معرفی کتاب خلاصه الحکمه
- کتاب «خلاصه الحکمه» تالیف محمد حسین عقیلی خراسانی شیرازی و تصحیح استاد اسماعیل ناظم، کتابی درباره کلیات علم پزشکی به زبان فارسی است.
- این کتاب، یک دوره کامل پزشکی در دو بخش نظری و عملی است و دانش پژوهان طب سنتی را از بسیاری منابع دیگر بی نیاز می‌سازد، خصوصاً که مولف گرانقدر آن را با نقادی از آراء پیشینیان، دروازه ای به سوی دانش نظری و کاربردی علم پزشکی گشوده است.
- نویسنده این اثر را پس از تمام شدن نگارش کتاب مخزن الادویه، به درخواست استادش، میر محمدعلى حسینى نوشته است. این کتاب سومین کتاب از موسوعه ارزشمند مجمع الجوامع که در سه مجلد منتشر شده است. شروع تألیف کتاب به تصریح نویسنده سال 1195ق بوده است.
- اسماعیل ناظم مصحح کتاب در تحقیق و تصحیح این اثر از دو نسخه چاپى و خطى بهره برده است.
- نگارش مقدمه‌اى نسبتاً مفصل در شرح حال مؤلف و خاندان او و نیز اختصاص جلد سوم این اثر به ضمائم که شامل فهرست بیمارى‌ها، مرکبات، اصطلاحات پزشکى، ابزار و اشیاء و… است از مزایاى این چاپ است.
- پاورقى‌هاى این اثر بیشتر به اختلاف نسخ اختصاص دارد. همچنین در برخى از پاورقى‌ها به منابع و مأخذ اشاره شده است.
دیگر آثار مهم و در دسترس حکیم سید محمد حسین خان عقیلی علوی خراسانی شیرازی عبارتند از:
- مخزن الادویه
- قرابادین کبیر
- معالجات
ساختار کتاب خلاصه الحکمه
- این اثر شامل یک مقدمه و دو مقاله و بخش ضمائم است. مؤلف در مقدمه که در بردارنده چهار فصل است، به بیان تعریف علم طب، هدف و موضوع و شرف آن و بیان سخنانى به عنوان سفارش به طبیب و بیمار مى‌پردازد.
- مقاله اول مشتمل بر چهار رکن و مقاله دوم نیز مشتمل بر دو فن است. هر یک از ارکان و فن‌ها نیز خود به فصولى تقسیم شده‌اند.
محتوای کتاب خلاصه الحکمه
- بسیارى از مطالبى را که مؤلف در این کتاب مى‌نگارد، از زمان ابوعلى سینا به بعد به چشم مى‌خورد، ولى اهمیت کار مؤلف در این است که هیچ یک از نویسندگان قبلى به تفصیل و دقت او این مطالب را نقل و تحریر نمى‌کنند.
- البته این کتاب بیشتر بیان‌گر خصوصیت تحقیق مؤلف است تا خصوصیت تتبع، ولى با این حال تتبع مؤلف هم در این کتاب قابل توجه است.
- نام بردن از بیش از صد طبیب نامى و نقل قول از آن‌ها، از حکماى یونانى گرفته تا عرب و فارس، از قدیمى‌ترین آن‌ها اسقلینوس تا اطباى معاصر خود؛ مانند حکیم اکبر ارزانى و ذکر بیش از چهل کتاب مشهور حکایت از کوشش و پژوهش مؤلف در علم طب و اهمیت تألیف کتاب دارد.
- نگاهى به تحقیقات مؤلف در این اثر نشان‌گر این مطلب است که هدف او در نگارش کتاب تنها تقلید و احیاناً جمع‌آورى اقوال نبوده، بلکه وى آنچه را نوشته و یا نقل کرده بر اساس تجربه و تحقیق به اثبات رسیده است.
- بنابراین مؤلف گاه به نقد سخنان بزرگان طب مى‌پردازد که نمونه‌اى از این اشکالات و انتقادات را مى‌توان در مبحث حقنه مشاهده کرد که چگونه مؤلف، سخن بزرگانى؛ همچون قرشى و یا نفیس‌الدین کرمانى در کتاب شرح اسباب و علامات را در معرض نقد قرار مى‌دهد.
- البته هدف او از انتقادات تنها اشکال‌تراشى نبوده، از این‌رو گاه به انتقادات خود جواب مى‌دهد و یا سخنان اطباى دیگر را به‌گونه‌اى توجیه مى‌کند تا نقد و اشکالى بر آن‌ها وارد نشود. در کنار نقد و انتقاد، مؤلف جانب ادب را نیز رعایت مى‌کند و گاه در هنگام نقد از بزرگان با القابى شایسته تعبیر مى‌کند.
- در کنار تحقیقات جامع مؤلف، استفاده فراوان و به جاى او از اصطلاحات پزشکى سنتى، جامعیت این اثر را مضاعف مى‌گرداند.
- با توجه به این خصوصیات، کتاب خلاصهالحکمه را مى‌توان یک فرهنگ لغات و اصطلاحات در باب کلیات طب دانست و در واقع این کتاب پله اول فراگیرى طب خواهد بود که با فراگیرى اصطلاحات آن، کار در مراحل بعدى – یعنى ادویه مفرده، ادویه مرکبه و معالجات – بسیار آسان خواهد شد.
مطالب کتاب خلاصه الحکمه به اختصار عبارت است از:
مقاله اول این کتاب مشتمل بر چهار رکن است. در این مقاله، مؤلف به بیان امور نظرى و تئورى مى‌پردازد:
- رکن نخست این مقاله مشتمل بر یک مفتاح و هفت فصل
- رکن دوم مشتمل بر یازده فصل
- رکن سوم متضمن چهار فصل
- و رکن چهارم دربرگیرنده پنج باب است.
مؤلف در مقاله دوم کتاب به بیان امور عملى مى‌پردازد. این مقاله مشتمل بر دو فن است:
- فن اول در ضمن شانزده فصل به بیان امورى درباره حفظ صحت اختصاص دارد.
- در فن دوم، معالجات و دستورالعمل‌هایى کلى ذکر شده است. این فن شامل سه فصل است.
مشخصات فایل دانلودی
تعداد صفحات: 3102 (سه جلد)
زبان: فارسی
نوع چاپ: استاندارد
حجم فایل: 11.6MB
لینک خرید کتاب خلاصه الحکمه (3 جلد)
لینک خرید و دانلود کتاب خلاصه الحکمهبه سبد خرید اضافه شده است!
به سبد خرید شما اضافه شد!
مهم! پس از پرداخت وجه، صفحه را نبندید تا به صفحه دانلود فایل ارجاع داده شوید. (البته رسید خرید همراه با لینک دانلود فایل‌ها، به آدرس ایمیل ثبت شده ارسال خواهد شد.)
سوال، پیشنهاد و انتقاد
شما می‌توانید برای ارسال نظر، پاسخ به سوالات و دریافت پشتیبانی به شماره 09394398583 در پیام‌رسان‌های تلگرام و بله پیام بدهید!
سلب مسئولیت و قوانین
- سایت طبایع نسبت به استفاده از محتوای کتب تخصصی برای خوددرمانی و یا تجویز بدون مجوز آن به دیگران هیچ مسئولیتی پذیرا نیست. بدیهی است این جزوه صرفا جهت آشنایی بیشتر شما با مفاهیم طب سنتی تهیه و گردآوری شده است و نباید ملاک خوددرمانی قرار بگیرد.
- محتوای موجود در کتب برای افراد در گروه سنی +۱۷ در نظر گرفته شده است، لذا طبایع مسئولیتی نسبت به استفاده مخاطبین زیر این گروه سنی نمی‌پذیرد و تمام مسئولیت بر عهده والدین ایشان خواهد بود.
- تمامی کتب از نظر حقوق مالکیت معنوی مورد بررسی قرار گرفته است، اما در صورت مشاهده نقض قوانین مربوطه لطفا به پشتیبانی اطلاع دهید تا در اسرع وقت به آن رسیدگی شود.
مشاهده سایر کتب
همراه همیشگی طبایع، شما می‌توانید از طریق این (لینک) سایر کتب تخصصی طب سنتی را مشاهده بفرمایید.
