همه ما دلمون می‌خواد انقدر حافظه مون قوی و حواسمون جمع باشه که روز تولد مثلاً دختر خاله مون رو هم به خاطر بیاریم، وقتی حرف میزنیم کلمات یادمون نره، یا حواسمون باشه چیو کجا گذاشتیم، یا حتی دیگه نیاز نباشه یک درس یا مطلب رو سه یا چهار بار بخونیم، یا وقتی پیر شدیم از ترس آلزایمر، آدرس خونمون، حرفایی که زدیم یا اطرافیانمو فراموش نکنیم… اگه میخوای حافظه ات رو تقویت کنی در ادامه مطلب با ما همراه باشید:
شگفتی‌های مغز در طب ایرانی
حکمای طب ایرانی معتقدند که قسمت جلویی مغز، مرکز انباشته شدن اطلاعات مربوط به خیالات است که مواد اولیه آن آورده حواس پنچ‌گانه است.
قسمت عقب مغز، مرکز حافظه است.
در واقع روح نفسانی در مسیر سلول‌های مغزی جریان دارد، سلول‌های مغزی، رشته‌های فراوانی در اطراف خودشان دارند و هر سلول می‌تواند با هزاران سلول دیگر اتصال برقرار کند، البته نوع این اتصال از نوع شیمیایی است، نه به معنای چسبیدن کامل به هم.
پس ما مغز را با وجود میلیاردها میلیارد سلول مغزی که کامل به هم نچسبیدن و بین آن‌ها فاصله است، به صورت یکپارچه می‌بینیم. روح نفسانی نیز سلول به سلول با سرعتی شگفت انگیز حرکت می‌کند و در هر قسمتی از مغز باعث بروز فعلی می‌شود، مثلاً: یک قسمت مربوط به بینایی و درک دیده‌ها، یک قسمت مربوط به حس لامسه و حرکت و حس انگشتان دست و …
و اما تعریف فکر کردن…
فکر کردن به معنای یک حرکت لطیف و ملایم از روح نفسانی از قسمت وسط مغز به سمت عقب و برگشت ملایم به وسط است، هر حرکتی به حرارت نیاز دارد و فعل و انقعلات محتاج رطوبت؛ پس برای داشتن تفکری روان، محتاج یک حرارت و رطوبت بسیار ملایم در قسمت وسط مغز هستیم.
در برخی افراد یا مادرزادی یا به علت درست کار نکشیدن از مغز، عادت به تفکرات ناجور و منفی! یا غلبه سردی در این قسمت مغز علاوه بر تولید اخلاط غلیظ، یا غلیظ و سنگین شدن خون موجود در مغز، حرکت روح و الکتریسته در سلول‌های مغزی کند شده و نحوه اتصال سلول‌های مغزی تغییر می‌یابد و در نتیجه جریان تفکر دچار مشکل و فرد اصطلاحاً به اصطلاح فساد تفکر (تفکرات بی سر و ته، انبساط بی سر و ته از قضایا) مبتلا می‌شود.
که همگی مواد ذکر شده دست به دست هم داده و روی انتخابات و سرنوشت فرد تأثیر می‌گذارد که حتی باعث می‌شود فرد قدرت تعمق در مسائل علمی و قدرت تدبیر امورخانوادگی را نداشته باشد. در برخی نیز حرارت این قسمت مغز (وسط مغز) بالاست و این افراد دچار سرعت انتقال روح نفسانی و نشویش فکر هستند.
هر قسمت مغز بسته به وظایفش، مزاج خاصی را می‌طلبد…
اگر چه در مجموع، مزاج مغز نسبت به سایر اعضاء باید سرد و تر باشد اما هر قسمت مغز بسته به وظایفش مزاج خاصی را می‌طلبد:
- قسمت خیال باید رطوبی باشد.
- قسمت تفکر رطوبت با حرارت ملایم
- قسمت حافظه باید مایل به خشکی باشد تا بتواند مدرکات را حفظ کند.
روش های تقویت حافظه
تقویت حافظه راهکارهای مختلفی دارد، اگر حافظه شما ضعیف و دچار اختلال شده است و قصد تقویت کردن آن را دارید، باید گام به گام پیش بروید:
۱) علت رابیابید
عوامل زیر سبب ضعف مغز و در نتیجه اختلال حافظه می‌شوند:
- افزایش رطوبت و سردی مغز
- افزایش حرارت و خشکی مغز
- ضعف هضم و افزایش رطوبات معده و صعود این بخارات مرطوب به مغز
همه ی این موارد در وهله اول ناشی از سبک زندگی غلط مثل کم‌خوابی مزمن، عدم تحرک، استرس زیاد، تفکر زیاد، عدم تفریح یا رژیم غذایی نامناسب و … است که باعث ضعف مغز و در نتیجه کاهش حافظه می‌شود.
۲) سبک زندگی خود را اصلاح کنید
تا زمانی سبک زندگی اصلاح نشود چیزی درست نمی‌شود، خوردن کندر، مویز یا شطرنج بازی و حل جدول و … بی فایده است.
- پرهیزات و تدابیر مربوط به مزاجتان را رعایت کنید.
- از افراط در تفکر خصوصاً افکار تکراری و منفی، شاخه به شاخه پریدن و نداشتن تمرکز بر یک کار بپرهیزید.
منفی بافی، فکر و خیال بیهوده در مورد آینده یا گذشته نگری همگی هم باعث ضعف مغز هستند و هم در اثر ضعف مغز به وجود می‌آیند، پس باید افکار را کنترل و در مسیر صحیح هدایت کرد.
- اختلال خواب (بی خوابی؛ کم خوابی، خواب نامناسب، گوشی نگاه کردن تا نیمه شب)= کاهش و اختلال حافظه
داشتن خواب مناسب و کافی (خواب سرشب و سحرخیزی) به گونه‌ای که صبح سرحال از خواب برخیزیم، پرهیز از خواب با معده پر و پرهیز از خواب دم عصر و غروب بسیار مفید است/ حتی بیدارشدن در زمان اذان صبح حتی اگر اهل نماز نباشید هم بسیار توصیه شده چون زمان اوج غلبه سردی بر مزاج ماست و بهتر است که بیدار باشیم.
- در مصرف گرمیجات و سردیجات افراط نکنید.
- در مصرف خوراکی‌های نفاخ و بخارزا افراط نکنید (خصوصاً گرم مزاجان)، مانند سیر و پیاز خام، تره، شاهی، گردو، کلم، خردل، فلفل، عدس، لوبیا، بادمجان، باقالی و …
چون بخارات آن‌ها به سمت مغز متصاعد میشه و اگر افراط شود، آثار سوء خواهد داشت.
- موقع گرسنگی غذا بخورید و قبل از سیر شدن دست از غذا خوردن بکشید
- غذا خوب جویده شود (۲۵ تا ۳۰ بار).
- از افراط در خوردن ترشیجات چون مضر عصب و بافت مغز هستند، پرهیز شود.
- مراقب باشید دچار یبوست نشوید.
چون سموم ناشی از رشد باکتری‌های مدفوع، جذب بدن و خصوصاً مغز شده و آثار منفی بر کارکرد مغز دارد.
- ورزش و تحرک متعادل روزانه داشته باشید.
انجام ورزش های مناسب مزاج و ورزش‌ها و فعالیت‌های تقویت کننده مغز شامل تاب سواری، آواز خواندن را فراموش نکنید.
- از استرس، غم و اندوه و هیجان و … دوری کنید.
- از تفکرات آسیب زا و خودارضایی به عنوان یکی از ضعیف کننده‌های قوای مغزی، دوری جویید.
- اگر کم خون باشید عملکرد مغز کندتر می شود، پس در صورت کم خونی، غذاهای خونساز بخورید.
- در فصول سرد، در موقع خواب سرتان را با کلاه یا روسری بپوشانید، باعث گرم شدن مغز و تقویت حافظه می‌شود.
۳) سبک زندگیتان را کمی متفاوت کنید.
دنبال تنوع باشید و زندگی روز مره را تغییر دهید.
- جای وسایلتان را چند وقت یکبار تغییر بدهید.
- سعی کنید هر روز کارهای جدید انجام دهید.
- هر بار با وسیله متفاوت یا از مسیر متفاوت خودتان را به محل کارتان برسانید.
- با آدم های جدید آشنا شوید.
- اگر راست دست هستید، این بار با دست چپ مسواک بزنید، با دست چپ موهایتان را شانه بزنید یا در را باز کنید.
- همیشه در حال یادگرفتن باشید: هنر جدید، آموختن یا نواختن یک ساز
- برای خودتان آواز بخوانید و موسیقی آرام و بدون کلام (اصوات زیبا) گوش دهید.
- مراقبه و مدیتیشن انجام دهید.
- شکرگزاری را فراموش کنید.
- در مباحث علمی شرکت کنید (به ویژه تدریس متناسب با توان و مرتبه علمی)
- کتاب بخوانید، شعر حفظ کنید، بازی فکری انجام دهید.
دو تکنیک ساده برای تقویت حافظه و یادگیری
در طول روز و در هنگام استرس، سه تا پنج بار تکنیک‌های زیر قابل اجراست.
تکنیک تنفس ۳-۶-۳
- در سه شماره دم بگیرید
- ۶ ثانیه نفستان را حبس کنید
- در سه ثانیه نفستان را خارج کنید.
تکنیک دم از سوراخ راست بینی و بازدم از سوراخ چپ بینی
- با یکی از انگشتان خود، راه تنفس از سوراخ سمت چپ بینی را مسدود کرده و از طریق سوراخ راست بینی عمل دم را انجام دهید.
- حال جای انگشت را تعویض و از طریق سوراخ چپ بینی عمب بازدم را انجام دهید
- به عبارتی از سوراخ بینی راست نفس کشیده و از سوراخ بینی سمت چپ هوا را تخلیه می کنیم
- پس از چند دور تنفس از طریق سوراخ‌های بینی بهتر است برای ایجاد تعادل در مغز و سیستم عصبی، چند دور نیز به حالت عادی و از از دو سوراخ بینی نفس بکشید.
۴) استفاده از خوراکی‌های تقویت کننده حافظه
از این خوراکی‌ها متناسب با مزاج بدن و مغزتان استفاده کنید:
- بادام درختی: رطوبت لطیفی به مغز می‌دهد و قوای مغز را تقویت می‌کند (به شرط مداومت در مصرف)
۷ عدد بادام خام ایرانی را پوست کنده و همراه مقداری شکر یا نبات کوبیده و شب قبل از خواب با کمی آب مصرف کنید (تا دوماه)
- فندق: جوهر مغز را زیاد می‌کند.
- حریره بادام و شیر بادام مقوی مغز و معده است.
- به، مربای به، خورش به، دمنوش به
- هویج و سیب، آب هویج، مربای هویج، آب سیب
- گردو و انجیر (۲ گردو و ۳ انجیر)، ۷ دانه بادام خام، ۲۱ عدد مویز
- افزودن کمی زعفران یا میخک به غذای بچه ها در زمان امتحانات
- انار و آب انار شیرین
- مکیدن عسل و موم عسل به صورت زیر زبانی یا ماء العسل (زیاده روی نکنید)
نکته: در برخی پیج ها آویشن، اطرفل گشنیزی و هلیله را هم جزء مواد تقویت کننده حافظه نام برده اند اما این موارد جزء توصیه های عام نیستند و در برخی افراد گذشته از عدم همخوانی مزاجی، منع مصرف دارند.
برای افزایش حافظه کندر بخوریم یا خیر؟
اختلال حافظه ناشی از سردی و رطوبت مغز عموماً از قدیم شایع تر بوده و اغلب مصرف کندر (گرم و خشک) تجویز می‌شده است.
- اما امروزه پیدا کردن کندر اصل دشوار است و نمونه تقلبی آن به وفور یافت می‌شود.
- دوماً کندر به خاطر طبع گرم و خشک، توصیه عام خصوصاً در اختلال حافظه های ناشی از خشکی و حرارت مغز نیست.
- سوماً زیاده روی در خوردن آن مسمومیت ایجاد می‌کند.
- در افراد با مزاج و مغز رطوبتی هم باید در حد یک نخود یا عدس و هفته‌ای یک یا دوبار جویده و شیرابه آن مصرف شود نه این که کامل قورت داده شود.
دمنوش مقوی حافظه
- کندر: یک تکه کوچک اندازه یک عدس درشت
- چای به یا همان به خشک: یک قاشق غذاخوری
- سنبل الطیب: نصف قاشق چایخوری
- اسطوخودوس: یک قاشق چایخوری سر صاف
مواد بالا را در قوری بریزید و یک فنجان آب در حال جوش اضافه کنید، پس از یک ربع ساعت، صاف کنید، اگر اهل جوش زدن نیستید با یک قاشق مرباخوری عسل یا کمی نبات شیرین کنید و بنوشید،
نکات مهم
- یادتان باشد مداوم مصرف نکنید، سه هفته میل شود و یک هفته استراحت دهید.
- مصرف مکرر آن باعث کابوس میشه
۵) بوی خوش استشمام کنید
بوییدن عطرهای مناسب مزاج هم مقوی مغز و حافظه است.
- بوییدن رزماری (تقویت حافظه، افزایش روحیه و بهبود خلق و خو)
- بوییدن و خوردن مواد خوشبو و مقوی (دارچین، سیب، زعفران، انار شیرین، به)
- بوییدن گلاب
- عطر صندل و بنفشه (مغزهای گرم) عطر نرگس (مغزهای سرد)
