«درخت مسواک» در آموزه های طب اسلامی، طب سنتی و دانش نوین بشری

طب اسلامی دارای آموزه ها و دستورات خاصی است که تدبر و عمل به هریک از آن ها می تواند زمینه های پیشرفت و ترقی مسلمانان را فراهم نماید. یکی از این آموزه ها، در ارتباط با مسایل مختلف بهداشتی است. «درخت مسواک» یا «اراک» با نام علمی «Salvadora persica L.» از خانواده «Salvadoraceae» یکی از گیاهانی است که در زمینه بهداشت دهان و دندان در متون اسلامی بر روی آن تاکید شده است. آموزه های طب اسلامی در مورد درخت مسواک یکی از علل مهم استفاده گسترده از این گیاه در بین کشورهای اسلامی است.

در این مقاله که از نوع کتابخانه ای بوده است و به شیوه مروری با بهره گیری از منابع قرآن کریم، منابع حدیث، کتب طب سنتی و برخی رفرانس های جدید انجام گردیده است مستندات مربوط به آثار درخت اراک ارائه شده است. در بخشی از مقاله، به برخی از تفاسیر قرآن و روایات در قالب آموزه های طب اسلامی اشاره شده است. قرآن با ذکر واژه «خمط» به درخت اراک اشاره نموده است که تفاسیر مختلفی برای آن ذکر شده است. در روایات، شفا از برخی بیماری ها و افزایش رزق و روزی برای چوب مسواک بیان گردیده است. در بخشی دیگر، به بررسی اهمیت درخت مسواک در منابع طب و داروسازی سنتی و تجارب دانشمندان گذشته در مورد آن پرداخته شده است. در بخش آخر به برخی از یافته های جدید دانشمندان درباره خواص دارویی گیاه مسواک و مواد موثر اصلی آن پرداخته شده است که درجلوگیری از پوسیدگی دندان ها موثرند. در طی مطالعاتی که در افراد استفاده کننده از چوب مسواک انجام شده است ثابت گردیده که نیاز این بیماران به درمان های ضد پلاک و التهابات اطراف لثه ای با مصرف این گیاه، کاهش می یابد.

با توجه به این دستورات ارزشمند که قاعدتا عمل به آن ها باعث سلامت فرد و جامعه اسلامی خواهد شد و با عنایت به این که درخت اراک شامل خواص آنتی اکسیدانت، ضد میکروب، سایتوتوکسیک، سایندگی و قابض بودن است، توصیه می شود که مراکز تحقیقاتی با به کارگیری تکنولوژی های روز، به مصرف پیوسته از این گیاه با توجه به صرفه های اقتصادی اجتماعی آن تشویق شوند.