سردرد و میگرن یکی از بیماری‌های شایع در دنیاست که هزینه‌های بسیاری برای درمان آن صرف می‌شود. این بیماری علل مختلفی دارد و براساس دیدگاه طب ایرانی، 28 نوع سردرد وجود دارد. اما ما در این پست قصد داریم حالت کلی این بیماری و نکات و تدابیر مهم طب سنتی جهت درمان ساده این عارضه را خدمت شما عرض نماییم.
انواع سردرد به طور کلی
1. سردرد اصلی
سردردی است که عامل ایجاد کننده درد، در سیستم عصبی مرکزی، عروق و اعصاب و عضلات سر وجود دارد.
2. سردرد مشارکتی
سردردی است که به علت وجود بیماری در اندامی دیگر (مانند معده، کبد، رحم، طحال، کلیه و …) یا کل بدن (سردرد ناشی از تب) ایجاد شده است. مشارکت در طب سنتی ایران، به این معنی است که عامل ایجاد کننده بیماری در خود عضو نبوده، بلکه در عضو دیگری می‌باشد که بین این دو عضو، ارتباطات خاص عصبی، عروقی و مجرایی و … وجود دارد
نکات مهم
نکته (1): با سبب شناسی کاملاً مشخص و دقیقی که در طب ایرانی وجود دارد، درمان انواع سردرد از جمله میگرن‌ها با درصد موفقیت بالا، قابل انجام است.
نکته (2):یکی از انواع سردر اصلی، سردرد ناشی از ضعف سیستم مغزی عصبی است که با تقویت قوا یا برطرف کردن ضعف قوا برطرف می‌شود. انواع سردردهای اصلی و مشارکتی وقتی مزمن شوند، منجر به ضعف سیستم مغزی عصبی نیز می‌شونذ، لذا تقویت در انواع سردرد مزمن، جزء اصول درمان است.
نکته (3): یکی از انواع سردردها و میگرن‌های شایع، سردرد به مشارکت معده و به عبارتی سردرد ناشی از اختلال در معده و دستگاه گوارش است. افرادی که این نوع سردرد را دارند، ممکن است از علائم گوارشی هم شاکی باشند و یا علائم گوارشی نداشته باشند و پزشک با شرح حال و معاینه آن را تشخیص بدهد.
نکته (4): از علائم سردردهای ناشی از اختلالات گوارشی می‌توان موارد زیر را نام برد:
- وجود علائم گوارشی
- وجود سردرد موقع بیدارشدن از خواب
- بدترشدن و یا شروع سردرد با گرسنگی و پرخوری و یا خوردن برخی غذاها
- خواب آلودگی یا طپش قلب و یا سرگیجه و صدای وز وز گوش بعد از غذا
درمان ساده سردرد با مشارکت معده
از دیدگاه طب ایرانی، مشکلات دستگاه گوارش و معده نیز علت شایعی برای سردرد و میگرن محسوب می‌شود که خیلی از افراد از این موضوع آگاه نیستند. در ذیل به توضیح علائم، تدابیر و پرهیزهای سردردهای ناشی از مشکلات دستگاه گوارش و معده از دیدگاه طب ایرانی خواهیم پرداخت؛
منظور از سردرد مشارکت با معده چیست؟
یکی از انواع سردرد در کتب طب سنتی ایران، سردرد مشارکتی معده است می‌باشد که عبارتست از سردردی که علت ایجاد آن اختلالات ناحیه سرد و گردن نمی‌باشد، بلکه اختلالات عملکرد معده و بیماری‌های آن موجب ایجاد حس درد در سر می‌شود.
این نوع سردرد، شایع ترین و مهم‌ترین نوع سردرد مشارکتی بوده و می‌توان گفت جزء یکی از علل شایع و مهم در بین همه انواع سردرد می‌باشد. سردرد مشارکتی معده به 7 نوع نقسیم می‌شود که در یک پست جداگانه در هفته آینده، تمام این 7 مورد به همراه علت، علائم و تدابیر درمانی اختصاصی به طور مفصل، مورد بحث قرار خواهد گرفت.
درمان کلی این نوع سردرد، وابستگی کامل به درمان اختلالات معده دارد.
علائم سردردهای ناشی از اختلالت گوارشی
1) وجود علائم گوارشی مانند:
- درد معده
- سوزش معده
- رفلاکس یا ترش کردن معده
- نفخ
- اسهال یا یبوست
- آبریزش از دهان یا پرآبی دهان
- عطش یا خشکی دهان
- طعم غیرعادی دهان
- ضعف هضم (وجودهیچ یک از این علائم ضروری نیست)
2) وجود سردرد موقع بیدارشدن از خواب
3) بدترشدن و یا شروع سردرد با گرسنگی، پرخوری و خوردن بعضی غذاها به خصوص سیر و پیاز خام، سبزیجات تند خام، حبوبات و غذاهای سنگین مانند ماکارونی
4) خواب آلودگی یا طپش قلب و یا سرگیجه و صدای گوش بعد از غذا
تدابیر درمانی
اگر علائم گوارشی وجود دارد:
در این خصوص، مراجعه به متخصص طب سنتی و درمان سوء مزاج، رعایت پرهیزها و تقویت مغز در الویت قرار دارند.
اگر علائم غیرگوارشی وجود دارد:
استفاده از یک قاشق مرباخوری رب به بعد از غذا و رعایت پرهیزها و تقویت مغز و در صورت عدم بهبودی، مراجعه به متخصص طب سنتی، کمک کننده خواهد بود.
- تخم گشنیز گرم و خشک و ضدسردرد، سرگیجه، مقوی هضم، کاهش دهنده آروغ، کاهش درد چشم است که این فواید با جویدن متعادل چند عدد تخم گشنیز بعد از غذا و در مواقع ضرورت امکانپذیر است.
- بنابراین اگر سردرد یا میگرن، شدید و با تهوع و یبوست همراه باشد، می‌توانید چند عدد تخم گشنیز را روی رب به ریخته و بعد از غذا هنگام سردرد مصرف کنید. این ترکیب جلوی بخارات معده را به سر گرفته و سردرد و سرگیجه را کم کرده و به تدریج از بین می‌برد.
از چه خوراکی‌های باید پرهیز کنیم؟
هنگام بروز سردردها خصوصاً نوع مشارکتی آن باید، از مصرف مواد غذایی زیر پرهیز کرد:
- آب یخ و بستنی
- لبنیات به جزء کره
- خرما
- انواع کلم
- گردوی خام (مصرف گردوی پخته مثلا در خورش فسنجان، بلامانع است).
- سیر و پیاز خام (پخته آن اشکالی ندارد)
- مواد غذایی ترش
- سبزیجات تند خام مانند تره، شاهی، تربچه و پیازچه (استفاده از نعناع و ریحان بلامانع است).
- فلفل و سایر ادویه جات تند
- زعفران، کرفس
- ترشیجات و هر ماده غذایی ترش
- شوریجات مانند کشک، کلم شور، خیارشور، چیپس و پفک و آجیل شور (مصرف آجیل خام بدون نمک بلامانع است)
- حلیم و کله پاچه
- الویه، ماکارونی لازانیا، پاستا
- انواع فست فودها و غذاهای حاوی مواد نگهدارنده مانند پیتزا، کنسرو، سوسیس و کالباس، سس، نوشابه و …
چگونه مغز را تقویت کنیم؟
یکی از علل سردرد، ضعف مغز است، از خوراکی‌های مفید جهت تقویت مغز می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- مصرف فندق، پسته، بادام به شکل خام، روزی 5 عدد از هر کدام مجزا از هم، یعنی در طول روز فندق یکبار، پسته را بار دیگر و بادام را مرتبه دیگر ( در یک رو همه مغزها با فاصله از هم مصرف شود).
- تخم مرغ عسلی (آب پز شود، سفیده سفت شود و زرده عسلی یا نیم بند باشد) هفته ای 4 عدد، به عنوان صبحانه یا شام
- مصرف روزانه 10 تا 21 عدد مویز به صورت ناشتا
- مصرف یک قاشق مرباخوری عسل به صورت زیرزبانی و مکیدن آن
- حداقل تا دو ماه، هر شب 10 عدد بادام خام پوست کنده ( خیساندن در آب جوش) و بدون نمک ایرانی را هنگام خواب، قبل از مسواک زدن کاملاٌ بجوید و قورت دهید و کمی پودر نبات را به عنوان مصلح همراه آن مصرف کنید.
حرف پایانی
در صورت تمایل به درمان سردرد و میگرن خود با دیدگاه طب ایرانی، به متخصصین طب سنتی ایرانی مراجعه نمایید
و در صورت تمایل به بهبود سردرد با تغییر سبک زندگی، کتاب « درمان سردرد با تغییر سبک زندگی، زویکرد طب ایرانی و اجمالی از طب نوین» از انتشارات المعی یا کتاب «درمان قطعی سردردها از دیدگاه طب ایرانی (سنتی)» از انتشارات فجر قرآن را مطالعه بفرمایید. برای تهیه این کتاب یا با انتشارات مربوطه تماس بگیرید و یا از سایت فاپکا تهیه کنید.
مهرزاد فردی
سلام بسیار عالی بود
محمدرضا میر
سلام و درود
سپاس از لطف و محبت شما