وعده ناهار یکی از نامناسب ترین وعده‌های غذایی روزانه است که متأسفانه در حال حاضر فقط طبق عادت خورده می‌شود و به جای این که با گرمی و تری خود باعث خون‌سازی شود، با سردی و خشکی باعث غلظت خون می‌گردد.
این وعده غذایی در طب سنتی هم بنا به دلایلی که در ادامه به آن خواهیم پرداخت جایگاه چندانی ندارد، البته این به معنی ترک وعده ناهار به صورت کامل نیست، بلکه توصیه می‌شود وعده‌های غذایی صبحانه و شام را به صورت کامل مصرف کرد و وعده غذایی ناهار را با غذاهای سبک اما مقوی جایگزین نمود.
اشتباهات رایج در خوردن وعده‌های غذایی (از منظر علمی و سنتی)
از نظر علمی خوردن غذای کامل در صبح باعث می‌شود تا احساس گرسنگی در ظهر به حداقل برسد و فرد نیاز چندانی به خوردن ناهار پیدا نکرده یا به خوردن غذای سبک اکتفا کند در نتیجه دچار کسالت و رخوت نشده و احتیاجی به خواب پیدا نمی‌کند و می‌تواند یکسره تا عصر کار کند و لذا اول شب با اشتهای کامل شام می‌خورد و تا موقع خواب نیز غذای او هضم شده است.
در حالی که افراد غالباً برعکس عمل می‌کنند و صبحانه مختصری خورده و یا نمی‌خورند در نتیجه هنگام ظهر کاملاً گرسنه شده، ناچار غذای مفصلی می‌خورند آنچنان که احساس سنگینی و خواب آلودگی کرده، تا عصر می‌خوابند و چون اول شب میلی به غذا ندارند، شام را دیرتر خورده و با شکم پر می‌خوابند و چون تا صبح فاصله کمتری در پیش است، اول روز اشتهایی به صبحانه ندارند و به این ترتیب یک عادت غذایی اشتباه برخلاف تعالیم طب اسلامی سنتی و پژوهش‌های جدید شکل می‌گیرد که ثمره آن بیماری‌های مختلف است.
علت سبک شماری وعده ناهار از نگاه طب سنتی
به دلیل تابش خورشید، گرم‌ترین ساعت روز، ظهر است. درجه حرارت در ساعات ظهر به بالاترین میزان ممکن می‌رسد. خون برای اینکه به خنک کردن بدن کمک کند، به سطح بدن می‌آید و رگ‌های سطحی برای جذب خون بیشتر، بازتر می‌شوند. به همین دلیل خون کمتری به دستگاه گوارش می‌رسد و نباید ظهر‌ها غذای مفصل یا سنگین میل کنید. بهترین انتخاب‌ها برای غذای ظهر، ساده‌ترین‌هایشان هستند.
علت سبک شماری وعده نهار از منظر علمی
كسی كه در وعده ناهار غذای سنگین میل كند، شب تا دیر وقت قادر به صرف شام نیست و صرف دیرهنگام شام منجر به بی‌خوابی شبانه می‌شود. دیرخوابی منجر به خستگی صبحگاهی و صرف ديرهنگام شام منجر به بی اشتهايی به صبحانه می‌شود. همه اين مشكلات از مصرف غذای سنگين در وعده ناهار شروع می‌شود.
غذاهای جایگزین وعده ناهار
بنابراین چون در طول روز خورشید مواد را از عمق بدن به سطح می‌آورد و هضم در طول روز ضعیف است و باعث توقف بيش از حد غذا در لوله گوارشی و افزايش شانس فساد آن كه مادر همه بيماری‌هاست می‌شود. بهتر است که وعده غذا فقط صبح و شام باشد و موادغذایی سبک جایگزین این وعده روزانه شوند؛ که از جمله این مواد غذایی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- در وعده نهار می‌توانید به جای وعده‌های غذایی سنگین، مقداری فرنی بدون مخلفاتی مثل شیره یا شکر میل کنید.
- خوردن شیرینی ساده و بدون قند با چای یا آب میوه‌های طبیعی، هم در وعده ناهار کفایت می‌کند.
- کاهو با سکنجبین در گرما هم حالتان را جا می‌آورد، هم انرژی لازم برای ادامه فعالیت‌های روزانه را فراهم می‌کند.
- مصرف نان سبوس دار و خورشت‌های بدون سيب زمينی نیز گزینه مناسبی می‌باشد.
- خوردن كباب پرندگان سفيد گوشت و یا مصرف تخم مرغ هم برای وعده نهار مناسب می‌باشد.
- حتی می‌توان وعده ناهار را به خوردن مواد غذایی آبپز نظیر حبوبات و سبزیجات پخته شده اختصاص دهید.
- ماست و نعناع یا سالاد و سبزی را هم می‌توان در وعده ناهار گنجاند.
- مصرف سوپها و آش‌های ساده و کم حبوبات هم پیشنهاد خوبی برای وعده نهار است.
خط قرمزها در خوردن وعده ناهار
- مصرف غذاهای سنگين مثل برنج، كباب گوشت قرمز، ماهی و سيب زمينی
- پرخوری و خوردن خوراکی‌های متعدد و متفاوت
- خوردن عدس پلو به علت تولید اخلاط فاسده (جهت کاهش یا رفع اثرات سوء، همراه با سبزی فراوان و ماست و نعناع مصرف شود)
مزایای خوردن ناهار سبک و مقوی
- تقویت ایمنی بدن
- تناسب اندام
- حفظ تعادل مزاج
- رفع بیماری‌ها
پس انرژی بدن در هنگام ظهر از کجا تأمین شود؟
از نظر طب سنتی وعده غذایی ظهر، مضر است و بلغم و سودا را در بدن زیاد می‌کند و سبب غلظت خون می‌شود، از طرفی گرم‌ترین زمان در طول روز، ظهر است که بهترین کار در آن ساعات، سرد کردن بدن است، نه خوردن غذای سنگین.
در طب سنتی توصیه شده است که انرژی بدن در زمان ظهر با خواب قیلوله تأمین شود.
منبع: برگرفته از سخنان کارشناسان و طبیبان طب سنتی:دکتر علیرضا عباسیان، دکتر مریم نواب زاده
