لوازم آشپزخانه از جمله قابلمه و تابه از پر کاربردترین وسایلی است که هر خانم خانه دار با آن ها سر و کار دارد و یکی از موضوعاتی که ذهن همه کدبانوها را به خود مشغول می‌کند انتخاب بهترین نوع قابلمه است که علاوه بر جنس خوب و ماندگاری بالا، در طولانی مدت خطری برای سلامتی ایجاد نکند.
در این پست با توجه به اطلاعات به دست آمده از تحقیقات به بررسی مزیت‌ها و معایب استفاده از رایج‌ترین انواع قابلمه و نحوه انتخاب و نگهداری آن‌ها پرداخته‌ایم.
جنس‌های مختلف قابلمه را بهتر بشناسیم…
قبول دارید هر وسیله‌ای که به زندگی ما اضافه می‌شود باید حوصله داشته باشیم تا فرهنگ استفاده از آن را هم یاد بگیریم و اجرایی کنیم؟ پس نحوه نگهداری از وسایل، حرف اول را می‌زند.
1) قابلمه تفلون
استفاده کنیم یا خیر؟
- ظروف تفلون از آن دست وسایلی هستند که باید حواسمان به نحوه استفاده باشد!
- ظروف تفلون ارزان قیمت، فاقد استانداردهای لازم است، پس هنگام خرید، متوجه اختلاف قیمت باشیم!!
- البته ناگفته نماند مکان خرید و اعتبار آن هم بسیار مهم است، چه بسا فروشندگانی که قابلمه بی کیفیت را به بهای سنگین می‌فروشند!
برای چه هدفی قابلمه تفلون می‌خرید؟
برای چه کاری ظروف تفلون می‌خرید غذای شیرخوار؟ جوشاندن آب یا شیر؟ طبخ مربا؟ اوه؛ این موارد اصلاً جزء موارد استفاده تفلون نیستند!
پس ظروف تفلون برای چه کاربردی مناسبند؟
- این ظروف نچسب، برای تفت مختصر، با شعله پایین وقتی زمان کلی پخت و پز، کوتاه است؛ مناسب هستند.
- قبل گذاشتن روی شعله، حتماً روغن بریزید، شعله ملایم باشد و صبورانه با قاشق چوبی آشپزی کنید.
- بعد اتمام کار، اجازه دهید، ظرف خنک شود و بعد با ابری مناسب ظرف را بشویید و در جای مناسبی قرار دهید تا خط و خش برندارد.
- در ضمن ماشین ظرفشویی هم برایشان انتخاب غلطی است.
پس توجه داشته باشید …
- ظروف تفلون تا زمانی که خط و خش برنداشته‌اند ظرفی عالی برای کاربردهای فوق هستند.
- به محض خش برداشتن که ناشی از عدم مراقبت، گذشت تاریخ انقضا برخی برندها و عجله و بی‌حوصلگی در کارکردن با این ظروف است، باید دور انداخته شود!
- تعمیر ظروف تفلون کاری است بسیار غلط! چون نمی‌توانند استانداردهای لازم را مانند کارخانه حفظ کنند و باعث نشت تفلون و آزادسازی آن در غذا در هنگام پخت و پز می‌گردند.
پس اگر حوصله ظرافت ظروف تفلون را ندارید، بهتر است از خریدن آن منصرف شوید!
2) قابلمه آلومینیومی
شایع‌ترین قابلمه‌های مورد استفاده هستند و متاسفانه جزء بدترین انتخاب‌ها!
- اگر با سیم، سفیدش کنید؛ فاجعه می‌شوند و کلی با غذا به خصوص غذایی که کمی چاشنی ترشی داشته باشد واکنش می‌دهند و به عضلات، مغز و کبد آسیب می‌زنند.
- از مسمومیت کبدی تا اختلال حافظه، هدیه این ظروف ارزان، به تن و جان دلبندان ماست.
- حتی در این ظروف، برنج نخیسانید، آب نجوشانید و در کل از رده خارجشان کنید که بدجوری آسیب رسان هستند.
- البته گاهی در برخی شرایط مانند رفتن به ییلاق و جنگل، استفاده یک یا دوبار آن مشکل ساز نیست اما به عنوان ظروف مناسب برای آشپزی روزانه به هیچ وجه توصیه نمی‌شود!
- البته برای نگهداری سبزیجات همراه با پارچه، انتخاب بدی نیستند!
گاهی در تبلیغ رستوران‌های بیرون بر، هدیه دادن یکی از این قابلمه‌های آلومینیومی به اسم روحی (روی) و به جهت تشویق به خرید، می‌بینید، که متأسفانه ظروف آلومینیومی و ظروفی که امروزه به اسم روحی و روی به افراد قالب می‌شوند؛ به هیچ دردی نمی‌خورند که هیچ! درد هم ایجاد می‌کنند.
3) ظروف سفالی
قابلمه‌های سفالی، از گل رس، تولید می‌شوند، در کشورهای پیشرفته، این گل مورد آزمایش قرار می‌گیرد تا آلودگی فلزات سنگین نداشته باشد، چرا که ظروف دائم با غذا در تماس هستند و به راحتی آلودگی را منتقل می‌کنند، اما انجام این آزمایش در کشور ما احتمالش ضعیف است!
- سفال بدون لعاب، خلل و فرج زیادی دارد، ذرات غذا لابه لای آن مانده و فاسد می‌شود و برای طبخ غذا و سرو غذا، اصلاً توصیه نمی‌شود!
- اغلب سفال‌های لعاب دار هم در کارگاه‌های کوچک و محلی و در شرایط غیر استاندارد تولید می‌شوند که سرب دارد و در غذا آزاد شده و سزطانزاست، به خصوص رنگ‌های قرمز و زرد و نارنجی برای ثبات رنگ، سرب بیشتری دارند.
ظرف سفالی که لعاب آن موج دارد، پوسته شده، حباب و ترک دارد، اجسام ریز در آن دیده می‌شود نشانه غیر استاندارد بودن کارگاه و بیماری زا بودن ظرف است.
- در کارگاه‌های استاندارد از لعاب بدون سرب استفاده می‌شود که این مواد قابل اعتمادتر هستند یعنی ظروف سفالی با لعاب استاندارد، یکدست و صاف و بدون آسیب دیدگی.
4) ظروف مسی
ظروف فلزی امکان آزاد کردن بخشی از مواد تشکیل دهنده خود را به داخل غذا دارند، پس نیاز به روکش مناسب است و اگر این روکش در اثر طبخ غلط، حرارت بسیار بالا، ضربه، استفاده از قاشق غیر چوبی آسیب ببیند، این امکان ایجاد خواهد شد!
- ظروف مسی بدون روکش استاندارد قلعی، صد در صد سرطانزا و پر عارضه هستند.کمترین عارضه‌شان که شایع‌ترین است، و در کوتاه مدت رخ می‌دهد، کم خونی فقرآهن است چرا که مس با آهن رقابت می‌کند و اجازه جذب آن را نمی‌دهد.
ظروف مسی باید:
- استاندارد و قلع اندود باشند.
- هیچ جای ظرف خش نیفتاده و باعث تماس مس با غذا نباشد.
- هر چند ماه یکبار بسته به دفعات مصرف، ضروری است مجدد قلع اندود شوند!
پس:
قابلمه مسی، قابلمه پر دردسری است که به درد استفاده روزانه نمی‌خورد!
- همان مربای به در آن بپزید کافیست!
- طنازی و حس نوستالژیک ظروف مسی را هم بگذارید برای خشکبار و شب یلدا و مهمانی‌ها!
- لیوان مسی هم همینطور، یک دوبار آب خوردن در هفته با آن، کافیست وگرنه میزان مس دریافتی افزون شده و رقابت با آهن دردسرساز خواهد شد!
5) ظروف پیرکس
- پیرکس بدون ذره‌ای نشت مواد به داخل غذا، انتخاب خوبی است!
- بر خلاف باور عموم هم جیوه آزاد نمی‌کند.
- از پخت غذا در آن تا نگهداری در یخچال و گرم کردن شیر؛ انتخاب خوبی است.
- در بین ظروف، تنها ظروف لعابی و ظروف پیرکس برای نگهداری مواد غذایی و غذاها در یخچال مناسبند!
6) ظروف استیل
استیل مرغوب که کف ضخیمی دارد از جوشاندن شیر و آب برنج تا پخت انواع خورش، انتخابیست نیکو!
7) ظروف چدن، گرانیت، سرامیک
- ظروف چدنی مرغوب و گرانقیمت استاندارد، ظروف لعابی، گرانیتی و سرامیکی استاندارد تا زمانی که در آن چیزی نسوزانید و لعابش خش برنداشته است
- ظروف استاندارد پخت و مز روزمره شما هستند!
- یادتان باشد به واسطه آنچه هر روز در این قابلمه‌ها می‌پزید چه برنج، چه خورش، چه نیمرو و … این قابلمه‌ها باید استاندارد و بدون خش باشد، دقایقی که غذا در آن می‌جوشد را تصور کنید (اگر خش داشته باشد و مواد زائد ذره ذره در آن آزاد شود!)
8) ظروف هاردآنادایزد
این تکنولوژی که برند کارال هم جزء آن می‌باشد ادعا می‌کند که با ایجاد اکسیداسیون سخت در سطح آلومینیوم سختی آن را به درجه بالایی رسانده و اصلاً نشت ندارد و در عین حال مقاومت حرارتی آن را نیز بالا برده است و بهترین راهکار برای رفع ایرادات آلومینیوم است، که طبق بررسی مهندسین متالوژی، تکنولوژی قابل اعتمادی است تا زمانی که دچار خش نشود!
9) دیگ سنگی
این ظروه هم در صورت استفاده با خیلی خیلی صیقلی باشند!
نتیجه گیری نهایی
- آنچه که از آشپزی روزانه شما باید کنار گذاشته شود، قابلمه‌های سفالی، آلومینیومی و مسی است.
- در خصوص ظروف تفلون هم ظرافت و دقت در استفاده موجب امنیت در پخت غذا می‌شود و برای تفت دادن انتخاب خوبی است.
- سایر ظروف هم از جمله پیرکس، استیل و جدن، گرانیتی و سرامیکی و … تا زمانی که به خوبی نگهداری شده و خط و خش نیفتند، انتخاب‌های عالی برای آشپزی روزانه هستند.
پس دم دستی‌های خود را که روزانه از آن استفاده می‌کنید گرانقیمت و استاندارد انتخاب نمایید و به خوبی از آن مراقبت نمایید.
نکات مهمی که باید در نگهداری قابلمه‌ها حتماً به خاطر بسپارید!
از این به بعد مراقبت بیشتری از قابلمه‌های خود به عمل آورید:
- با شعله ملایم کار کنید و حرارت را بالا نبرید!
- از کفگیر چوبی یا سیلیکونی استفاده کنید!
- اجازه دهید قابلمه و ماهیتابه کاملاً از حرارت بیفتد و سرد شود و سپس اقدام به شستشو نمایید!
- قابلمه و تابه خود را با سیم و اسکاچ زبر نسابید، از یک ابر یا اسکاچ لطیف و نرم استفاده کنید!
- قابلمه را روی نمگیر یا آبچکان طوری قرار دهید که خط و خش نیفتد!
- اگر قرار است قابلمه‌ها را روی هم قرار دهید درب آن‌ها را وارونه و سپس قابلمه بعدی را قرار دهید!
- اگر ماهیتابه بدون درب است، کف آن پارچه یا دستمال آشپزخانه پهن کرده و بعد تابه و قابلمه بعدی را روی آن بگذارید.
- قابلمه ها را حتی الامکان در ماشین ظرفشویی قرار ندهید خصوصاً تفلون‌ها را!
- برای آن که آب در شیار برخی از قابلمه‌ها نماند با دستمال مناسب خشک نمایید!
- قابلمه دم دستی خود را مناسب و استاندارد انتخاب کنید!
- قابلمه‌های خود را بسته به دفعات استفاده، چند سال یکبار به جای تعمیر و روکش کردن؛ تعویض کنید.
منبع
