زندگی ، حرکت و حرکت، زندگی است. انسان در هر لحظه یا در حال انجام ارادی است و یا حرکات غیر ارادی انجام می دهد. بدون این حرکات، حیات معنی خود را از دست می دهد. ورزش ، حرارت بدن را افزایش می دهند و موجب کاهش رطوبت بدن می گردند. و در مقابل استراحت کردن رطوبت را به بدن باز می گرداند و نیروی لازم برای زندگی را به بدن می بخشد.
در بین شش عامل سلامتی که عبارن اند از آب و هوا، حالات روحی و روانی، حرکت و ورزش، خواب و بیداری، خوردن و آشامیدن، مواد ضروری و زائد حکیم بزرگ بوعلی سینا حرکت و ورزش را مهم ترین عامل معرفی می کند. انجمن قلب آمریکا و سازمان جهانی بهداشت، کاهش وزن، کاهش فشار خون، کاهش کلسترول، کاهش قند، کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی، سرطان ها و دیابت، بهبود عملکرد عضلات و سلامتی استخوان ها و جلوگیری از پوکی استخوان را از فواید گسترده ورزش، برشمرده اند.
در طب سنتی، اثرات و فواید ورزش بر بدن، شامل دفع بیماری های مادی، تقویت حرارت غریزی، بهبود هضم، جذب بیشتر غذا توسط اندام‌ها، استحکام مفاصل و اندام‌ها، تقویت قوای بدنی، دفع بهتر مواد زائد بدنی و باز شدن روزنه‌های پوست است. بهترین زمان برای ورزش در فصل‌ها: بهار (اواسط روز)، تابستان (ابتدای روز) و زمستان (اول یا آخر روز در مکان گرم) است.
ورزش و مزاج
به طور کلی افرادی که رطوبت دارندرحرکت مستمر برایشان بهتر است ولی افراد دارای مزاج خشک بهتر است حرکت های مستمر و قوی نداشته باشند. حرکت بیش از اندازه به خصوص اگر تکرار شود، با مصرف انرژی موجب تخلیه حرارت می گردد و در گذر زمان فرد را دچار سردی و خشکی و مستعد بیماری های سرد می کند. افراد مختلف، نیاز های مختلفی به فعالیت و استراحت دارند و رعایت تعادل حرکت و سکون، با توجه به وضعیت مزاجی فرد ضروری است.
افرادی که مزاج گرم و خشک دارند بهتر است فعالیت کمتری داشته باشندو استراحت کافی را فراموش نکنند.
افراد سرد و تر باید سعی کنند فعالیت بیشتری داشته باشند تا از تجمع رطوبت ها جلوگیری نمایند.
افرادی که مزاج گرم و تر دارند، حرکت جدی عالی است و تنبلی را از آنها دور می نماید.
افراد سرد و خشک باید متعادل حرکت کنند. در بهار و تابستان (به خصوص تابستان) بهتر است فعالیت را کاهش داده و در پاییز و زمستان باید حرکت و ورزش را بیشتر نمود.
اعتدال در ورزش
در مورد حد ورزش کردن باید توجه داشته باشید که:
- در حین ورزش و انتهای آن باید احساس نشاط داشته باشید و به عبارت دیگر در تمام مدتی که ورزش می کنید با چابکی و نشاط به انجام ورزش بپردازید.
- حواستان باشد در ورزش کردن خیلی عرق نکنید و مایعات بدنتان را از دست ندهید، زیرا این امر موجب شعف در قوای شما می شود.
- در ورزش، به فکر عضو ضعیف و بیمارتان باشید، مثلا اگر آرتروز زانو دارید، بهتر است ورزش را متمرکز شکم، سینه، دست ها و سر نمایید تا فشار کمتری به پاهایتان وارد شود.
- متناسب با انرژی تان ورزش کنید. اگر انرژی کمی دارید سراغ ورزشی مانند ایروبیک نروید برای شما بهتر است به ورزشهای کششی و نرمشی بپردازید.
توجه کنید که اگر ورزش، به میزان زیاد انجام شده و تعادل نداشته باشد، یا با مزاج شخص تناسب نداشته باشد، باعث سردی بدن، ضعف، تیرگی پوست (کبودی هنگام ورزش) و پایین نیامدن ضربان قلب تا مدت طولانی بعد از ورزش می‌شود که نشانگر مضر بودن این ورزش خواهد بود.
حمام بعد از ورزش
در طب سنتی توصیه شده که وقتی ورزش تمام می شود فرد به حمام برود و با آب ولرم، چنانچه پوست را خوش آید، خود را شستشو كند و دست و پا و عضله ها را به نرمی بمالند تا فضولاتی كه با حركت ورزش گداخته شده اند از منافذ پوست بیرون آیند و به تحلیل روند.
منبع: کتاب حفظ سلامتی از دیدگاه طب سنتی
