه‌ی خودرا به طور مداوم افزایش دهد، امکان دارد هیچ‌گاه چاق نشود. همین‌طور فردی که استعداد ژنتیکی چاقی را ندارد، اگر مقدار انرژی بالایی دریافت نماید و فعالیت کمی داشته باشد، انرژی اضافی راذخیره کرده و چاق میشود.
نکته جالب در این زمینه، تاثیر تغذیه مادر در دوران بارداری میباشد. به طوری که امروزه ثابت شده است که مادرانی که در طول زندگی و به خصوص در دوران بارداری تغذیه مناسبی ندارند و نتیجتا کودکانی با وزن پایین (کمتر از 5/2 کیلوگرم) و یا بالاتر از 4 کیلوگرم به دنیا می آورند. خطر ایجاد چاقی ، بیماری های قلبی-عروقی، دیابت و … در این کودکان در آینده، چندین برابر بیشتر از کودکانی است که مادران آنها تغذیه مناسب داشتهاند و با وزن طبیعی به دنیا آمدهاند.
میوه را اینگونه بخوریم تا لاغر شویم
روزانه مصرف ۳ تا ۴ واحد میوه توصیه می شود اما واحد انواع میوه ها متفاوت از دیگری است. از طرفی واحد توصیه شده برای مصرف هر میوه با آب میوه آن متفاوت است. همچنین بهتر است واحدهای توصیه شده در روز از یک نوع میوه نباشد و تنوع رعایت شود. به عنوان مثال يک پرتقال متوسط و يک عدد سیب متوسط و یک نارنگی معادل 3 واحد میوه در روز است. توجه شود که نباید ۳ یا ۴ واحد میوه را پشت سرهم در یک وعده مصرف کرد. توصیه این است میوه ها در بین وعده های غذایی مصرف شوند به عنوان مثال بهتر است دو واحد میوه را در میان وعده صبح و دو واحد دیگر را در میان وعده بعدازظهر و با رعایت دو ساعت فاصله از هم مصرف کرد.
منبع
فائزه عسگری، کارشناس ارشد تغذیه، عضو کارگروه تغذیه انجمن تحقیقات طب سنتی ایران
