کمتر کسی است که صدای مفصلی یا همان صدا دادن مفاصل را تجربه نکرده باشد. صدایی که معمولا هنگام حرکت دادن مفاصل، مانند بلند شدن، آغاز راه رفتن و … شنیده می شود. اگرچه صدای مفصلی در سنین بالاتر شیوع بیشتری دارد، لیکن حتی جوانان و نوجوانان نیز آن را تجربه کرده اند. که اگر با درد و تورم همراه نباشد با تدابیر ساده طب سنتی قابل برطرف شدن است.
فهرست محتوا پنهان
آیا صدا دادن مفاصل نگران کننده است؟
- اگر صدای مفصلی، با درد و تورم همراه نباشد و طولانی و اصطلاحاُ مزمن نشده است، جای نگرانی نیست.
- در اغلب اوقات، علت صدا دادن و تق‌تق مفاصل بخصوص مفصل زانو، خارج شدن هوایی است که در فضای مفصلی به دام افتاده است.
- البته فشار زیاد بر مفصل و نیز اصطکاکی که در مفصل و در فرآیند تغییر موقعیت و زاویه مفصلی ایجاد می‌شود، نیز می‌توانند باعث ایجاد صدای مفصلی نرمال باشند.
- این دقیقاً همان حس و صدایی است که که در شکستن قولنج انگشتان دست و پا یا مفاصل دیگر تجربه می گردد.
صدا دادن مفاصل چه دلایلی می‌تواند داشته باشد؟
1) آزاد شدن گاز
ممکن است در مایع سینوویوم که در درون‌مفصل وجود دارد و مانند نرم کننده ای حرکات مفصل را تسهیل می کند، گاز تولید و آزاد شدن حباب های هوا صدا در مفصل ایجاد می کند.
2) حرکت تاندون
- حرکات مفصل مدیون کنش واکنش تاندون ها و لیگامان هایی است که در اطراف مفصل وجود دارند و به استخوان های تشکیل دهنده مفصل یا استخوان های اطراف چسبیده اند.
- تغییر وضعیت این تاندونها در جریان حرکات مفصل، و عبور آنها از روی زواید و برجستگی های استخوانی، ممکن است باعث ایجاد صدای مفصلی شود.
جالب است که ممکن است خود فرد این صدا را نشنود و اطرافیان متوجه آن شوند. - علاوه بر این کشیدگی لیگامان ها نیز می تواند باعث ایجاد صدا شوند.
- این حالت در کشیدگی های ناگهانی و بیش از حد تاندون ها و نیز در مورد تاندون هایی که قبلا آسیب دیده اند و نیز در افرادی که دچار تغییرات آرتروز شده اند بیشتر دیده می شود.
3) سطح ناصاف مفصل
- در آرتروز یا ساییدگی مفصلی، غضروف آسیب می بیند و ناهموار می شود.
- لذا مفصلی که دچار آرتروز است در حین حرکت و با تماس و ساییده شدن سطوح ناهموار بر روی یکدیگر، صدا ایجاد می شود.
- معمولا شایع ترین علت صدای مفصلی، تغییرات آرتروز است.
4) تغییرات مایع مفصلی
برخی متخصصین معتقدند تغییرات مایع مفصلی مانند کم و زیادشدن حجم آن نیز می‌تواند باعث تولید صدای مفصلی شوند.
بیشتر بخوانید!
چه وقت باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در این موارد باید صدای مفصلی را جدی گرفت و به پزشک مراجعه نمود:
- زمانی که صدای مفصلی در سنین قبل از میانسالی شروع شود.
- وقتی مفصلی که آسیب دیده و صدا می دهد.
- وقتی صدای مفصلی همراه با محدودیت حرکتی و درد همراه است.
- وقتی فرد دچار ورم مفصل است.
- وقتی صدای مفصلی دائمی و مزمن شده است.
- زمانی صدای مفصلی متعاقب یا همراه یک رخداد حاد مانند ضرب دیدگی و تروما، کاهش دامنه حرکات مفصل و ورم حاد مفصل باشد.
تذکر:
- نرمی استخوان کشکک و اصطلاحا کندرومالاسی از علل شایع صدای مفصلی بخصوص در خانم ها، افراد چاق، افراد کم‌تحرک، آپارتمان نشینی و مشکلات مربوط به پله و … است.
- در این بیماری، غضروف استخوان کشکک زانو، در اثر حرکات مکرر و نامناسب و یا فشار بیش از حد ناشی از وزن بالا و یا … آسیب می بیند.
- این افراد از درد زانو بخصوص بعد از نشستن به مدت طولانی شکایت دارند.
- حرکات زانو در کندرومالاسی ممکن است با صدا همراه باشد.
- علاوه بر اصلاح سبک زندگی، کاهش وزن، ورزش و … تقویت عضلات چهارسر زانو با ورزش ها و حرکات مناسبی که پزشک تجویز می کند، درمان اصلی این بیماری است.
اصول کلی درمان صدای مفصلی
اصول کلی درمان صدای مفصلی عبارتند از:
- کنترل و کم کردن وزن
- خودداری از دو زانو و چهار زانو نشستن
- پیاده روی در زمین های صاف، بدون مانع، مستقیم
- نرم دویدن
- دارو درمانی
طب سنتی برای رفع صدا دادن مفاصل، چه راهکارهایی پیشنهاد می کند؟
- کنترل و کاهش وزن
- ماساژ ملایم مفصل و اندام های اطراف با روغن های مناسب مانند روغن سیاهدانه، بابونه، کنجد، بادام شیرین، زنجبیل یا زیره
تذکر:
پزشک طب ایرانی، بنا به نوع بیماری و اتیولوژی و علت صدای مفصلی ممکن است روغن های متفاوتی را پیشنهاد و تجویز نماید. مثلا در خشکی مفاصل و آرتروز روغن های مرطب و رطوبت بخش مانند بادام شیرین و کنجد و … ترجیح دارند.
- ورزش روزانه و منظم
- اصلاح رژیم غذایی (پرهیز از برخی غذاها مانند فست فودها و تنقلات ناسالم، اجتناب از نوشابه، مصرف کمتر غذاهای نفاخ و …)
- تقویت غضروف با تدابیر غذایی و نیز حرکات ورزشی
تذکر:
- تدابیر غذایی باید توسط پزشک طب ایرانی و با لحاظ مزاج عمومی فرد و معاینات انجام شده طرح ریزی و اجراء شود.
- بهتر است از نظرات ارزشمند کارشناسان حرکات اصلاحی برای طراحی برنامه ورزشی مناسب در بهبود شرایط فرد بهره گرفت.
- بین بهبود صدای مفاصل و مصرف مکمل های حاوی ویتامین ها و کلسیم ها ارتباط همیشگی دیده نمی شود،
- لیکن در صورت مشاهده هرگونه کمبودی در آزمایشات فرد مراجعه کننده، باید به جبران این کمبودها از طریق غذا و دارو همت گماشت.
- تجویز غضروف سازهای طبیعی مانند سوپ پای مرغ، پاچه گوسفند، روغن ماهی و … صدای مفصلی از دیدگاه طب ایرانی
نکته:
- با استفاده از عصاره پای مرغ و پاچه گوسفند و طبق دستور تهیه ای که از منابع طب ایرانی استخراج شده است، می‌توان نوعی ژله مفاصل طبیعی تهیه نمود که در بهبود علایم آرتروز و تقویت غضروف مفاصل اثرات قابل تاملی دارد.
- این ژله را هم می توان بعنوان دسر و هم بعنوان افزودنی به غذا و انواع سوپ مصرف نمود.
- آب درمانی و استفاده از اثرات ارزشمند استخر، سونای بخار، جکوزی و چشمه های آبگرم طبیعی
- در مواردی که صدای مفصلی ناشی از بیماری مزمنی مانند آرتروز باشد، ممکن است به تشخیص و تجویز پزشک طب ایرانی، اعمال یداوی مانند زالودرمانی، بادکش درمانی و … هم موثر واقع شود.
- درمان دارویی با داروهای مفرده و یا ترکیبی که حتما باید با تشخیص، تجویز و زیر نظر پزشک طب ایرانی باشد.
منبع: سایت مزاج و با سپاس از دکترمحمدجعفرطالب پور
