پیشگیری و درمان کبد چرب در پزشکی جدید

کبد چرب چیست؟

کبد چرب در واقع به برگشت پذیری موتد چربی در سلول های کبد که به صورت التهاب کبد می باشد گفته می شود. این یماری به دو بخش الکلی و غیر الکلی تقسیم می گردد. از عوامل به وجود آورنده آن می توان به دیابت، چاقی، بالا بودن چربی خون، مصرف الکل، استرس شدید، برداشتن کیسه صفرا، جراحی معده، جراحی لوذالمعده، کم کاری تیروئید، مصرف بیش از حد دارو، تغذیه نا مناسبت و مصرف فست فود ها و… باشد.

معمولا از نشانه های آن خستگی دائمی، از دست دادن اشتها، کاهش وزن، ضعف خستگی، خونریزی بینی، خارش، زردی پوست، درد شکم، تورم شکم، تورم پا، گیجی، بزرگ شدن سینه در مردان و… باشد.

دسته بندی

این بیماری از منظرهای مختلفی دسته بندی می شود. این دسته بندی ها کمک می کند تا نوع و سطح بیماری مشخص شده و پزشک معالج یا متخصص طب سنتی بتواند ساده تر به روند درمان آن کمک کند. اگر آماده مبارزه با بیماری خود هستید، بهتر است اطلاعات خود را در مورد انواع این بیماری بیشتر کنید تا هم تشخیص ساده تری داشته باشید و هم به خطرات احتمالی آن پی ببرید.

 بر اساس منشاء ابتلا

این بیماری از نظر منشاء ابتلا به دو دسته کلی تقسیم می شود. این دو دسته بندی، بیماران را به طور کامل از هم جدا کرده و روند درمان این بیماری آن ها از نظر پزشک کاملا با یکدیگر متفاوت در نظر گرفته می شود. این دسته بندی، انواع این بیماری را به دو دسته زیر تقسیم می کند:

• الکلی ALFD
• غیر الکلی NAFLD

بر اساس آمار رسمی، حداقل در ایران، ابتلا به کبد چرب الکلی به مراتب کمتر از کبد چرب غیر الکلی است. این در حالی است که در دنیا کبد چرب الکلی که به دلیل مصرف الکل ایجاد می شود، نگرانی های جدی برای دولت ها و سیستم های درمانی ایجاد کرده است.

منشاء کبد چرب الکلی را می توان مصرف الکل بیش از اندازه دانست. با این حال محققان دریافته اند که کبد چرب الکلی حتی ممکن است در افرادی که میزان کمی از الکل مصرف می کنند نیز ایجاد شود. به طور کلی شانس افراد مصرف کننده الکل برای ابتلا به کبد چرب الکلی بسیار زیاد است و به همین علت، سازمان های بهداشت و مراکز علمی دنیا خواستار محدودیت های شدید برای مصرف الکل در دنیا هستند. خوشبختانه در ایران اگرچه مسمویت الکلی و کبد چرب الکلی وجود دارد؛ اما بسیار آمار کم و محدودی گزارش می شود.

کبد چرب غیر الکلی اما در کشور ما در حالت هشداردهنده قرار دارد. البته این تنها مختص ایران نیست و بسیاری از کشورها درگیر مشکلات عدیده ای برای مبارزه با کبد چرب غیرالکلی هستند. علت اصلی بروز این بیماری، سبک زندگی ناسالم است. خوردن فست فودها، نداشتن تحرک، عدم توجه به غذاها و خوراکی ها و… باعث ایجاد کبد چرب غیر الکلی می شوند.

بر اساس پیشرفت بیماری

دسته بندی مهم دیگری که برای این بیماری در نظر گرفته می شود، انواع این بیماری بر اساس پیشرفت آن است. احتمالا اگر خود یا اطرافیانتان دچار این بیماری شده باشید، می دانید که وقتی گفته می شود فرد به کبد چرب مبتلاست، اصطلاحی به نام «گرید» نیز به آن اضافه می شود.این بیماری گرید های مختلفی دارد که بر اساس سطح پیشرفت بیماری مشخص می شوند.

انواع گریدهای این بیماری عبارتند از:

•  گرید 1
•  گرید 2
•  گرید 3 یا فیبروز کبدی
•     سیروز کبدی

برای درمان این بیماری باید به گرید آن توجه شود. هر کدام از این گریدها شرایط خاص خود را دارند و باید برای درمان آن ها به صورت هوشمندانه اقدام شود.

معرفی، پیشگیری و درمان کبد چرب در پزشکی مدرن

کبد چرب گرید 1

شاید برایتان جالب باشد که بدانید بسیاری از مردم به کبد چرب گرید 1 مبتلا هستند؛ حتی بدون آنکه خودشان بدانند. به دلیل هزینه های گران سونوگرافی که یکی از روش های تشخیص کبد چرب است، بسیاری از افراد در هنگام تست های سالانه یا انجام سونوگرافی به دلایل دیگر، به کبد چرب گرید 1 خود پی می برند. به این علت که گرید 1 این بیماری علائم بسیار خفیفی دارد؛ در نتیجه تشخیص آن به صورت غیر آرمایشگاهی کار چندان ساده ای نیست.

ابتلا به کبد چرب گرید 1 به هیچ وجه خطرناک به شمار نمی رود. در واقع فردی که به این بیماری گرید 1 مبتلا می شود تنها با یک زنگ خطر مواجه خواهد شد که باید برای درمان این بیماری اقدام کند. در غیر این صورت ممکن است سطح پیشروی این بیماری بیشتری شده و خطراتی را برای فرد ایجاد خواهد کرد.

در بسیاری از مواد، فرد مبتلا به کبد چرب گرید 1، بدون انکه بداند درمان می شود. روش درمان کبد چرب گرید 1 بسیار ساده است و کافی است سبک زندگی غلط را به سمت سالم تر شدن تغییر مسیر بدهید. به مرور زمان شاهد بهبود و درمان کبد چرب گرید 1 خواهید بود.

کبد چرب گرید 2

مرحله بعدی این بیماری، گرید 2 کبد چرب است. این سطح از بیماری نیز آنقدرها خطرناک نیست. افرادی هستند که سال ها به کبد چرب گرید 2  مبتلا بوده اند و به سمت گرید های بالاتر و از دست دادن کبد هم نرفته اند. اما طبیعتا اگر شما به پله دوم این بیماری رسیده اید، یعنی هنوز سبک زندگی شما دارای ایراداتی است که باید اصلاح شود. اگر زود به فکر اصلاح روند سبک زندگی به ویژه در تحرک و خوراک خود نباشید، ممکن است مشکلات کبدی شما بیشتر شود.

درمان کبد چرب گرید 2 بسیار سخت تر از گرید 1 خواهد بود. در این گرید، علاوه بر چرب تر شدن کبد، آنزیم های کبدی نیز بیشتر دچار مشکل می شوند. با این حال به نظر می رسد اصلاح سبک زندگی، رعایت پرهیزات و اسفاده از داروهای گیاهی برای درمان کبد چرب گرید 2 موثرترین راهکار خواهد بود.

کبد چرب تشخیص گرید2

برای تشخیص کبد چرب گرید 2 که به آن استئاتوهپاتیت غیر الکلی نیز گفته می شود، بهترین راهکار استفاده از آزمایش خون، سونوگرافی و در برخی مواد فیبرواسکن است. اگر به این بیماری مبتلا شده اید، حتما باید هر 6 ماه یکبار یا حتی زودتر، برای انجام آزمایش و سونوگرافی اقدام کنید تا مبادا میزان پیشرفت بیماری سریعتر شده باشد. در این شرایط، به هیچ وجه به تشخیص های خانگی برای تشخیص بهتر یا بدتر شدن کبد چرب گرید 2 دل خوش نکنید. اگر قصد درمان کبد چرب گرید 2 که به آن NASH گفته می شود را دارید، حتما باید برای تشخیص از موارد بیان شده استفاده کنید.

هرچند در ادامه این مطلب به معرفی روش های درمان کبد چرب اشاره خواهیم کرد؛ اما برای درمان کبد چرب گرید 2 بهتر است برخی کارهای اختصاصی را انجام دهید تا هرچه سریعتر به سمت بهبودی پیش بروید. فراموش نکنید که بهتر است روند درمان کبد چرب گرید 2 را به تاخیر نیاندازید. در این صورت ممکن است شرایط وخیم تر شود. اما این راهکارهای ساده و البته اختصاصی برای گرید 2 چیست؟

• کاهش سطح کلسترول خون

به هر صورتی که شده، میزان کلسترول خون خود را کاهش دهید. این راهکاری موثر و معجزه آسا برای درمان این بیماری گرید 2 است که نباید آن را دست کم بگیرید

• وزن خود را کم کنید

اگر به کبد چرب گرید 2 مبتلا شده اید، احتمالا چاق هستید. حتی اگر وزن نرمالی هم داشته باشید، احتمالی چاقی شکمی در شما زیاد است. شاید برایتان جذاب باشد که اگر تا 10 درصد از میزان وزن خود کم کنید، احتمال شکست دادن کبد چرب گرید 2 را به شدت افزایش داده اید. می توانید برای این منظور فقط بر روی لاغری شکمی حساب باز کنید. مطمئن باشید نتایج خیره کننده خواهند بود. بهترین حالت این است که شاخص توده بدنی خود را به حد استاندارد برسانید. زیاد هم لازم نیست به خودتان سختی دهید،  توده بدنی 18.5 تا 25 می تواند گزینه خوبی برای تسریع روند درمان این بیماری گرید 2 باشد.

• رژیم غذایی خود را سالم کنید

همان طور که می دانید یکی از مهمترین دلایل ابتلا و ادامه روند این بیماری ، غذای ناسلام است. خیلی ساده می توانید با حذف فست فودها، روغن های مضر موجود در بازار، مواد خوراکی با رنگ های مجاز! و خوراکی ناسالم دیگر، به درمان کبد چرب گرید 2 خود کمک کنید. علاوه بر این، اضافه کردن خوراکی های سالم و مقوی به ویژه خوراکی هایی که در ادامه این مطلب اشاره خواهیم کرد، می تواند به روند درمان این بیماری سرعت ببخشد.

• ورزش کنید

اگر تا همین الان هم ورزش را به برنامه خود اضافه نکرده اید، بهتر است بیخیال خواندن ادامه این مطلب شوید! و همین حالا برای شروع پیاده روی اقدام کنید. پیاده روی سریع روزانه، حتی به اندازه نیم ساعت اما منظم، راهکاری ساده برای درمان کبد چرب گرید 2 است. نظم، نظم و نظم! 3 مورد از مهمترین کارهایی هستند که باید برای برنامه ریزی ورزشی خود در نظر بگیرید.

پس بیخیال ورزش های سختی شوید که نمی توانید آن را انجام دهید. یک پیاده روی ساده نیم ساعته اما هر روزه می تواند در این زمینه معجزه کند. این ورزش منظم بهترین دارو کبد چرب گرید 2 است. پس بهتر است به جای اینکه به دنبال قرص کبد چرب گرید2 باشید، کمی فعالیت روزانه و منظم خود را افزایش دهید.

• مصرف دخانیت و الکل را متوقف کنید

اگر دنبال درمان خانگی کبد چرب گرید 2 هستید یا می خواهید در اینترنت بهترین دارو گرید 2 این بیماری را پیدا کنید، بهتر است اول نگاهی به رفتارهای خطرناک خود بیاندازید. اگر الکل مصرف می کنید، همین حالا دست از مصرف بکشید و دور آن را خط بکشید. مصرف دخانیت نیز باعث بروز کبد چرب غیرالکلی می شود؛ در نتیجه تا جای ممکن سعی کنید سیگار نکشید.

• مصرف خودسرانه قرص و دارو را کنار بگذارید

یکی از دلایل اصلی بروز این بیماری، مصرف خودسرانه و بی رویه قرص های شیمیایی است. بدتر آنکه برخی به دنبال دارو برای کبد چرب گرید 2  هستند اما به جای مراجعه به مواد طبیعی، به سراغ داروهای شیمیایی می روند. به طور کلی در نظر داشته باشید که دارو درمان کبد چرب گرید 2  وارد بازار نشده و تمامی داروهای شیمیایی موجود، باعث بدتر شدن شرایط بیماری خواهند شد.

گرید 3 یا فیبروز کبدی

التهاب شدید در کبد، افزایش چربی و به هم  ریختن آنزیم های کبدی باعث می شد تا فرد کم کم یک گرید بالاتر رفته و به کبد چرب گرید 3 که به آن اصطلاحا فیبروز کبدی گفته می شود، برسد. به طور قاطع می توان گفت که کبد چرب گرید 3 قابل درمان است. اما ممکن است برخی آسیب های ایجاد شده بر روی کبد، تا پایان عمر با فرد باقی بماند. در نتیجه هر فردی که به این بیماری مبتلا می شود، باید تلاش کند تا این بیماری وارد فاز فیبروز کبدی نشود.

التهابات ایجاد شده در کبد چرب گرید 3، زخم هایی را بر روی کبد ایجاد می کنند که به آن فیبروز گفته می شود. برخی از این زخم ها به هیچ وجه قابلیت درمان ندارند اما کل کبد می تواند به شرایط گرید 2 یا حتی گرید 1 باز گردد. پرهیزات و انجام دستورات پزشکی برای درمان کبد چرب گرید 3 اهمیت زیادی دارد. شما در لبه یک پرتگاه قرار می گیرید که اشتباهات ساده می تواند گرید کبد شما را بالاتر برده که دیگر جبران پذیر نیست.

خطر گرید 3

بر خلاف کبد چرب گرید 1 و 2 که گفتیم آنقدرها خطرناک نیست، نوع گرید 3 بسیار خطرناک است. به هیچ وجه نباید این سطح از چربی کبد و التهابات ایجاد شده در کبد را نادیده بگیرید. هرچند در این مرحله نیز کبد شرایط و اقدامات عادی خود را دارد؛ اما نمی توانید ریسک کرده و این بیماری را به حال خود واگذارید. هرچه سریعتر باید روند درمان کبد چرب گرید 3 شروع شود.

به جرئت می توان گفت که علت اصلی بروز کبد چرب گرید 3، عدم توجه به درمان نوع گرید 2 است. اگر در زمان مناسب به گرید 2  این بیماری توجهن شود؛ دیگر شاهد بروز مشکلاتی شدیدی مثل فیبروز کبد نخواهیم بود. البته برخی بیماری های زمینه ای مثل هپاتیت B و هپاتیت C نیز از جمله مواردی هستند که به ابتلا به کبد چرب گرید 3  کمک می کنند. اضافه وزن، مصرف الکل و بالا بودن سطح کلسترول در کنار ابتلا به بیماری دیابت نیز از جمله عواملی است که فرد را به سمت گرید 3 کبد چرب سوق می دهد.

برخی مواد دیگر نیز ابتلا به کبد چرب گرید 3 را محتمل می کند. این موارد عبارتند از:

• انسداد مجاری صفراوی
• نارسایی قلبی در حد مزمن
• هپاتیت خود ایمن
• مصرف داروهای شیمیایی خاصی که اثبات شده بر روی روند بیماری کبد چرب و رساندن این بیماری به فیبروز کبدی نقش دارند که برخی از آن ها عبارتند از: آمیودارون، کلرپرومازین، متوتروکسات، تولبوتامید، ایزونیازید، متیل دوپا و اکسی فنیساتین

بهترین روش درمان گرید 3

بهترین روش های درمان کبد چرب گرید 3 یا فیبروز کبد را می توان در همان روش هایی یافت که برای گرید 2 بیان کردیم. علاوه بر این، مصرف برخی مواد طبیعی در این مرحله به شدت مورد نیاز خواهد بود. هرچند به تعدادی از این مواد و خوراکی های طبیعی در ادامه اشاره می کنیم. اما نمی توانیم از نقش عسل طبیعی و بره موم برای درمان کبد چرب گرید 3 بگذریم. این 2 ماده اثرات چشم گیری برای درمان این بیماری دارند. بد نیست یک بار دیگر عوامل موثر در روند درمان کبد چرب گرید 3 را به صورت خلاصه با هم مرور کنیم:

• متوقف کردن مصرف الکل و استفاده از مواد دخانی مثل سیگار. سیگار و الکل را ترک کنید تا بتوانید کبد چرب گرید 3 را درمان کنید.
• کاهش وزن به کمک یک رژیم غذایی هوشمندانه
• تحرک بیشتر به صورت منظم و روزانه
• حذف برخی داروها که شامل فلزات سنگینی مثل مس و آهن هستند
•  برطرف کردن مشکلات ایجاد شده در مجاری صفراوی
•  برطرف کردن ویروس هایی که منجر به ایجاد هپاتیت در بدن شده اند.
•  حذف مواد غذایی ناسالم و اضافه کردن مواد غذایی مفید برای درمان کبد چرب گرید 3 مثل عسل طبیعی، زردچوبه و خاکشیر
•  و…

فراموش نکنید همانطور که برای درمان کبد چرب گرید 2 بیان شد، دارو کبد چرب هنوز کشف نشده است. علاوه بر این، قرص های مختلف باعث بدتر شدن بیماری می شوند. در نتیجه تا جای ممکن به سراتغ قرص های شیمیایی نروید. با این حال، پزشکان در کنار توصیه هایی که در بالا به آن اشاره شد، بیشتر اقدام به تجویز لیورگل می کنند. در مورد لیورگل به صورت مفصل در ادامه صحبت خواهیم کرد.

سیروز کبدی

مرحله آخر از روند این بیماری، سیروز کبدی است. در این مرحله مشکلات کبد به اوج خود می رسد. التهاب های زیاد که احتمالا زمان زیاید نیز از آن ها گذشته و زخم های ایجاد شده بر روی کبد، شرایط بدی را برای بیمار ایجاد می کنند. در این مرحله ممکن است فرد بتواند تا مدت زیادی بدون نیاز به درمان سیروز کبدی، به زندگی خود ادامه دهد. اما در هر صورت عملکرد کبد مختل شده و دیگر نمی تواند به وظایف عادی خود عمل کند.

سیروز کبدی مقدمه ای برای نارسایی های مختلف در کبد و سرطان کبد خواهد بود. در نتیجه باید روند درمان سیروز کبدی خیلی سریع انجام شود. این روند درمان ممکن است نتیجه ای برای بهبودی سیروز کبد نداشته باشد اما می تواند به جلوگیری از مشکلات حاد تر کمک کند. در این مرحله از درمان این بیماری، تنها باید از مواد طبیعی استفاده شود. اما تجویز برای مصرف هر نوع ماده طبیعی هم با احتیاط انجام می پذیرد.

برای درمان سیروز کبد باید احتیاط های لازم توسط پزشک یا متخصص طب سنتی انجام شود. راهکارهای مختلفی برای درمان این مشکل در نظر گرفته می شود. با این حال فراموش نکنید که سیروز کبد به معنای آسیب جدی و دائمی به کبد است و به سادگی قابلیت درمان ندارد.

برخی از روش های درمانی و همچنین اقدامات موثر برای درمان یا جلوگیری از پیشرفت سیروز کبد عبارتند از:

• انجام عمل جراحی برای جایگزین کردن کبد سالم
• حذف برخی داروها
• اضافه شدن داروهایی برای حذف مایعات اضافه در بدن
• اضافه شدن داروهایی برای حذف سموم و کاهش فشار ایجاد شده در معده و مری
• حذف نمک
• و…