ترکیب اسانس و آثار آنتی باکتریال عصاره هیدروالکلی و اسانس گیاه آویشن باریک (Ziziphora clinopodioides: LAM) بر باکتری‏های منتخب

مقدمه: آویشن باریک یکی از گیاهان دارویی است که به نام علمیZiziphora clinopodioides (LAM) شناخته می‏شود. در کتب طب سنتی، خاصیت ضدعفونی کننده و استفاده درمانی در بعضی بیماری های عفونی برای آن ذکر شده است. به دنبال جستجوی مواد ضد میکروبی مؤثراز منابع گیاهی، دراین تحقیق اثر ضد میکروبی مواد مستخرجه از گیاه آویشن باریک در شرایط آزمایشگاهی مورد مطالعه قرارگرفته و اسانس آن برای شناسایی ترکیبات متشکله تجزیه شده است.

مواد و روش ها: عصاره هیدروالکلی 50 گرم از گیاه با حلال متانولی 70 درصد به روش خیساندن استخراج گردید و اسانس به روش تقطیر با آب از 100 گرم پودر خشک گیاه گرفته شد. بهره اسانس w/w96/0 درصد بود. میکروارگانیسم های مورد بررسی، شامل استافیلوکوکوس ارئوس (ATCC25923)، استرپتوکوکوس پیوژنز (PTCC1470)، اشریشیاکلی (PTCC1269)، کلبسیلا پنومونیه (PTCC1053)، سالمونلاتیفی موریوم (PTCC1609) و سودوموناس آئروجینوزا (PTCC1430) بودند. اثر ضد میکروبی عصاره، ابتدا با روش آگار دیفیوژن از چاهک و اسانس به روش دیسک دیفیوژن در محیط مولر-هینتون آگار مورد آزمایش قرار گرفت. سپس MIC و MBC موادِ استخراج شده به روش استاندارد ماکروبراث دایلوشن در محیط مولر-هینتون براث تعیین گردید. ترکیبات متشکله اسانس با استفاده از دستگاه های GCوGC/MS وستون DB-5 سی متری جداسازی و شناسایی شد.

نتایج: عصاره متانولی در غلظت mg/well 25 موجب توقف رشد دو باکتری گرم مثبت مورد آزمایش گردید، ولی بر چهار باکتری گرم منفی، اثر بازدارنده نداشت. قطر منطقه توقف رشد برای استافیلوکوکوس ارئوس mm20 و در مورد استرپتوکوکوس پیوژنز mm22 بود.MIC و MBC عصاره برای استافیلوکوکوس ارئوس به ترتیب mg/ml15 وmg/ml31 بود و در مورد استرپتوکوکوس پیوژنز MIC و MBC به ترتیب mg/ml15 وmg/ml31 تعیین شد. اسانس موجب توقف رشد همه باکتری های مورد آزمایش گردید و اثر آن بر سالمونلاتیفی موریوم و استرپتوکوکوس پیوژنز بیش ترین بود. قطر منطقه توقف رشد در اطراف دیسک های کاغذی محتوی l20 اسانس برای استافیلوکوکوس ارئوس mm24، استرپتوکوکوس پیوژنزmm27، اشریشیاکلی mm17، کلبسیلا پنومونیهmm21، سالمونلاتیفی موریوم mm28 و سودوموناس آئروجینوزا mm13 به دست آمد. همچنین MIC اسانس برای استافیلوکوکوس ارئوس g/ml)900)، استرپتوکوکوس پیوژنزg/ml)450)، اشریشیاکلی g/ml)1800)، کلبسیلاپنومونیه g/ml)900)، سالمونلاتیفی موریوم g/ml)225) و سودوموناس آئروجینوزا g/ml)1800) تعیین شد. دستگاه های گازکروماتوگرافی و گازکروماتوگرافی متصل به طیف نگار جرمی، 22 ترکیب متفاوت را در اسانس جداسازی وشناسایی کرد که از بین آن ها 5 ترکیب بیش از 73 درصد اسانس را تشکیل می داد که به ترتیب، شامل پولگون(3/29 درصد)، پارامنتا – 3-ان-8-اول (1/19 درصد)، نئو-منتول (6/11 درصد)، پیپری تنون (4/9 درصد) و 1و8 سینئول (5/4 درصد) است.

بحث و نتیجه گیری: یافته های تحقیق حاضر نشان می دهد که گیاه آویشن باریک، دارای اثر ضد میکروبی علیه انواعی از باکتری های گرم مثبت و گرم منفی است و تاثیرآن بر سالمونلا شدیدتر است. این نتیجه گیری می تواند برای استفاده های گیاه در طب سنتی، صنایع غذایی و کابردهای درمانی جدید مورد توجه قرار گیرد.